Για ένα νέο, ψηφιακό Δημόσιο

Φανταστείτε μια τράπεζα να βγει μια μέρα και να παραδεχθεί ότι η εξυπηρέτηση που παρέχει στα καταστήματά της είναι κατώτερη του επιθυμητού επιπέδου και κατά συνέπεια αποφασίζει ότι πλέον η εξυπηρέτηση των πελατών θα γίνεται μέσω τηλεφώνου και Ιnternet. Τι αντίκτυπο θα είχε μια τέτοια απόφαση; Φανταστείτε τώρα να βγει ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός και να πει κάτι ανάλογο για το Δημόσιο.

Πώς θα αντιδρούσαμε σε αυτή την περίπτωση;

Υπουργοί και βουλευτές επικαλούνται τις αγκυλώσεις του Δημοσίου για να δικαιολογήσουν την αναποτελεσματικότητα στη διακυβέρνηση επιρρίπτοντας ευθύνες πάντα στους προηγούμενους.

Γιατί όμως έχουμε αποτύχει ως χώρα στη δημιουργία ενός Δημοσίου με αποτελεσματική εξυπηρέτηση και με αξιόπιστες υπηρεσίες;

Το πρόβλημα είναι πολυπαραγοντικό.

Πρώτον, υπάρχει κατακερματισμός οργανωτικός και πολυδιάσπαση των δεδομένων και των συστημάτων. Οι όποιες συγχωνεύσεις και καταργήσεις οργανισμών προχώρησαν αργά και με πενιχρά αποτελέσματα. Οπου υπήρξε διασύνδεση συστημάτων, τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά διευκολύνοντας υπηρεσίες και πολίτες. Για παράδειγμα, οι κωδικοί Taxisnet που εισαγάγαμε πριν από μερικά χρόνια στη ΓΓΠΣ χρησιμοποιούνται από μια σειρά εφαρμογών για την ταυτοποίηση των πολιτών και έλυσαν ένα τεράστιο πρόβλημα των εφαρμογών αυτών.

Δεύτερον, η αξιολόγηση αποτελεί ακόμα ζητούμενο. Περιλαμβάνεται στα προεκλογικά μανιφέστα των κομμάτων, αλλά ποτέ δεν υλοποιήθηκε.

Τρίτον, η ισοπέδωση και κυρίως η ευθυνοφοβία έχουν περάσει στην κουλτούρα του Δημοσίου, με αποτέλεσμα τη μετακύλιση του κόστους στον πολίτη.

Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα: οι υπάλληλοι των δασαρχείων αντί να ελέγξουν ένα προς ένα τα οικόπεδα για το αν έχει το Δημόσιο κυριότητα και να δηλώσουν μόνο αυτά στο Κτηματολόγιο, μπροστά στον κίνδυνο να ξεχάσουν κάποιο οικόπεδο, δηλώνουν ως αμφισβητούμενες ολόκληρες εκτάσεις, με αποτέλεσμα να πρέπει ο κάθε πολίτης να αποδείξει την κυριότητά του δικαστικά. Ηρθε επομένως η ώρα να σπάσει ο φαύλος κύκλος για το Ελληνικό Δημόσιο. Με τον δημόσιο υπάλληλο σύμμαχο.

Τι προτείνω; Την ίδρυση ενός παράλληλου Δημοσίου που αναλαμβάνει όλες τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών με στόχο να τις διεκπεραιώνει μόνο εξ αποστάσεως (μέσω τηλεφώνου ή Ιnternet).

Το νέο αυτό ηλεκτρονικό Δημόσιο θα στηθεί με σύγχρονους κανόνες διαχείρισης προσωπικού (περιγραφή θέσεων, αξιολόγηση, στοχοθεσία κ.τ.λ.) αλλά και οργάνωσης (εκτεταμένη χρήση ΣΔΙΤ κ.τ.λ.), καθώς ο ύψιστος στόχος του είναι η όσον το δυνατόν καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη.Τα πλεονεκτήματα πολλαπλά.

Πρώτον, δημιουργεί τη μικρότερη δυνατή ανασφάλεια στους υπάρχοντες υπαλλήλους καθώς δεν θα αναγκαστούν, αν δεν το επιθυμούν, να ενταχθούν στο νέο σύστημα. Από την άλλη, όσοι συμμετέχουν στο νέο Δημόσιο θα γνωρίζουν και θα έχουν συμφωνήσει εκ των προτέρων στις διαδικασίες αξιολόγησης και οργάνωσης.

Δεύτερον, οι υπηρεσίες θα αυξάνονται σταδιακά χωρίς να δημιουργούνται προβλήματα στους πολίτες, καθώς θα έχουν πάντοτε την εναλλακτική της παραδοσιακής εξυπηρέτησης.

Τρίτον, επιτυγχάνεται εξυπηρέτηση και αποτελεσματικότητα και ο πολίτης βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας Δημόσιας Διοίκησης.

Τέταρτον, η νέα απλοποιημένη οργανωτική δομή λειτουργεί παράλληλα με την ήδη υπάρχουσα επιφέροντας συνέργειες.

Οι στόχοι του νέου, ψηφιακού Δημοσίου είναι οι εξής:

Πρώτον, εξυπηρέτηση χωρίς χαρτί. Αυτονόητη ανάγκη.

Δεύτερον, εξυπηρέτηση στο κινητό σε πρώτο στάδιο, στο Διαδίκτυο σε δεύτερο και στο τηλέφωνο στο τελευταίο.

Τρίτον, πλήρης διασύνδεση όλων των στοιχείων που έχει στη διάθεσή του το Δημόσιο ώστε να μη χρειάζεται κάθε φορά ο πολίτης να δίνει τα στοιχεία του.

Τέταρτον, κατάργηση της ανάγκης για αίτηση.

Πέμπτον, εμπιστοσύνη του κράτους προς τον πολίτη μέσω της μείωσης των φυσικών ελέγχων στο ελάχιστο δυνατό και όπου αυτό είναι εφικτό ex post.

Μόνο αν σπάσουμε τα καλούπια που μας οδηγούν στην επανάληψη των ίδιων λαθών θα μπορέσουμε να δώσουμε τις λύσεις του 21ου αιώνα σε μια χώρα που τις έχει ανάγκη για να ξεφύγει από την κρίση. Το νέο, ψηφιακό Δημόσιο είναι μια πρόταση που έρχεται από το μέλλον και αποτελεί αναγκαίο όρο για την ευημερία και την ανάπτυξή μας.