Βγαίνοντας από το γραφείο του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας ο αρχηγός του Κινήματος Πέντε Αστέρων Ντι Μάιο έκανε δηλώσεις ενημερώνοντας ότι έκανε γνωστό στον πρόεδρο το όνομα του επιλεγέντος πρωθυπουργού και των υπουργών της κυβέρνησής του καθώς και ότι η κυβέρνηση διαθέτει την απαραίτητη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στηριζόμενη στο πρόγραμμα διακυβέρνησης που συνέταξαν από κοινού με τη Λέγκα και στις ψήφους τους στο Κοινοβούλιο. Κατέληξε διατρανώνοντας ότι ξεκινά η Τρίτη Ιταλική Δημοκρατία.
Με τις δηλώσεις του αυτές, που προφανώς δεν προξενούν έκπληξη στο ελληνικό κοινό, ο Ντι Μάιο επιχείρησε να αλλοιώσει το ιταλικό πολίτευμα και για τον λόγο αυτό αποκάλεσε την περίοδο που προσπαθεί να εγκαινιάσει Τρίτη Ιταλική Δημοκρατία.
Λίγες ημέρες πριν, στις 12 Μαΐου, ο πρόεδρος Ματαρέλα μιλούσε σε εκδήλωση μνήμης του πρώτου πρόεδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας Λουίτζι Εϊνάουντι. Επαινώντας τον γίγαντα αυτόν της πολιτικής αρετής υπενθύμισε ότι όταν στο ιταλικό Κοινοβούλιο κυριαρχούσε η Χριστιανική Δημοκρατία, αλλά ο Ντε Γκάσπερι είχε χάσει την κοινοβουλευτική εμπιστοσύνη, το 1953, προσήλθε στον πρόεδρο και εισηγήθηκε τον διάδοχό του. Ο πρόεδρος όμως τού υπενθύμισε ότι κατά το Σύνταγμα τον πρωθυπουργό διορίζει ο πρόεδρος και με την εισήγηση εκείνου ο πρόεδρος διορίζει και τους υπουργούς και διόρισε πράγματι αυτόν που ο ίδιος θεωρούσε κατάλληλο και όχι τον προταθέντα από τον Ντε Γκάσπερι, ο οποίος και έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης. Οπως έγραψε με την ευκαιρία της ομιλίας αυτής όλος ο ιταλικός τύπος, ο πρόεδρος με τον τρόπο του διεμήνυσε στα κόμματα τις αρμοδιότητές του που δεν σκοπεύει να απεμπολήσει, με άλλα λόγια ότι δεν είναι συμβολαιογράφος που απλά καταγράφει τη θέληση των μερών. «Μια λαμπρή περίπτωση, είπε ο Ματαρέλα για τον Εϊνάουντι, της άσκησης της αρμοδιότητας για τον διορισμό του πρωθυπουργού, διορισμό για τον οποίο δεν περιορίσθηκε στο να ακολουθήσει την εκπεφρασμένη υπόδειξη της ισχυρότερης Κοινοβουλευτικής Ομάδας, δηλαδή της Χριστιανικής Δημοκρατίας».
Ο Ματαρέλα επίσης είπε ότι ως πρόεδρος δεν μπορεί να μην ασκεί τις αρμοδιότητές του, διότι ορίζεται από το Σύνταγμα ως ο εγγυητής του. Το ίδιο ισχύει και για τον διορισμό του πρωθυπουργού, ο οποίος κατά το Αρθρο 95 είναι αρμόδιος να διαγράφει και να κατευθύνει τη γενική πολιτική της κυβέρνησης και συνεπώς δεν μπορεί να διορίζεται πρωθυπουργός κάποιος που κατά τη γνώμη του προέδρου της Δημοκρατίας δεν έχει αυτές τις ικανότητες.
Τη στιγμή που γράφονται αυτές οι λέξεις δεν είναι γνωστό πώς θα συμπεριφερθεί τελικά ο ιταλός πρόεδρος της Δημοκρατίας που είναι γνωστός ως εγκρατής συνταγματολόγος αλλά και ως νουνεχής πολιτικός. Γνωρίζουμε όμως ότι κάλεσε σήμερα τον προταθέντα υποψήφιο πρωθυπουργό και του έδωσε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Για την Ιταλία ο σχηματισμός της επόμενης κυβέρνησης είναι υψίστης σημασίας. Η Ιταλία δεν είναι ένα οποιοδήποτε κράτος. Είναι ιδρυτικό μέλος της Συνθήκης της Ρώμης και των πολιτικών που σήμερα φέρουν το όνομα της Ευρωπαϊκής Ενωσης, έχει ισχυρή βιομηχανία, ανήκει στο G8, και προσδοκούσε να ολοκληρωθεί η διαδικασία των εκλογών για να διαδραματίσει ρυθμιστικό ρόλο στην επαναδιαμόρφωση της Ευρώπης. Ομως, η Λέγκα αποφάσισε να ενωθεί ως προς το πολιτικό της μέλλον με το Κίνημα Πέντε Αστέρων απορρίπτοντας με τη σειρά της τη διάκριση σε Κεντροδεξιά και Κεντροαριστερά και υιοθετώντας τη διάκριση του Κινήματος Πέντε Αστέρων σε Λαό και Κάστα ή Ελίτ.
Είναι η πρώτη φορά στα συνταγματικά χρονικά της Ιταλίας που διαμορφώνεται μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία εκτός Κοινοβουλίου και μάλιστα με τη διάσπαση του κεντροδεξιού συνασπισμού, γύρω από ένα συμφωνημένο και καταγεγραμμένο πρόγραμμα διακυβέρνησης και με πρωθυπουργό και υπουργούς που δεν «διορίζει» ο πρόεδρος της Δημοκρατίας. Πρόκειται λοιπόν πράγματι για μετεξέλιξη του πολιτεύματος και για Τρίτη Ιταλική Δημοκρατία. Εάν βέβαια έτσι καταγραφούν τα γεγονότα στην ιταλική συνταγματική ιστορία και συνείδηση.
Ο Σπυρίδων Ι. Φλογαΐτης είναι καθηγητής Δημοσίου Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών
Τελευταία Νέα