Οι αμερικανόπληκτοι μιλούν για «blame game», οι ρέποντες προς τον τζόγο αναρωτιούνται σε «ποιον θα μείνει ο μουντζούρης», ενώ η φράση περί επιρρίψεως ευθυνών εξακολουθεί πάντα να ακριβολογεί. Σε αυτόν τον αστερισμό των εννοιών πρέπει να αναζητήσουμε την πρόταση των Σκοπίων περί «Δημοκρατίας του Ιλιντεν».
Τα πράγματα ήταν περίπου δεδομένα. Η Ελλάδα εμφανιζόταν να έχει κάνει τις υποχωρήσεις της. Είχαμε αποδεχθεί σύνθετη ονομασία που να περιέχει τον όρο «Μακεδονία». Ζητούσαμε μόνο αυτή να είναι για όλες τις χρήσεις, δηλαδή και στις εξωτερικές σχέσεις αλλά και στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ. Το βάρος έπεφτε στην κυβέρνηση Ζάεφ που, όμως, δεν διαθέτει τον απαραίτητο αριθμό βουλευτών για τις δύο διαφορετικές πλειοψηφίες που απαιτούνται για να αλλάξει το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ (2/3 στο σύνολο των βουλευτών και 50% ανά εθνοτική ομάδα –Σλαβομακεδόνες και Αλβανούς).
Είναι επίσης γνωστό ότι στο τέλος της διαδρομής, περί το καλοκαίρι, περιμένουν σαν παιδονόμοι Αμερικανοί, Γερμανοί και λοιποί να διαπιστώσουν την πρόοδο των διαπραγματεύσεων. Δεν τους ενδιαφέρει το όνομα. Αρκεί να είναι συμφωνημένο και από τις δύο πλευρές. Το βάρος της ευθύνης έπεφτε πρωτίστως στην ΠΓΔΜ που εμμονικά μυρηκάζει το όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε διάφορες εκδοχές.
Οι Σκοπιανοί έχουν αποδείξει στο παρελθόν ότι μπορούν να κάνουν την έκπληξη. Το είδαμε το 2008, όταν προσέφυγαν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, όπου και δικαιώθηκαν τρία χρόνια αργότερα. Η «Μακεδονία του Ιλιντεν» είναι μια σύνθετη ονομασία που ξεφεύγει από το σημερινό «Δημοκρατία της Μακεδονίας». Υπ’ αυτή την έννοια οι ξένοι θα το δουν θετικά.
Για εμάς μια τέτοια ονομασία φέρνει στην επιφάνεια το πρώτο Ιλιντεν του 1903. Τότε που Βούλγαροι/σλαβόφωνοι (;) κατέλαβαν το Κρούσοβο που κατοικούνταν κατά πλειοψηφία από ελληνικό (ελληνόφωνους και βλαχόφωνους) πληθυσμό. Πίεσαν τους χριστιανούς να εξεγερθούν. Μετά το τέλος της εξεγέρσεως μεγάλο τμήμα του πληθυσμού του είχε σφαγιαστεί, αρχικώς από τους Βουλγάρους και στη συνέχεια από τους Τούρκους.
Επιπλέον, μας εισάγει στη διαμάχη Βουλγαρίας και ΠΓΔΜ ως προς την πατρότητα της εξεγέρσεως του 1903. Διοργανώθηκε μεν από την Εσωτερική Μακεδονική Επαναστατική Οργάνωση (IMRO), η οποία όμως καθοδηγούνταν από τη Βουλγαρία. Τη διεκδικούν και οι δύο.
Ανασκάπτει μνήμες εμφύλιου πολέμου. Στο λεγόμενο δεύτερο Ιλιντεν στις 2 Αυγούστου του 1944 (του Προφήτη Ηλία με το παλαιό ημερολόγιο) η Αντιφασιστική Συνέλευση του Λαϊκού Απελευθερωτικού Μετώπου της Μακεδονίας ανακοίνωνε: «Μακεδονικέ λαέ, εναντίον των φασιστών κατακτητών στη Γιουγκοσλαβία, τη Βουλγαρία και την Ελλάδα θα επιτύχεις την ένωση όλων των τμημάτων της Μακεδονίας τα οποία κατελήφθησαν από τους βαλκάνιους ιμπεριαλιστές το 1913 και το 1918».
Τέλος, ένα τέτοιο όνομα καταλήγει να ανατρέπει και το ελάχιστο κεκτημένο της Ενδιάμεσης Συμφωνίας του 1995 με την οποία τιθασεύθηκε ο επίπλαστος σλαβομακεδονικός αλυτρωτισμός. Ας ετοιμαστούμε για την επίρριψη ευθυνών.
Ο Αγγελος Συρίγος είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο
