Μέσα σε έναν χρόνο έχει κάνει περισσότερα από 45 ταξίδια, έχει διανύσει τουλάχιστον 180.000 χιλιόμετρα. «France is back!», του αρέσει να επαναλαμβάνει. Ο Εμανουέλ Μακρόν έγινε χθες δεκτός από τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη στο μεγαλοπρεπές παλάτι Κονσταντινόφσκι, σήμερα θα συμμετάσχουν αμφότεροι στο Οικονομικό Φόρουμ της πόλης. Ηταν όμως και αυτή η επίσημη επίσκεψη μια ευκαιρία να φανούν τα όρια της εξωτερικής πολιτικής του –σε πείσμα του δυναμισμού, του πραγματισμού και των φιλοδοξιών του.
Ο Μακρόν εγκαταστάθηκε στο Ελιζέ χωρίς ουσιαστική εμπειρία στην εξωτερική πολιτική. Αυτή η σχετική άγνοια, ωστόσο, αποδείχθηκε παραδόξως πλεονέκτημα: «Δεν ήταν φυλακισμένος παλιών θεωριών ούτε ιδεολογιών a priori, μπόρεσε λοιπόν να δει γρήγορα τον κόσμο όπως είναι», σημειώνει στη «Le Monde» γάλλος διπλωμάτης. Και έμαθε πολύ γρήγορα.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΑΛΗ ΕΚΚΙΝΗΣΗ. «H Γαλλία χρειάζεται έναν πρόεδρο jupitérien», είχε ξεκαθαρίσει πριν εκλεγεί –και ένας πρόεδρος με τον αυτοκρατορικό χαρακτήρα του Δία δεν θα μπορούσε παρά να είναι απόλυτος κυρίαρχος της γαλλικής εξωτερικής πολιτικής. Οι συγκυρίες ήταν τουλάχιστον ευνοϊκές. Με έναν απρόβλεπτο Ντόναλντ Τραμπ, μία αποδυναμωμένη Ανγκελα Μέρκελ και μία Τερίζα Μέι παγιδευμένη στο Brexit, θα μπορούσε να μιλήσει κανείς και για σπάνια ευθυγράμμιση των πλανητών. «Το γεγονός και μόνο ότι θεωρείται, παντού, ως ένας αληθινός πρόεδρος, και ότι ο λόγος της Γαλλίας λαμβάνεται εκ νέου σοβαρά υπόψη, είναι ήδη ένα πραγματικό αποτέλεσμα», επισημαίνει ο σοσιαλιστής πρώην υπουργός Εξωτερικών, Ιμπέρ Βεντρίν. «Μένει τώρα, έπειτα από αυτή την καλή εκκίνηση, να φέρει και έργα». Δεν είναι ωστόσο όλοι τόσο αισιόδοξοι. «Η επιστροφή της Γαλλίας στο διεθνές προσκήνιο είναι εντυπωσιακή, μπορεί όμως και να ξεφουσκώσει γρήγορα, όπως έγινε με τον Τριντό», προειδοποιεί ο Τομά Γκομάρ, διευθυντής του γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (IFRI). Η αλήθεια είναι πως αυτή η ευθυγράμμιση των πλανητών που έδωσε τη μεγάλη ευκαιρία στον Μακρόν εξελίσσεται στο βασικό του πρόβλημα. Ο αμερικανός πρόεδρος αδιαφορεί για τις γαλλικές θέσεις: η αποχώρηση του Ντόναλντ Τραμπ από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά και η προγενέστερη αποχώρησή του από τη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα, παρά το bromance που τεχνηέντως καλλιέργησε μαζί του ο γάλλος πρόεδρος, συνιστούν αναμφισβήτητη ήττα για αυτόν.
Οσο για την Ανγκελα Μέρκελ, αυτή σέρνει τα πόδια όσον αφορά τα φιλόδοξα ευρωπαϊκά σχέδια του γάλλου προέδρου: η Ευρώπη είναι το αγαπημένο θέμα του Μακρόν, αυτό που θεωρεί σημαντικότερο, όμως οι προτάσεις του για ένα Κοινοβούλιο ή έναν υπουργό της ευρωζώνης έχουν πέσει στο κενό, το ίδιο και το σχέδιο για διεθνικά ψηφοδέλτια στις ευρωεκλογές του 2019, για τις έδρες που θα αφήσουν ορφανές οι Βρετανοί. Και οι οιωνοί δεν γίνονται καλύτεροι, μάλλον το αντίθετο μετά την κυβέρνηση που αποκτά η Ιταλία. Στο μεταξύ, η βρετανίδα πρωθυπουργός ασχολείται αποκλειστικά με την πολιτική της επιβίωση. Αυτός που συναντήθηκε λοιπόν χθες, και θα συναντηθεί εκ νέου σήμερα, με τον Βλαντίμιρ Πούτιν στην Αγία Πετρούπολη, επιδιώκοντας πρωτίστως τη σύμπραξή του στην προσπάθεια διάσωσης (και διεύρυνσης) της συμφωνίας με το Ιράν, ήταν ένας γάλλος πρόεδρος φιλόδοξος, αλλά μόνος.
ΜΕ ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΟΠΡΕΠΕΙΑΣ. Με τον Πούτιν ο Μακρόν δεν παίζει το χαρτί της φιλίας και της κολακείας, όπως με τον Τραμπ, αλλά το χαρτί της μεγαλοπρέπειας, των συμβόλων και της Ιστορίας –προβάλλοντας μια εικόνα σαφώς πιο αυστηρή. Μόνο τυχαίος δεν είναι ο φόρος τιμής που θα αποτίσει σήμερα στα θύματα της πολιορκίας του Λένινγκραντ από τους Ναζί ή η συνάντηση που θα έχει με διανοούμενους και εκπροσώπους της ρωσικής κοινωνίας των πολιτών. Τον λόγο τον έχει εξηγήσει ο ίδιος: «Νομίζω ότι δεν πρέπει ποτέ να φαίνεσαι αδύναμος απέναντι στον πρόεδρο Πούτιν. Οταν είσαι αδύναμος, το χρησιμοποιεί». Μπορεί ο απολογισμός της εξωτερικής πολιτικής του γάλλου προέδρου να είναι πρόωρος, αλλά τα δυνατά σημεία και τα ψεγάδια της είναι ήδη ορατά.
