Στην καρδιά της ύποπτης συνοικίας, καθισμένοι γύρω από ένα τραπεζάκι, οι ρεμπέτες αυτοσχεδιάζουν στήνοντας στα ξαφνικά ολόκληρο γλέντι. Μερακλωμένοι μουστακαλήδες υψώνουν τα ποτηράκια με τη ρακή και σιγοτραγουδούν, ενώ στην κοντινή οδό Μυλοποτάμου στέκει μια πληθωρική γυναίκα με κατακόκκινα χείλη και μικροσκοπικό φόρεμα, αδιαφορώντας για το αυθόρμητο ξεφάντωμα των ανδρών. Βαρύμαγκες, ρεμπέτες, ιερόδουλες και παραβατικοί, όλες οι χαρακτηριστικές φιγούρες της δεκαετίας του 1920 και του 1930 «επέστρεψαν» στο στέκι τους, στον Λάκκο του Ηρακλείου Κρήτης –άλλοτε γειτονιά των περιθωριακών, των πορνείων και της χασισοποσίας. Στιγμιότυπα από τη σκοτεινή εποχή της «Τρούμπας» του Ηρακλείου παρουσιάζουν πλέον στους τοίχους εγκαταλειμμένων σπιτιών εντυπωσιακές τοιχογραφίες ελλήνων και ξένων δημιουργών.

Η μεταμόρφωση του άλλοτε κακόφημου Λάκκου σε μια φωτεινή, πολύχρωμη συνοικία αποτελεί πρωτοβουλία του αυστραλού καλλιτέχνη Μάθιου Χάλπιν, ο οποίος μετακόμισε στην Κρήτη το 2011 και προ τριετίας εμπνεύστηκε το Lakkos project. Εντυπωσιασμένος από την ιστορία της μικρής συνοικίας (μια ανάσα από το πολύβουο κέντρο της πόλης), τα γραφικά δρομάκια και τα ερειπωμένα σπίτια, όπως λέει ο ίδιος στα «ΝΕΑ», βάλθηκε να δώσει ξανά ζωή στην περιοχή μέσα από την τέχνη. Η αρχή έγινε με την τοιχογραφία μιας παρέας λακκουδιανών ρεμπετών (αντίγραφο φωτογραφίας της δεκαετίας του ’30): «Και πλέον οι τοιχογραφίες έχουν ξεπεράσει τις 40! Είναι έντονο το ενδιαφέρον ξένων καλλιτεχνών, με τους οποίους επικοινωνώ, να έρθουν να αφήσουν το αποτύπωμά τους στην ιστορική γειτονιά. Παράλληλα έχουν γίνει σύγχρονες εικαστικές εγκαταστάσεις, ενώ ντόπιοι χορογράφοι, χορευτές, ηθοποιοί και μουσικοί έχουν δώσει παραστάσεις».

Το project. Ο 48χρονος καλλιτέχνης έχει μάλιστα στο πλευρό του δραστήριους κατοίκους, που επίσης επιθυμούν να αλλάξει η περιοχή πρόσωπο διατηρώντας τα χαρακτηριστικά της, ενώ το project στήριξε εξαρχής ο Δήμος Ηρακλείου: «Αυτές τις μέρες έχουν επικεντρωθεί στη Γιαννίκου, έναν δρόμο γεμάτο μικροσκοπικά σπίτια, κυρίως εγκαταλειμμένα. Τόσο σύντομα και φαίνεται η αλλαγή: από δρόμο – φάντασμα η Γιαννίκου μετατρέπεται σε ένα ευχάριστο μέρος για βόλτα». Εκεί εγκαταστάθηκε μεταξύ άλλων η θεά με τα φίδια της μινωικής εποχής (Θεά των Οφεων), τοιχογραφία του αγαλματιδίου της Κνωσού που βρίσκεται στη συλλογή του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου, ενώ χρώμα αναμένεται να πάρουν μέχρι το καλοκαίρι σχεδόν όλα τα σπιτάκια της οδού.

«Ο Λάκκος έχει στρατηγική θέση. Βρίσκεται δίπλα στο τεράστιο Πολιτιστικό Κέντρο, κοντά στα σημεία όπου διοργανώνονται οι μεγαλύτερες εκδηλώσεις. Θα πρέπει να συνδεθεί με αυτούς τους χώρους ως υπενθύμιση του παρελθόντος της» υποστηρίζει ο καλλιτέχνης, τονίζοντας: «Κάθε εβδομάδα λαμβάνω μηνύματα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου από νεαρούς Ελληνες που θέλουν να νοικιάσουν σπίτια εδώ!». Ο Χάλπιν έχει ζήσει και εργαστεί μεταξύ άλλων στο Ταλίν της Εσθονίας και στο Λονδίνο, αλλά τον κέρδισε η Κρήτη και συγκεκριμένα το παρελθόν του Λάκκου.

Εκεί, μακριά από την «καθώς πρέπει» κοινωνία του Ηρακλείου, έδιναν ραντεβού οι άνθρωποι του περιθωρίου από τις αρχές του 20ού αιώνα ώς τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα σοκάκια της υποβαθμισμένης συνοικίας γέμισαν ιερόδουλες μετά το 1900 και το διάταγμα Περί Χαμαιτυπείων, με το οποίο «γκετοποιήθηκε» η πορνεία, με αυστηρούς περιορισμούς, αλλά και συνεχείς ελέγχους. Το 1922, μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, αναζήτησαν εκεί στέγη πολλοί πρόσφυγες, ενώ την αρχή του τέλους για τον Λάκκο σήμανε ο βομβαρδισμός της πόλης από τους Γερμανούς.

Η παλιά «Τρούμπα» του Ηρακλείου ζωντάνεψε για πρώτη φορά το 2013 όταν διοργανώθηκε εκεί η «Αθέατη Πόλη», μια εκδήλωση του δήμου αφιερωμένη στη ρεμπέτικη ιστορία της γειτονιάς. Φέτος τον Ιούλιο αναμένεται να πραγματοποιηθεί εκεί μέρος του φεστιβάλ «Τέχνη καθ’ οδόν».

Τελευταία Νέα