Η ιστορία όλων των βαλκανικών χωρών είναι σε σημαντικό βαθμό ιστορία αποτυχημένων και επιτυχημένων, ψευδών και πραγματικών, αλυτρωτικών διεκδικήσεων. Αρχικά εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στη συνέχεια μεταξύ των ίδιων των βαλκανικών ή άλλων όμορων κρατών –η Ελλάδα ιδιαίτερα έφθασε να έχει αλυτρωτικές διεκδικήσεις ακόμη και έναντι της Βρετανικής Αυτοκρατορίας λόγω της Κύπρου. Υποτίθεται ότι τελευταία πράξη του ελλαδικού αλυτρωτισμού ήταν η καταστροφική απόπειρα της χούντας να «λυτρώσει» την Κύπρο το 1974. Ομως η επίθεση στον Γιάννη Μπουτάρη δείχνει πως, συχνά, πίσω από φαινομενικά ειρηνικές εκδηλώσεις ταυτότητας και μνήμης κρύβονται αλυτρωτικές διεκδικήσεις. Οχι του επίσημου κράτους, αλλά ομάδων που έχουν κρατική στήριξη για λόγους εσωτερικής πολιτικής: για να εξασφαλίσει κάποιο κόμμα τις ψήφους παρανοϊκών που ονειρεύονται να «λυτρώσουν» τον Πόντο, τη Βόρειο Ηπειρο, την Κύπρο κ.τ.λ. Ή επειδή υπάρχουν τέτοιες παρανοϊκές δυνάμεις στο εσωτερικό των κομμάτων.

Κατά την περίοδο 1950-74 ο ελλαδικός αλυτρωτισμός δεν αφορούσε μόνο την εξωτερική πολιτική Ελλάδας – Βρετανίας – Τουρκίας – Κύπρου: υπήρξε και θεμελιώδες στοιχείο του εσωτερικού πολιτικού ανταγωνισμού, καταλύτης πολιτικών εξελίξεων, με τελική και κορυφαία την πτώση της χούντας. Ο πολιτικός σχεδιασμός του δικτάτορα Ιωαννίδη υπήρξε καταστροφικός για τον ίδιο, την Ελλάδα και την Κύπρο. Διότι ο αλυτρωτισμός εμπλέκει και άλλα κράτη, κινητοποιεί δυνάμεις που υπερβαίνουν κατά πολύ τις δυνάμεις αυτών που τον κάνουν μέρος του εσωτερικού πολιτικού παιγνίου.

Το ότι το Σύνταγμα της Ελλάδας δεν καθιέρωνε αλυτρωτικές βλέψεις για την Κύπρο –όπως υποτίθεται κάνει το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ για την ελληνική Μακεδονία –δεν εμπόδισε να γίνει καταστροφική κρατική πολιτική ο ελλαδικός αλυτρωτισμός. Ούτε θα είχε γίνει καταστροφικότερος αν η Ελλάδα είχε μετονομαστεί σε «Ελλάδα της Αγίας Λαύρας», όπως υποτίθεται θα συμβεί αν η ΠΓΔΜ ονομαστεί «Μακεδονία του Ιλιντεν», προκειμένου να βρεθεί έντιμος συμβιβασμός –δηλαδή χωρίς πολιτικό κόστος για αυτούς που θα τον δεχθούν στην Αθήνα και στα Σκόπια. Οπως με το Κυπριακό, έτσι και τώρα: το Μακεδονικό είναι πρωτίστως ζήτημα αντιπαράθεσης μεταξύ των κομμάτων με στόχο το πολιτικό τους όφελος. Το δημόσιο συμφέρον όμως επιτάσσει να ξεπεραστούν οι συμφεροντολογικοί πολιτικαντισμοί και να βρεθεί το συντομότερο λύση.

Διότι θα ήταν αστείο η Ελλάδα να φοβάται τη, μεταμφιεσμένη σε αλυτρωτισμό, δυνητική αρπακτικότητα της «Μακεδονίας του Ιλιντεν» –εκτός και αν οι ελληνικές πολιτικές δυνάμεις προγραμματίζουν να συνεχίσουν να κυβερνούν τη χώρα με τον τρόπο που μας οδήγησε στην κρίση. Αλλά σε αυτή την περίπτωση η Ελλάδα θα είναι ευάλωτη σε κάθε αρπακτικό, γειτονικό ή απομακρυσμένο, ανεξαρτήτως του τι λέει το Σύνταγμά του και τι όνομα ή εθνική συνείδηση έχει.

Τελευταία Νέα