Αναζήτηση
Κάθε χρόνο, χιλιάδες γυναίκες επιβιβάζονται σε πλοία, ταξιδεύουν στο εξωτερικό, νοσηλεύονται σε κλινικές για να υποβληθούν σε έκτρωση και επιστρέφουν συχνά αυθημερόν, προκειμένου να μην υποψιαστεί κανείς το μυστικό τους. Αν είχαν κάνει έκτρωση στη χώρα τους θα έρχονταν αντιμέτωπες με ποινή κάθειρξης έως 14 ετών. Ολα αυτά δεν γίνονται σε κάποιο ισλαμικό κράτος, αλλά στην καρδιά της Ευρώπης: στην Ιρλανδία, όπου οι αμβλώσεις αποτελούν ταμπού και έχουν διχάσει τους πολίτες. Ο βαθμός του εθνικού διχασμού θα αποτυπωθεί στο σημερινό ιστορικό δημοψήφισμα: ο λαός καλείται να αποφασίσει εάν οι εκτρώσεις θα γίνουν νόμιμες ή όχι, ψηφίζοντας υπέρ ή κατά της κατάργησης της Ογδοης Τροποποίησης του Συντάγματος που τις απαγορεύει. «Είναι επιλογή της (εγκύου): Ψήφισε Ναι» γράφουν τα πανό της εκστρατείας υπέρ των αμβλώσεων, που έχουν αναρτηθεί ανά τη χώρα. «Οχι στην άδεια να σκοτώνεις» απαντούν οι πολέμιοι των αμβλώσεων, κάνοντας λογοπαίγνιο με το σήμα κατατεθέν του Τζέιμς Μποντ («licence to kill»). Το δημοψήφισμα έχει διχάσει οικογένειες, φίλους, ολόκληρα χωριά. «Η νονά του γιου μου και εγώ καβγαδίσαμε άγρια. Εχουμε να μιλήσουμε έναν χρόνο επειδή αυτή ψηφίζει Ναι κι εγώ Οχι», δήλωσε μια Ιρλανδή στο Associated Press.
Η Ογδοη Τροποποίηση, ή άρθρο 40.3.3, που εγκρίθηκε με δημοψήφισμα το 1983, αναγνωρίζει στα έμβρυα και στις εγκύους το ίδιο ακριβώς δικαίωμα στη ζωή, απαγορεύοντας πλήρως τις αμβλώσεις, ακόμη και σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας ή θανατηφόρων εμβρυϊκών ανωμαλιών. Εκτρωση επιτρέπεται μόνον όταν η ζωή της εγκύου κινδυνεύει. Στην Ελλάδα, όπως και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, οι αμβλώσεις επιτρέπονται έως τη 12η εβδομάδα της κύησης. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι Ιρλανδοί ζητούν την κατάργηση της επίμαχης τροποποίησης. Εάν στο δημοψήφισμα επικρατήσει το Ναι, η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί να νομιμοποιήσει τις εκτρώσεις κατά τις πρώτες 12 εβδομάδες της εγκυμοσύνης. Σε περίπτωση που υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή ή κίνδυνος σοβαρής βλάβης στη σωματική ή ψυχική υγεία της εγκύου, οι αμβλώσεις θα επιτρέπονται μέχρι την 24η εβδομάδα. Τα δύο μεγαλύτερα κόμματα της χώρας, το Φίνα Γκέιλ και το Φίανα Φόιλ, δεν έχουν πάρει θέση, επιτρέποντας στα μέλη τους να επιλέξουν ελεύθερα στρατόπεδο. Υπέρ των αμβλώσεων τάχθηκαν επισήμως το Σιν Φέιν και το Εργατικό Κόμμα, αλλά και ο πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ.
Η εκστρατεία του Οχι υποστηρίζει ότι τα δικαιώματα των αγέννητων παιδιών είναι ιερά και πρέπει να προασπιστούν. Η πλευρά του Ναι αντιτείνει ότι οι έγκυοι έχουν δικαίωμα επιλογής. Δεν πρόκειται απλώς για μια μάχη για τις αμβλώσεις. Το δημοψήφισμα έχει εξελιχθεί σε αναμέτρηση για την ταυτότητα και τις αξίες της χώρας. H Ιρλανδία είναι από πολλές απόψεις ένα από τα πιο κοινωνικά φιλελεύθερα κράτη: έχει νομιμοποιήσει τους γάμους ομόφυλων ζευγαριών και εξέλεξε έναν ανοικτά ομοφυλόφιλο πρωθυπουργό. Από αυτή την προοδευτικότητα όμως οι αμβλώσεις εξαιρούνται. Για πολλούς Ιρλανδούς, ισοδυναμούν με δολοφονία. «Σκοτώνεις ένα έμβρυο και συμβάλλεις στην υπογεννητικότητα. Είναι δικαίωμα των γυναικών να σκοτώσουν το παιδί τους; Οχι, το αγέννητο παιδί έχει κι αυτό δικαιώματα», μου λέει ο Γουές, ένας 17χρονος τελειόφοιτος λυκείου από το Δουβλίνο. Η αντίθεση στις αμβλώσεις είναι βαθιά ριζωμένη στην κοινωνία. Το σεξ και η σεξουαλική υγεία παραμένουν ταμπού για αρκετούς Ιρλανδούς. Θέματα όπως οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες ή οι λοιμώξεις προσεγγίζονται μέσα από ένα ηθικό και όχι ιατρικό πρίσμα, κυρίως λόγω της επιρροής της Καθολικής Εκκλησίας, η οποία έχει τον πρώτο λόγο στη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία. Αποτέλεσμα; Τα κρούσματα προσβολής με σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αυξάνονται διαρκώς, ιδίως στις ηλικίες 15 έως 24. Επιπλέον, η καταπίεση γυναικών στη χώρα ήταν πολύ ορατή μέχρι πρόσφατα: χιλιάδες γυναίκες που έμεναν έγκυοι εκτός γάμου κλείνονταν σε ιδρύματα από τον 18ο αιώνα έως ακόμη και τα μέσα της δεκαετίας του 1990. Κάθε ημέρα, εννέα γυναίκες κατά μέσον όρο ταξιδεύουν από την Ιρλανδία στη Βρετανία για να κάνουν άμβλωση –περίπου 170.000 από το 1980. Παράλληλα, τουλάχιστον τρεις γυναίκες καθημερινά αγοράζουν παράνομα χάπια αμβλώσεων στο Ιντερνετ. «Ημουν τρομοκρατημένη. Αισθανόμουν ότι πήγαινα στην εξορία. Ενιωθα ότι κάνω κάτι κακό», είπε στο BBC η 20χρονη Λούσι, που ταξίδεψε στην Αγγλία για να κάνει έκτρωση πριν από δύο χρόνια.
Η στάση του λαού απέναντι στις αμβλώσεις άρχισε να αλλάζει σημαντικά το 2012, με τον θάνατο της οδοντιάτρου Σαβίτα Χαλαπάναβαρ σε νοσοκομείο του Γκόλγουεϊ λόγω επιπλοκών έπειτα από αποβολή. Η 31χρονη είχε ζητήσει να κάνει έκτρωση, αλλά οι γιατροί αρνήθηκαν κρίνοντας ότι η ζωή της δεν διέτρεχε κίνδυνο. Η Σαβίτα πέθανε λίγες ημέρες αργότερα. Ηρθε άραγε η ώρα να νομιμοποιηθούν οι αμβλώσεις; Αρχικά, οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ισχυρό προβάδισμα του Ναι, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες η ψαλίδα έχει κλείσει. Η απάντηση θα δοθεί απόψε από τον λαό.
