Μιάμιση ώρα διήρκεσε χθες η «ανάκριση» του Μαρκ Ζάκερμπεργκ, του ιδρυτή του Facebook, από τους εκπροσώπους των πολιτικών ομάδων στο Ευρωκοινοβούλιο. Και ήταν σαφώς πιο πιεστική από εκείνη που του είχαν επιφυλάξει τον Απρίλιο μέλη του αμερικανικού Κογκρέσου –άλλωστε η Ευρώπη ηγείται χρόνια της προσπάθειας ρύθμισης των γιγάντων της ψηφιακής αγοράς. Μέχρι και με έναν ήρωα του δυστοπικού μυθιστορήματος του Ντέιβ Εγκερς «Ο Κύκλος» (μιλάει για ένα κοινωνικό δίκτυο που επιβάλλει στους πολίτες να μην κρύβουν πια τίποτα από την προσωπική τους ζωή σε μια μορφή «συμμετοχικού απολυταρχισμού»), συνέκριναν ευρωβουλευτές (ο Γκι Φέρχοφστατ, εν προκειμένω, ο πρόεδρος της ευρωομάδας των Φιλελευθέρων) τον Ζάκερμπεργκ. Μόνο που ο τελευταίος περισσότερο άκουσε παρά μίλησε. Επιφυλάχθηκε βέβαια να δώσει περισσότερες απαντήσεις –είχε και «ένα αεροπλάνο να προλάβει».
Η εμφάνιση του Ζάκερμπεργκ στο Ευρωκοινοβούλιο είχε αρχικά προγραμματιστεί να γίνει κεκλεισμένων των θυρών, αλλά μπροστά στη θύελλα αντιδράσεων, μεταδόθηκε ζωντανά. Το Facebook έχει πληγεί τους τελευταίους 18 μήνες από μία σειρά σκανδάλων, από την κατάχρηση των προσωπικών δεδομένων 87 εκατ. χρηστών (εκ των οποίων και 2,7 εκατ. Ευρωπαίων) από την Cambridge Analytica, βρετανική εταιρεία που συνεργάστηκε με την προεκλογική εκστρατεία του Ντόναλντ Τραμπ, μέχρι την παρέμβαση ξένων πρακτόρων σε εκλογικές διαδικασίες. Η εισαγωγή του ιδρυτή του, λοιπόν, δεν θα μπορούσε να είναι παρά μία ακόμα λιτανεία απολογιών και διαβεβαιώσεων πως τα λάθη θα διορθωθούν. Ακολούθησε όμως καταιγισμός ερωτήσεων αλλά και απειλών για νέες ρυθμίσεις που μπορεί να έρθουν, ειδικά αν το Facebook δεν σεβαστεί, όπως υπόσχεται, τον νέο και ιδιαίτερα φιλόδοξο Γενικό Κανονισμό για την Προστασία Δεδομένων (ΓΚΠΔ) που θα τεθεί πανευρωπαϊκά σε ισχύ την Παρασκευή.
«Η σημερινή συνάντηση δεν είναι παρά το σημείο εκκίνησης για έναν νέο τρόπο διαχείρισης και διακυβέρνησης των ψηφιακών πλατφορμών» ξεκαθάρισε ο πρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Αντόνιο Ταγιάνι. «Καλές οι απολογίες. Αλλά ξέρετε πως δεν αρκούν. Πρέπει τώρα να περάσετε στις πράξεις», δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος Μάνφρεντ Βέμπερ. «Αν βρισκόμαστε εδώ σήμερα είναι γιατί οι πρακτικές σας επιτρέπουν υποψίες κατάχρησης για πολιτικούς σκοπούς», σημείωσε ο πρόεδρος της ευρωομάδας των Σοσιαλιστών Ούντο Μπούλμαν. Πώς θα προσαρμόσετε το επιχειρηματικό σας μοντέλο; Πώς θα εγγυηθείτε την απόλυτη προστασία της ιδιωτικής ζωής των πολιτών; Πώς θα διασφαλίσετε ότι δεν θα μπορούν εχθρικές δυνάμεις να χειραγωγήσουν μέσω της πλατφόρμας σας τις δημοκρατικές διαδικασίες; Λέτε πως θα εφαρμόσετε τον ΓΚΠΔ, αλλά λέτε αλήθεια; Θα αποζημιώσετε τους ευρωπαίους χρήστες; Είστε έτοιμος να συνεργαστείτε με τις αρχές anti-trust στην Ευρώπη; Μήπως πρέπει να αποσυνδέσουμε το Facebook;
Ο Ζάκερμπεργκ θύμισε τα διάφορα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί μετά το σκάνδαλο της Cambridge Analytica -και τα νέα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που αναπτύσσει, προκειμένου κυρίως να γίνει γρηγορότερη η διαγραφή του παράνομου περιεχομένου και να αναχαιτιστεί η διασπορά fake news. Υποσχέθηκε περισσότερη διαφάνεια όσον αφορά τις διαφημίσεις στο Facebook. Τάχθηκε υπέρ της «σωστής ρύθμισης», που δεν φρενάρει την καινοτομία. Υπεραμύνθηκε της πολιτικής ουδετερότητας του Facebook (γιατί τόσο ο Νάιτζελ Φάρατζ όσο και ο γάλλος ακροδεξιός ευρωβουλευτής Νικολά Μπε τον κατήγγειλαν για λογοκρισία και πολιτική προκατάληψη). Κι έπειτα αναχώρησε. Θα συνεχίσει ωστόσο να περπατά σε ναρκοπέδιο και σήμερα, οπότε θα γίνει δεκτός μαζί με ακόμη 50 επικεφαλής μεγάλων ψηφιακών επιχειρήσεων από τον Εμανουέλ Μακρόν στο Ελιζέ.
Στην εποχή του Ιντερνετ κοινοποιούμε ολοένα και περισσότερα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Ο Γενικός Κανονισμός για την Προστασία των Δεδομένων (ΓΚΠΔ) της ΕΕ, που τίθεται σε ισχύ στις 25 Μαΐου, βοηθά τους πολίτες να αποκτήσουν τον έλεγχο των επίμαχων πληροφοριών. Για τις εταιρείες που δεν συμμορφώνονται, προβλέπονται πρόστιμα που φτάνουν μέχρι και το 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών.
1 Οι οργανισμοί, όταν επεξεργάζονται τα δεδομένα σας, πρέπει να σας παρέχουν σαφείς πληροφορίες για τον σκοπό της χρήσης τους.
2 Πρέπει επίσης να διασφαλίζουν ότι υποβάλλονται σε επεξεργασία μόνο σχετικά δεδομένα και αυτά δεν διατηρούνται περισσότερο από όσο είναι αναγκαίο.
3 Εχετε δικαίωμα να ζητήσετε δωρεάν πρόσβαση σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που διαθέτει ένας οργανισμός για εσάς και να λάβετε αντίγραφο σε προσβάσιμο μορφότυπο.
4 Εάν ένας οργανισμός επεξεργάζεται τα προσωπικού χαρακτήρα δεδομένα σας, μπορεί να έχετε το δικαίωμα αντίταξης. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να υπερισχύει το δημόσιο συμφέρον.
5Εχετε επίσης το δικαίωμα να αντιτίθεστε οποιαδήποτε στιγμή στη λήψη υλικού απευθείας εμπορικής προώθησης.
6 Εάν πιστεύετε ότι τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που διατηρεί ένας οργανισμός μπορεί να είναι εσφαλμένα, ελλιπή ή ανακριβή, μπορείτε να ζητήσετε τη διαγραφή τους.
7 Σε περιπτώσεις που έχει ζητηθεί η συγκατάθεσή σας για την επεξεργασία των δεδομένων σας, μπορείτε να ζητήσετε από τον οργανισμό να διακόψει την επεξεργασία τους ανακαλώντας τη συγκατάθεσή σας.
8 Οι οργανισμοί πρέπει να διαγράφουν τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που έχουν συλλεγεί από παιδιά και υποβάλλονται σε επεξεργασία μέσω μιας εφαρμογής ή ενός ιστότοπου κατόπιν αιτήματος.
9 Ορισμένοι οργανισμοί, όπως τράπεζες, εφορίες και νοσοκομεία, χρησιμοποιούν αλγόριθμους για να λαμβάνουν αποφάσεις για εσάς. Εφεξής θα υποχρεούνται να σας παρέχουν το δικαίωμα επανεξέτασης της αυτοματοποιημένης απόφασης.
10 Εάν τα δεδομένα σας χρησιμοποιούνται από μια εταιρεία αφού δώσατε τη συγκατάθεσή σας, μπορείτε να ζητήσετε την επιστροφή τους σε εσάς ή τη διαβίβασή τους σε άλλη εταιρεία –αυτό ονομάζεται δικαίωμα «φορητότητας των δεδομένων».