Επειτα από σχεδόν ένα μήνα ξεπουλήματος της λίρας από τις διεθνείς αγορές, η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας αναγκάστηκε χθες να προχωρήσει σε δραστική άνοδο των επιτοκίων κατά 300 μονάδες βάσης (3%), προκειμένου να ανακόψει τη βουτιά του εθνικού νομίσματος που απειλεί να βυθίσει τη χώρα σε κρίση χωρίς προηγούμενο. Η κεντρική τράπεζα ύστερα από έκτακτη συνεδρίασή της ενόψει των εξελίξεων –και προφανώς έπειτα από παρέμβαση της κυβέρνησης Ερντογάν –αύξησε ένα από τα βασικά επιτόκια δανεισμού του ειδικού μηχανισμού παροχής ρευστότητας από το 13,5% στο 16,5%. Στόχος της να στηρίξει το νόμισμα που νωρίτερα είχε βουλιάξει με την ισοτιμία του ενός δολαρίου να αγγίζει τις 5 λίρες. Η ισοτιμία είχε αρχικά φτάσει στις 4,93 λίρες, ενώ μετά την παρέμβαση η ισοτιμία ενισχύθηκε στις 4,56 λίρες.
Ηλθε ο καιρός να αποκαταστήσει η Τουρκία την αξιοπιστία της όσον αφορά τη χάραξη νομισματικής πολιτικής, είπε αμέσως μετά την απόφαση ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Μεχμέτ Σιμτσεκ δίνοντας το στίγμα της αλλαγής κατεύθυνσης.
Η πρόσφατη βουτιά της λίρας αποδίδεται στο γεγονός ότι ενώ ο πληθωρισμός στη χώρα είναι πολύ υψηλός, πάνω από 10%, η κυβέρνηση Ερντογάν ήθελε πάση θυσία να αποφύγει μια αύξηση επιτοκίων ενόψει των επερχόμενων εκλογών στα τέλη του Ιουνίου. Για το λόγο αυτό διεθνείς αναλυτές κατηγορούσαν τον πρόεδρο της Τουρκίας ότι ασκεί ασφυκτικό έλεγχο στην κεντρική τράπεζα λαμβάνοντας αποφάσεις με γνώμονα την πολιτική και όχι την οικονομία και τη νομισματική πολιτική.
Ο ίδιος ο Ταγίπ Ερντογάν έχει δηλώσει δημοσίως ότι είναι υπέρμαχος των χαμηλών επιτοκίων προκαλώντας νευρικότητα στις διεθνείς αγορές όπου οι επενδυτές έχουν αρχίσει να γυρίζουν όλο και περισσότερο την πλάτη στο εθνικό νόμισμα της χώρας. Το ανησυχητικό για τη χώρα είναι ότι χθες εντάθηκε η φυγή κεφαλαίων και από την Ιαπωνία οδηγώντας τη λίρα Τουρκίας σε χαμηλά έναντι και του γεν.
Οπως σχολίαζε στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» ο οικονομολόγος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Ντάνι Ρόντρικ, η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει ουσιαστικά τρεις επιλογές για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Να αρχίσει να πουλά δολάρια με τον κίνδυνο να μειώσει σημαντικά τα συναλλαγματικά αποθέματα, να ανακοινώσει μεγάλη αύξηση των επιτοκίων δανεισμού που διαμορφώνονταν στα επίπεδα του 13% ή να επιβάλει κεφαλαιακούς ελέγχους ώστε να σταματήσει η φυγή του χρήματος.
Καμία από τις λύσεις αυτές δεν είναι εύκολη για τον Ερντογάν, που θέλει να παρουσιάσει ένα πιο λαϊκό πρόσωπο, ιδιαίτερα καθώς έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση για τις εθνικές εκλογές. Είναι ενδεικτικό ότι η κυβέρνηση της Αργεντινής που αντιμετωπίζει παρόμοιο πρόβλημα με την υποχώρηση του πέσο έναντι του δολαρίου χρειάστηκε να αυξήσει τα επιτόκια στο 40% για να ανακοπεί η φυγή του χρήματος. Ενα από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν η Τουρκία, η Αργεντινή και άλλες αναπτυσσόμενες οικονομίες είναι πως τα εθνικά τους νομίσματα είναι άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο συνδεδεμένα με την πορεία του δολαρίου. Το αμερικανικό νόμισμα ακολουθεί το τελευταίο διάστημα έντονα ανοδική πορεία και λόγω των προσδοκιών για νέες αυξήσεις των επιτοκίων από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ.
Πρόβλημα για την Τουρκία είναι επίσης ότι τόσο το ίδιο το κράτος όσο και πάρα πολλές επιχειρήσεις έχουν δανειστεί σε δολάρια και πλέον αυξάνεται σημαντικά το κόστος της αποπληρωμής των χρεών αυτών.
