Oι διαδηλώσεις που ξέσπασαν σε όλη τη Ρωσία λίγο πριν από την τέταρτη ορκωμοσία του Βλαντίμιρ Πούτιν στην προεδρία ακολούθησαν ένα γνώριμο σενάριο. Η αστυνομία τις χαρακτήρισε παράνομες και τα ΜΜΕ υποτίμησαν το μέγεθός τους. Ο Αλεξέι Ναβάλνι, κύριος οργανωτής και de facto ηγέτης της αντιπολίτευσης, συνελήφθη με δραματικό τρόπο σε συγκέντρωση στη Μόσχα από την αστυνομία. Στις 15 Μαΐου καταδικάσθηκε σε φυλάκιση 30 ημερών. Περισσότεροι από 1.600 διαδηλωτές σε όλη τη χώρα ξυλοκοπήθηκαν και συνελήφθησαν. Ομως ήταν το ίδιο σύνθημα με παλαιότερες συγκεντρώσεις που ακούστηκε «Κάτω ο τσάρος» –περίπου 100 χρόνια αφότου οι Μπολσεβίκοι εκδίωξαν τον τσάρο Νικόλαο Β’.

Εναν αιώνα πριν από αυτό, σε μια προσπάθεια να φτιάξει το κέφι του φίλου του Πιοτρ Τσαντάγεφ, ενός φιλοσόφου που είχε χαρακτηρισθεί τρελός επειδή επέκρινε τον τσάρο Νικόλαο Α’, ο ποιητής Αλεξάντερ Πούσκιν προέβλεψε την έλευση μιας καλύτερης εποχής, όταν «η Ρωσία θα ξυπνήσει από τον λήθαργό της». Τότε, «στα ερείπια του αυταρχισμού», έγραψε, «τα ονόματά μας θα χαραχθούν».

Σχεδόν 200 χρόνια και τρεις επαναστάσεις αργότερα, από το βάθρο στο κέντρο της πλατείας που φέρει το όνομά του, το μπρούτζινο άγαλμα του Πούσκιν παρακολουθούσε τους συμπατριώτες του με χάρτινες κορόνες στα κεφάλια να προσπαθούν ακόμα να βγάλουν τη Ρωσία από τον λήθαργό της, δεχόμενοι την επίθεση ατόμων που φορούσαν στολές Κοζάκων. Το όνομα του Πούτιν μπορεί να έχει χαραχθεί σε πολλά μνημεία, όμως η προφητεία του δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα.

Αν και ο Πούτιν είναι προϊόν της ΕΣΣΔ, όπου η λέξη τσάρος ήταν βρισιά, δείχνει συμπάθεια για τους ολιγάρχες του παρελθόντος. Με την υποστήριξη της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας προωθεί ως ιερή την ιδέα της κρατικής εξουσίας. Εκεί που οι μπολσεβίκοι γκρέμιζαν τα μνημεία των τσάρων, ο Πούτιν έχτισε τεράστια για τον Βλαδίμηρο τον Μέγα στη Μόσχα και τον Αλέξανδρο Γ’ στην Κριμαία. Το 2013 οργάνωσε μεγάλους εορτασμούς για την 400ή επέτειο του οίκου των Ρομανόφ. Οι πρόσφατες διαδηλώσεις χρησίμευσαν ως καταγγελία όλων αυτών και πρόκληση προς τις αυταρχικές φιλοδοξίες του Πούτιν, που έχει στην υπηρεσία του όλα τα ΜΜΕ και μια πολύ αποτελεσματική προπαγανδιστική μηχανή. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το 86% των Ρώσων τον υποστηρίζει στα πάντα. Ομως οι φιλοδοξίες του ως μεταμοντέρνου αυταρχικού ηγέτη ίσως αποτελούν την αχίλλειο πτέρνα του.

Με τη ρωσική οικονομία στάσιμη, κυρίως λόγω των διεθνών κυρώσεων και τις κόντρα κυρώσεις που επέβαλε το Κρεμλίνο, η δυσαρέσκεια θα συνεχίσει να βράζει. Με οποιοδήποτε σοκ μπορεί να ξεχειλίσει το ποτήρι. Σε κάποιο σημείο, το να βάζει στο στόχαστρο αντιπάλους και διαφωνούντες δεν θα αρκεί πια. Ο Πούτιν θα πρέπει να καταφύγει σε διώξεις τύπου Στάλιν. Ισως όλα προετοιμάζουν έναν νέο κύκλο βίας. Το εάν θα εκπληρωθεί η προφητεία του Πούσκιν ή θα διαλύσει τη Ρωσία, μένει να το δούμε.

Η Αναστάζια Εντέλ είναι συγγραφέας του βιβλίου «Η αυλή του Πούτιν: Αυτοκρατορία, Επανάσταση και το Νέο Αστέρι».

Τελευταία Νέα