ΗχοΔύναμα

Εκλεισε μισός αιώνας από το θάνατό του σπουδαίου γερμανού αρχιμουσικού Γιόζεφ Κάιλμπερθ, που κάποτε τον χαρακτήρισαν διάδοχο του Φουρτβένγκλερ. Ομως δεν ήταν. Παρά το γεγονός ότι ο Κάιλμπερθ έζησε και δούλεψε σε μια εποχή γεμάτη από μεγαθήρια της διεύθυνσης ορχήστρας, είχε καταφέρει να βρει τo δικό του, εντελώς ξεχωριστό στίγμα. Λίγοι αρχιμουσικοί κατάφεραν να διαμορφώσουν κάτι τόσο αναγνωρίσιμο και πρωτογενές όσο εκείνος που η σημασία του υπήρξε εντελώς δυσανάλογη σε σχέση με την αναγνώρισή του από το ευρύτερο τουλάχιστον κοινό –γιατί όσον αφορά σε όσους γνωρίζουν σε βάθος την ερμηνευτική του μεταπολεμικού κόσμου ο Κάιλμπερθ είναι ένα από τα πλέον σημαντικά σημεία αναφοράς στη διεύθυνση ορχήστρας. Επικεντρωμένος στο “σκληρό πυρήνα” του κλασικού και πρώιμου ρομαντικού ρεπερτορίου ο Κάιλμπερθ έδωσε αναγνώσεις εξαιρετικής ποιότητας που εκφράζουν τη γερμανική σχολή στα καλύτερά της με τρεις κυρίως ορχήστρες: τη Συμφωνική της Βαμβέργης, τη Φιλαρμονική του Αμβούργου και τη Φιλαρμονική του Βερολίνου –στις δυο πρώτες υπήρξε διευθυντής επί πολλά χρόνια. Το κουτί αυτό, που συγκεντρώνει τις μεταπολεμικές του ηχογραφήσεις στη γερμανική Telefunken, είναι κεντρικής σημασίας όχι μόνον για την εποχή του αλλά συνολικά για τα έργα που περιλαμβάνει. Οσοι γνωρίζουν την τέχνη του Κάιλμπερθ το περίμεναν πολύ καιρό.

Αν ο Κάιλμπερθ πέτυχε όλα τα παραπάνω στο προαναφερθέν ρεπερτόριο, κάπως αντίστοιχη είναι η ιστορία ενός άλλου γερμανού αρχιμουσικού που, όμως, υπήρξε κορυφαίο σημείο αναφοράς στη μουσική του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ. Ο Καρλ Μίνχινγκερ, ιδρυτής της Ορχήστρας Δωματίου της Στουτγάρδης, υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς ανανεωτές της ερμηνευτικής του Μπαχ και το έργο του ως προς την ερμηνεία του πατριάρχη της μουσικής σφράγισε το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ενώ όσο περνούν τα χρόνια τόσο η εκτίμηση για τις προσεγγίσεις του μαέστρου της Στουτγάρδης μεγαλώνει διαρκώς. Αυτή η συλλογή συγκεντρώνει μια σειρά ηχογραφήσεων του Μίχνινγκερ που εκτείνονται πέρα από τον Μπαχ και αφορούν εξίσου και στο βιενέζικο κλασικισμό. Η θυελλώδης είσοδος του μεγάλου Καρλ Ρίχτερ στον κόσμο του Μπαχ σκέπασε για ένα διάστημα το έργο του Μίνχινγκερ, ενώ το ίδιο συνέβη λίγο αργότερα και με το κίνημα των “οργάνων εποχής”. Σήμερα, που όλα αυτά έχουν πια λάβει την ιστορική τους θέση, ο Μίνχινγκερ, μαθητής του Χέρμαν Αμπεντροθ και του Κλέμενς Κράους, έχει πια λάβει τη θέση που του αξίζει στην κορυφή της δύσκολης τέχνης του. Μία εισαγωγή στο έργο του πολύ σημαντικού αυτού μαέστρου, τον οποίο αξίζει να μελετήσει κανείς σε πολύ περισσότερο βάθος, ειδικά στον Μπαχ.

Σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει συχνά, ο κύκλος κουαρτέτων του Μότσαρτ από το συναρπαστικό Κουαρτέτο της Λειψίας, πήρε πολλά χρόνια για να ολοκληρωθεί, κάτι που συνέβη το 2017 με την έκδοση των πιο πρώιμων από τα έργα του Μότσαρτ για κουαρτέτο. Οι ηχογραφήσεις αυτές γίνονται τώρα για πρώτη φορά διαθέσιμες στο σύνολό τους ως ενιαίος κύκλος και διεκδικούν επάξια τη θέση τους δίπλα στα μεγαθήρια του είδους όπως σε εκείνες του Κουαρτέτου Αμαντέους ή του Ιταλικού Κουαρτέτου, έχοντας και το προνόμιο ενός πολύ σύγχρονου ήχου. Παρά το γεγονός ότι μόνον δέκα από τα έργα του Μότσαρτ για κουαρτέτο εγχόρδων έχουν βρει τη θέση τους στην καρδιά του συνήθως ερμηνευόμενου ρεπερτορίου, ο ακροατής θα διαπιστώσει εδώ πόσο κρίμα είναι που και τα υπόλοιπα δεν ακούγονται τόσο συχνά. Οσο για την ερμηνεία, δεν υπάρχει τίποτα να πει κανείς παρά μία λέξη: καθηλωτική.