Χρειάστηκε να περάσουν 80 μέρες από τις εκλογές της 4ης Μαρτίου για να παραδώσει χθες ο πρόεδρος της Ιταλίας Σέρτζιο Ματαρέλα την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αμφιλεγόμενο καθηγητή Νομικής Τζουζέπε Κόντε. Μια κυβέρνηση στην οποία συμμετέχουν το Κίνημα Πέντε Αστέρων και η Λέγκα, με ένα πρόγραμμα που ήδη έχει προκαλέσει ανησυχίες σε όλη την Ευρώπη. Ο ηγέτης των Πέντε Αστέρων Λουίτζι ντι Μάιο δήλωσε: «Τώρα αρχίζει η Τρίτη Δημοκρατία στην Ιταλία». Ομως τα προβλήματα δεν έχουν επιλυθεί, γι’ αυτό και ο Κόντε δήλωσε ότι «δέχεται με επιφύλαξη».
Ο 54χρονος Κόντε που έφθασε στο Κυρινάλιο, υποστηρίζεται από το Κίνημα Πέντε Αστέρων, ωστόσο δεν έχει ποτέ εκλεγεί και δεν διαθέτει καμία πολιτική ή διαχειριστική εμπειρία. Πολλοί φοβούνται ότι θα είναι ένας εντελώς αδύναμος πρωθυπουργός με ελάχιστη επιρροή στους κυβερνητικούς εταίρους. Ο επικεφαλής της ακροδεξιάς Λέγκας Ματέο Σαλβίνι, πάντως, ανέφερε χθες πως «ο Κόντε δεν θα είναι απλώς ένας εκτελεστικός πρωθυπουργός». Ο εντολοδόχος πρωθυπουργός δήλωσε πως θα είναι «ο συνήγορος των ιταλών πολιτών», ότι «αναγνωρίζει την ανάγκη η Ιταλία να συμμορφωθεί με τις ευρωπαϊκές και διεθνείς της υποχρεώσεις» και πρόσθεσε πως η κυβέρνησή του θα είναι «κυβέρνηση αλλαγής».
Η συνέχεια δεν προβλέπεται ήρεμη. Η επόμενη μάχη θα αφορά την επιλογή των δύο κομμάτων για το υπουργείο Οικονομίας. Η Λέγκα θέλει τον 81χρονο ευρωσκεπτικιστή Πάολο Σαβόνα να καταλάβει τον υπουργικό θώκο –μια πρόταση που ανησυχεί ακόμα περισσότερο τις αγορές για το πού οδεύει η Ιταλία. Ο Σαβόνα έχει αποκαλέσει τη συμμετοχή της Ιταλίας στην ευρωζώνη «ιστορικό λάθος» και θέλει να προετοιμαστεί ένα «σχέδιο Β» που θα επιτρέψει στη χώρα να αποχωρήσει από την ευρωζώνη εάν κριθεί αναγκαίο.
Ομως πηγή που μίλησε με τον πρόεδρο Ματαρέλα για τη μορφή που θα πάρει η κυβέρνηση, δήλωσε στο πρακτορείο Ρόιτερ ότι ο επικεφαλής του ιταλικού κράτους δεν ήθελε καθόλου να έχει έναν ευρωσκεπτικιστή στο τιμόνι του υπουργείου Οικονομίας. «Το όνομα του Σαβόνα δεν έχει τεθεί ακόμα επισήμως στον πρόεδρο» πρόσθεσε. Ομως «κάποιοι οικονομολόγοι με αντιευρωπαϊκό και αντιευρώ προφίλ δεν εκτιμώνται στο προεδρικό μέγαρο».
Οι ασταθείς ιταλικές αγορές δέχθηκαν και νέες πιέσεις χθες λόγω του φόβου ότι το πρόγραμμα στο οποίο έχουν καταλήξει το Κίνημα Πέντε Αστέρων και η Λέγκα θα οδηγήσει σε μπαράζ δαπανών που θα θέσουν σε κίνδυνο τη χρεωμένη οικονομία της χώρας και θα προκαλέσουν σύγκρουση με την ηγεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τα δεκαετή ομόλογα της Ιταλίας ανέβηκαν στο ψηλότερο σημείο των τελευταίων 14 μηνών.
Το Κίνημα Πέντε Αστέρων και η Λέγκα ανακοίνωσαν στον πρόεδρο Ματαρέλα τη Δευτέρα ότι ήθελαν τον Κόντε να αναλάβει την πρωθυπουργία. Αντί να δεχθεί αμέσως την πρότασή τους, ο πρόεδρος πήρε τον χρόνο του εν μέσω ανησυχιών για την έλλειψη εμπειρίας του καθηγητή Νομικής, αλλά και πληθώρας πληροφοριών ότι είχε γράψει ψέματα στο ακαδημαϊκό του βιογραφικό σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει ένα διεθνές προφίλ.
Προσπαθώντας να εκτονώσουν τις αντιδράσεις, και τα δύο κόμματα επαναβεβαίωσαν χθες την πίστη τους προς τον Κόντε και ανοιχτά έθεσαν το ερώτημα γιατί ο πρόεδρος αργεί τόσο πολύ να του αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης. «Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν είναι νομικός υπάλληλος, αλλά ούτε μπορεί να δρα ως συνήγορος όσων αντιτίθενται στην αλλαγή. Αυτό θα ήταν άσκοπο» έγραψε ο Αλεσάντρο ντι Μπατίστα, στέλεχος των Πέντε Αστέρων.
Την περασμένη εβδομάδα η Λέγκα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων κατέληξαν σε ένα κοινό πρόγραμμα με το οποίο υποσχέθηκαν να περικόψουν φόρους, να σταματήσουν τις μεταρρυθμίσεις στο Συνταξιοδοτικό και να προβούν σε μεγάλες δαπάνες –μια κίνηση που θα βάλει σε κίνδυνο την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ, που έχει και ένα βαρύ χρέος. Τον κώδωνα του κινδύνου έκρουσε και η οργάνωση επιχειρηματιών Confindustria, λέγοντας πως η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να δείξει ότι διαθέτει σχέδιο για τον περιορισμό του χρέους, που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο στην ΕΕ σε σχέση με το ΑΕΠ, μετά της Ελλάδας. «Το χρέος παραμένει εχθρός μας» είπε ο επικεφαλής της Confindustria Βιντσένζο Μπόκια στη Ρώμη.