Τα δύο αντισυστημικά λαϊκιστικά κόμματα της Ιταλίας, το Κίνημα Πέντε Αστέρων και η ακροδεξιά Λέγκα, κατέληξαν χθες σε κυβερνητική συμφωνία που προβλέπει μείωση φόρων και αύξηση δαπανών, αποτελώντας παράλληλα τη μεγαλύτερη πρόκληση για την Ευρωπαϊκή Ενωση από τότε που η Βρετανία ψήφισε να αποχωρήσει, πριν από δύο χρόνια. Είναι η πρώτη φορά που στην κυβέρνηση ενός από τα ιδρυτικά μέλη της ΕΕ βρίσκονται λαϊκές και ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις.
Οι ηγέτες των δύο κομμάτων –ο Λουίτζι ντι Μάιο και ο Ματέο Σαλβίνι, που θεωρούν τη Μαρίν Λεπέν και τον Βίκτορ Ορμπαν ως συμμάχους τους -, τα οποία αναδείχθηκαν ως τα μεγαλύτερα στις εκλογές της 4ης Μαρτίου, συζητούσαν τις τελευταίες ημέρες μια κοινή πολιτική ατζέντα προκειμένου να σχηματίσουν κυβέρνηση συνασπισμού ώστε να τεθεί τέλος στο αδιέξοδο που επικρατούσε στην ιταλική πολιτική ζωή επί δέκα εβδομάδες. Χθες η συνάντησή τους διήρκεσε τέσσερις ώρες και όταν βγήκε από αυτή ο Ντι Μάιο δήλωσε πως παραμένουν να διευθετηθούν μόνο μερικές «μικρές λεπτομέρειες» που θα λύνονταν μέσα στην ημέρα. Το οικονομικό πρόγραμμα υπολογίζεται ότι θα κοστίσει μεταξύ 65 και 100 δισ. ευρώ –και τα δύο κόμματα θεωρούν πως δεν χρειάζεται να σεβαστούν τις ευρωπαϊκές υποχρεώσεις της χώρας για την υλοποίησή του.
Αντίγραφο της συμφωνίας διέρρευσε την Τετάρτη προκαλώντας σάλο, καθώς γίνονταν σαφείς αναφορές στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για την έξοδο της Ιταλίας από την ευρωζώνη. Χθες, στέλεχος του Κινήματος Πέντε Αστέρων δήλωσε πως στο συμφωνηθέν πρόγραμμα δεν υπάρχει αναφορά σε πιθανή έξοδο από το ευρώ ή «οτιδήποτε που μπορεί να προκαλέσει ανησυχία σχετικά με τη συμμετοχή στην ευρωζώνη». Η συμφωνία δεν δημοσιοποιήθηκε επισήμως και χρειάζεται να εγκριθεί τόσο από τα μέλη των δύο κομμάτων όσο και από τον πρόεδρο της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα.
Ο πρωθυπουργός. Συμφωνία υπήρξε και για το όνομα του επόμενου πρωθυπουργού, που δεν ανακοινώθηκε ακόμα. Κατά τα ιταλικά ΜΜΕ, πρόκειται για κάποιον που δεν ανήκει στα δύο κόμματα. Θα πρέπει να έχει κύρος σε διεθνές επίπεδο και να προωθεί στις Βρυξέλλες την ευρωσκεπτικιστική γραμμή της επόμενης κυβέρνησης. Μεταξύ των ονομάτων που κυκλοφόρησαν είναι του οικονομολόγου Γκουίντο Ταμπελίνι, της Ελιζαμπέτα Μπελόνι που είναι σήμερα γενική γραμματέας στο υπουργείο Εξωτερικών, του Μικέλε Τζεράτσι, καθηγητή Οικονομίας στη Σαγκάη, και του προέδρου των ναυπηγείων Fincantieri Ζανπιέρο Μασόλο. Ο πρόεδρος Ματαρέλα τόνισε προχθές ότι θα εξετάσει πολύ προσεκτικά την πρόταση για το άτομο που θα αναλάβει την πρωθυπουργία αλλά και για τους υπουργικούς θώκους.
Από την πλευρά της ΕΕ, ο κυβερνητικός συνασπισμός των δύο αυτών κομμάτων δείχνει ζόρικος και απρόβλεπτος, ακόμα και εκρηκτικός. Κάτι που είναι σε γνώση και των ίδιων, αφού μέσα στο κείμενο της συμφωνίας προβλέπεται μια «επιτροπή συμβιβασμών» η οποία θα λύνει τις διαφωνίες που αναμένεται να προκύψουν. Κυρίως όμως αυτή η κυβέρνηση προκαλεί συναγερμούς. Και τα δύο κόμματα χαμήλωσαν λίγο την έντονη αντι-ΕΕ ρητορική τους στη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας και δεν ανέφεραν το πάγιο αίτημά τους για διεξαγωγή δημοψηφίσματος όσον αφορά τη συμμετοχή στην ευρωζώνη (άλλωστε το ιταλικό Σύνταγμα απαγορεύει δημοψηφίσματα που αφορούν διεθνείς συνθήκες). Ωστόσο ακόμα γίνεται κουβέντα σχετικά με αυτό, ενώ η έκκληση για αλλαγή των συνθηκών της ΕΕ και της νομισματικής πολιτικής είναι από αυτά που μένουν να συζητηθούν. Μόλις πριν από λίγες ημέρες, παραπονούμενος για «μη εκλεγμένους ευρωγραφειοκράτες», ο Ντι Μάιο δήλωσε πως ήρθε η ώρα η Ιταλία «να δείξει κουράγιο… και να αλλάξει την κατάσταση».
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Χαστούκι στον Μακρόν, μπουρλότο στην ευρωζώνη
«Οι προτάσεις των Πέντε Αστέρων και της Λέγκας μπορούν να τινάξουν την ευρωζώνη στον αέρα» έγραψαν χθες οι «Financial Times», την ώρα που η απόδοση του ιταλικού 10ετούς ομολόγου συνεχίζει να σημειώνει άνοδο με τους επενδυτές να εκφράζουν φόβους για αντιπαράθεση ανάμεσα στη νέα κυβέρνηση της Ιταλίας και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τη διαγραφή χρέους. «Τα φιλόδοξα σχέδια του Μακρόν για βαθύτερη ενοποίηση στην ευρωζώνη είναι πια χαμένη υπόθεση», έγραψε η βρετανική εφημερίδα, «καθώς η Γερμανία δεν πρόκειται να δεχθεί ποτέ πανευρωπαϊκό ομόλογο που θα συνδέει το ιταλικό χρέος με το γερμανικό. Ιδιαίτερα μάλιστα καθώς Πέντε Αστέρια και Λέγκα αναφέρονται στην περίοδο του ’80 και του ’90 όταν η Ιταλία είχε ακόμα τη λίρα, πριν τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Αν οι Βρυξέλλες πίστευαν ότι το να αντιμετωπίσουν την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα ήταν εφιάλτης, ας σφίγξουν τώρα τις ζώνες τους για να αντιμετωπίσουν την Ιταλία».
Οταν ρωτήθηκε για το θέμα ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, δήλωσε πως «δεν είναι ξεκάθαρο τι θα σημαίνει για την ΕΕ η νέα ιταλική κυβέρνηση», καθώς υπάρχουν αντικρουόμενες πληροφορίες για τη στάση που θα κρατήσει. Πρόσθεσε πως ο πρόεδρος της Ιταλίας που επιβλέπει τη διαδικασία σχηματισμού κυβέρνηση θεωρεί ως κριτήριο για να δεχθεί τους διορισμούς των νέων ηγετών τη συνεργασία τους με την ΕΕ και κατέληξε: «Βλέπω στοιχεία ρεαλισμού, αμφιβολίας και στοιχεία αυτοπεποίθησης».
