Είναι, όπως σχολίασε σε κύριο άρθρο της η «Le Monde», «το είδος εκείνο του δημοψηφίσματος που σε συμφιλιώνει με τα δημοψηφίσματα». Το απόλυτο αντι-παράδειγμα του δημοψηφίσματος για το Brexit που πραγματοποιήθηκε προ διετίας στη Βρετανία: εκείνο δίχασε την κοινωνία, έφερε τις πόλεις σε σύγκρουση με την περιφέρεια, απομάκρυνε τη χώρα από την ΕΕ. Η Ιρλανδία, αντιθέτως, πήγε μπροστά: ένα εντυπωσιακό 66,4% των πολιτών είπε την Παρασκευή «ναι» στο δικαίωμα στην άμβλωση. Και ήταν σχεδόν τόσοι άνδρες (65%) όσες και γυναίκες (70%), σχεδόν τόσοι κάτοικοι της περιφέρειας (60%) όσοι και των πόλεων (71%), σαφώς περισσότεροι νέοι (87%) σε σύγκριση με τους ηλικιωμένους (63%). Για μία «ιστορική ημέρα» μίλησε ο κεντροδεξιός πρωθυπουργός Λίο Βαράντκαρ. «Σεισμός», «κάθαρση», «υπερηφάνεια», «συγκίνηση», ήταν οι λέξεις που εμφανίζονταν περισσότερο στα σχόλια.
Ενα τόσο μεγάλο ποσοστό υπέρ του «ναι», σε μια χώρα με μία από τις πιο περιοριστικές και καταπιεστικές νομοθεσίες της Ευρώπης στο θέμα των αμβλώσεων, λίγοι το περίμεναν. Και ας είχε πει ήδη μαζικά «ναι» η Ιρλανδία από το 2015, σε άλλο δημοψήφισμα, στους γάμους ομοφύλων –ο πρωθυπουργός της είναι ανοιχτά ομοφυλόφιλος και γιος ινδών μεταναστών. Αλλά η Καθολική Εκκλησία, αυτή που είχε καταφέρει το 1983 να ψηφιστεί από τους πολίτες σε ποσοστό 66,9% η 8η τροπολογία του Συντάγματος, που απαγόρευε την άμβλωση ακόμα και σε περίπτωση βιασμού ή αιμομιξίας, έχει πια χάσει, έπειτα από αλλεπάλληλα σκάνδαλα, το ηθικό της πλεονέκτημα. Και η καμπάνια υπέρ του «ναι» ήταν υποδειγματική, οι 5.000 Ιρλανδές που αναγκάζονται κάθε χρόνο να ταξιδεύουν στη Βρετανία, με δικά τους έξοδα, προκειμένου να υποβληθούν σε άμβλωση ή να παραγγέλλουν στο Ιντερνετ, εν γνώσει του κινδύνου, χάπια διακοπής της κύησης, βγήκαν από τις σκιές και τη μοναξιά τους, ο λόγος απελευθερώθηκε, το ταμπού έσπασε.
Πολλοί ψηφοφόροι αναγνώρισαν πως περίμεναν αυτή την ψηφοφορία από καιρό, τρεις στους δέκα δήλωσαν σε δημοσκόπηση πως δεν έχουν αλλάξει γνώμη για τις αμβλώσεις τα τελευταία πέντε χρόνια. «Οι Ιρλανδοί περίμεναν καιρό να τους τεθεί αυτό το ερώτημα. Το μύθευμα μιας συντηρητικής και δογματικής Καθολικής Εκκλησίας κατέρρευσε» έγραψε η Ούνα Μάλαλι, αθρογράφος των «Irish Times».
ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΣΕΒΑΣΜΟΣ. «Σαβίτα, επειδή εσύ κοιμήθηκες, πολλοί από εμάς ξυπνήσαμε», γράφει ένα από τα χιλιάδες σημειώματα που έχουν αναρτηθεί στην τοιχογραφία της Σαβίτα Χαλαπανάβαρ, στη συνοικία του Πορτομπέλο στο Δουβλίνο. Ο θάνατος της 31χρονης οδοντιάτρου από σηψαιμία, το 2012, εξαιτίας της άρνησης των γιατρών να προχωρήσουν σε άμβλωση παρότι είχε εμφανίσει πρόωρη ρήξη των υμένων, έγινε θρυαλλίδα μιας σταδιακής κινητοποίησης της κοινωνίας των πολιτών που κατέληξε να συμπαρασύρει και την πολιτική τάξη. «Η Ιρλανδία παραμένει ίδια χώρα με την προηγούμενη εβδομάδα», έσπευσε να διαβεβαιώσει τους υποστηρικτές του «όχι» ο Λίο Βαράντκαρ. «Είναι απλώς πιο ανεκτική, πιο ανοιχτή, με μεγαλύτερο σεβασμό». Το προσχέδιο νόμου που δημοσιοποιήθηκε πριν από το δημοψήφισμα για την ακύρωση της 8ης τροπολογίας του Συντάγματος προβλέπει ότι άμβλωση γίνεται χωρίς αιτιολόγηση κατά τις πρώτες 12 εβδομάδες της κύησης, μόνο σε περίπτωση σοβαρού κινδύνου για την υγεία της μητέρας από τη 13η έως την 24η εβδομάδα της κύησης και μόνο σε περίπτωση ανωμαλιών του εμβρύου στη συνέχεια. Το Υπουργικό Συμβούλιο αναμένεται να συνεδριάσει σήμερα κιόλας προκειμένου να συζητήσει το νομοσχέδιο που θα παρουσιαστεί στο ιρλανδικό Κοινοβούλιο το φθινόπωρο με στόχο να τεθεί σε ισχύ ο νόμος «πριν από τα τέλη του έτους» –άλλωστε τα δύο βασικά κόμματα της αντιπολίτευσης, Φιόνα Φέιλ και Σιν Φέιν, στηρίζουν τη μεταρρύθμιση. Ο πατέρας της Σαβίτα Χαλαπανάβαρ δήλωσε «πολύ ευτυχής».
ΟΙ ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΕΙΣ ΚΑΛΑ ΚΡΑΤΟΥΝ. Τέσσερις ευρωπαϊκές χώρες εξακολουθούν να απαγορεύουν τις αμβλώσεις, εκτός αν συντρέχουν ειδικές συνθήκες. Στην Πολωνία επιτρέπονται μόνο σε περιπτώσεις βιασμού, αιμομιξίας και σοβαρής δυσμορφίας του εμβρύου –η κυβέρνηση μάλιστα προσπαθεί τώρα να τις απαγορεύσει ακόμα και στην περίπτωση δυσμορφίας. Τους ίδιους κανόνες ακολουθεί και η Κύπρος: οι αμβλώσεις επιτρέπονται μόνο σε περίπτωση ιατρικών προβλημάτων, βιασμού ή δυσμορφίας του εμβρύου. Στην Ανδόρρα, οι αμβλώσεις απαγορεύονται εκτός αν υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για την υγεία της γυναίκας, ενώ στη Μάλτα, όποια και αν είναι η κατάσταση. Οι αμβλώσεις απαγορεύονται επίσης στη Βόρεια Ιρλανδία, εκτός αν υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή ή την ψυχική υγεία της μητέρας. Και δεδομένου του ότι η βρετανίδα πρωθυπουργός Τερίζα Μέι, εξαρτάται στο Κοινοβούλιο από το υπερσυντηρητικό βορειοϊρλανδικό κόμμα DUP, αυτό δεν αναμένεται να αλλάξει σύντομα.
