Ο Ανθρωπος με το Χρυσό Χέρι

Είναι μία από αυτές τις ιστορίες που αποκαθιστούν, σε έναν βαθμό τουλάχιστον, την πίστη σου στην ανθρωπότητα –ειδικά στις εποχές που διανύουμε. Ξεκινά το μακρινό 1951, στην εντατική μονάδα ενός νοσοκομείου της Αυστραλίας. Και πρωταγωνιστής της είναι ένα 14χρονο (τότε) αγόρι ονόματι Τζέιμς Χάρισον, που ξυπνά από μία σοβαρή επέμβαση στον θώρακα. Οι χειρουργοί είχαν αναγκαστεί να αφαιρέσουν τον ένα πνεύμονά του, η επέμβαση διήρκεσε πολλές ώρες και η αποθεραπεία συνολικά τρεις μήνες: τόσο παρέμεινε ο Τζέιμς στο νοσοκομείο. Ηταν όμως ζωντανός, τα είχε καταφέρει και όπως του εξήγησε ο πατέρας του αυτό οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις 13 μονάδες αίματος που είχε λάβει.

Εκείνη τη μέρα, ο Τζέιμς Χάρισον έδωσε στον εαυτό του μια υπόσχεση: μόλις έκλεινε τα 18 θα άρχιζε να ανταποδίδει το δώρο ζωής που είχε πάρει από αγνώστους. Και τήρησε τον λόγο του προσερχόμενος τακτικά στην Υπηρεσία Αιμοδοσίας του αυστραλιανού Ερυθρού Σταυρού παρά την αποστροφή που του προκαλούσαν και θα συνέχιζαν να του προκαλούν όλη του τη ζωή οι βελόνες.

Την εποχή εκείνη, τέλη της δεκαετίας του 1950, αρχές της δεκαετίας του 1960, οι γιατροί στην Αυστραλία πάλευαν να καταλάβουν γιατί χιλιάδες εγκυμοσύνες στη χώρα κατέληγαν σε αποβολές, θνησιγένειες ή εγκεφαλικές βλάβες στα νεογέννητα. Οπως αποδείχθηκε, ευθυνόταν η αιμολυτική νόσος του εμβρύου-νεογνού, μία νόσος που εκδηλώνεται συχνότερα όταν μία γυναίκα με ομάδα αίματος Ρέζους (Rh) αρνητικό φέρει ένα έμβρυο Rh-θετικό: η ασυμβατότητα αυτή κάνει τον οργανισμό της εγκύου να απορρίπτει τα ερυθροκύτταρα του εμβρύου.

Οι γιατροί, ωστόσο, συνειδητοποίησαν πως ενδεχομένως να μπορούσαν να αποτρέψουν τη νόσο εγχέοντας στην έγκυο υπεράνοση γ-σφαιρίνη (αντι-D) –απαραίτητη προϋπόθεση όμως ήταν να υπάρχει διαθέσιμο πλάσμα αίματος με ένα σπάνιο αντίσωμα. Οι ερευνητές έψαξαν στις τράπεζες αίματος για να βρουν ποιος αιμοδότης ταίριαζε με τις προδιαγραφές. Και βρήκαν έναν στη Νέα Νότια Ουαλία: τον Τζέιμς Χάρισον!

Είχε ήδη μια δεκαετία που έδινε τακτικά αίμα. Και δεν το σκέφτηκε ούτε στιγμή όταν τον προσέγγισαν για να τον ρωτήσουν αν θα ήθελε να συμμετάσχει σε αυτό που έγινε κατόπιν γνωστό ως πρόγραμμα Αντι-D. «Μου ζήτησαν να γίνω πειραματόζωο, και έκτοτε δεν έχω σταματήσει να δίνω αίμα», δήλωνε χρόνια αργότερα στη «Sydney Morning Herald». Η πρώτη δόση Αντι-D χορηγήθηκε το 1967 σε μία έγκυο γυναίκα στο Royal Hospital Prince Albert. Για τα επόμενα 60 χρόνια, ο Τζέιμς Χάρισον συνέχισε να δίνει αίμα κατά μέσο όρο κάθε 19 ημέρες. Το πλάσμα του χρησιμοποιήθηκε για να παρασκευαστούν εκατομμύρια δόσεις Αντι-D.

Ενα 17% των γυναικών στην Αυστραλία τις χρειάζονται: ο Ερυθρός Σταυρός υπολογίζει πως ο Χάρισον βοήθησε να σωθούν κάπου 2,4 εκατομμύρια μωρά στη χώρα. Ανάμεσά τους, και τα ίδια του τα εγγόνια: η κόρη του, Τρέισι Μέλοουσιπ, χρειάστηκε μία έγχυση Αντι-D το 1992, μετά τη γέννηση του πρώτου της γιου. «Χάρη στον μπαμπά απέκτησα στη συνέχεια ακόμα ένα υγιές αγόρι το 1995… Ευχαριστώ μπαμπά που μου έδωσες την ευκαιρία να αποκτήσω δύο υγιή παιδιά –τα εγγόνια σου», έγραψε τον περασμένο μήνα στον λογαριασμό της στο Facebook.

Ο Τζέιμς Χάρισον είναι πια 81 χρόνων. Εχει από καιρό πάρει σύνταξη ως σιδηροδρομικός υπάλληλος. Είχε ήδη περάσει και το όριο ηλικίας για τους αιμοδότες. Η αιμοδοτική υπηρεσία αποφάσισε λοιπόν πως έπρεπε να σταματήσει να δίνει αίμα, ώστε να προστατεύσει την υγεία του. Την περασμένη Παρασκευή, ο Χάρισον επισκέφθηκε για τελευταία φορά το κέντρο αιμοδοσίας του Ερυθρού Σταυρού στο Σίδνεϊ. Εκτός από το προσωπικό που τον αγκάλιασε σφιχτά έπειτα από τόσα χρόνια γνωριμίας, παρόντες ήταν και πολλοί γονείς, μαζί τους και κάποια από τα μωρά που βοήθησε να σωθούν. Οσο ο Χάρισον έσφιγγε για τελευταία φορά με το δεξί του χέρι ένα μπαλάκι κατά του άγχους, πάνω από το κεφάλι του χόρευαν τέσσερα ασημί μπαλόνια σε σχήμα αριθμών: 1 1 7 3, όσες και οι φορές που είχε δώσει αίμα.

Ο Χάρισον είχε από καιρό αποκτήσει το προσωνύμιο Ο Ανθρωπος με το Χρυσό Χέρι -γιατί έδινε πάντα το δεξί του χέρι για την αιμοδοσία, το ένιωθε πιο άνετο. Εχει επίσης μπει στο βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες από το 2003. Και έχει τιμηθεί με το παράσημο του Τάγματος της Αυστραλίας. «Δεν θα δούμε ποτέ ξανά κάποιον σαν αυτόν», δήλωσε η Ρόμπιν Μπάρλοου, συντονίστρια του προγράμματος Αντι-D που τον εντόπισε. «Το να παραμένει κάποιος σε τόσο καλή σωματική κατάσταση, και οι φλέβες του τόσο δυνατές ώστε να συνεχίζει να δίνει αίμα για τόσο μεγάλο διάστημα είναι κάτι πολύ, πολύ σπάνιο». Εξίσου σπάνια μοιάζει να είναι και η ταπεινότητα του Χάρισον.

Ποτέ δεν θεώρησε πως έκανε κάτι σπουδαίο. «Το ότι μπορώ να είμαι αιμοδότης ίσως να είναι το μόνο μου ταλέντο», είχε σχολιάσει το 2015, όταν έδωσε για 1.001η φορά αίμα. «Μπορείτε να κατηγορείτε εμένα για την αύξηση του πληθυσμού», αστειεύτηκε την περασμένη εβδομάδα. Οσο για το ρεκόρ που κατέχει, εύχεται να το σπάσει σύντομα κάποιος άλλος. Και σκοπεύει τα χρόνια που του μένουν να κάνει ό,τι μπορεί προκειμένου να πολλαπλασιαστούν οι αιμοδότες και να βρεθεί ο επόμενος Τζέιμς Χάρισον. Επί του παρόντος μόλις 200 αιμοδότες είναι επιλέξιμοι για το πρόγραμμα Αντι-D.