Οι διαφαινόμενες εξελίξεις στο «Μακεδονικό» θέτουν ξανά επί τάπητος το ζήτημα των συνταγματικών διαδικασιών που απαιτούνται για την ψήφιση μιας ενδεχόμενης συμφωνίας. Ειδικότερα το κρίσιμο ζήτημα που πρέπει πλέον να διευκρινισθεί πλήρως σε ό,τι αφορά την ελληνική Βουλή σχετίζεται ιδίως με την απαιτούμενη πλειοψηφία. Εχουν διατυπωθεί κατά καιρούς –άλλοτε λόγω σπουδής και άλλοτε λόγω «ευσεβών πόθων» –διάφορες απόψεις, που ξεκινούν από την απόλυτη πλειοψηφία (δηλαδή τουλάχιστον 151) και φθάνουν μέχρι τα 3/5 (δηλαδή τουλάχιστον 180). Ωστόσο οι πλειοψηφίες αυτές με βάση το ισχύον Σύνταγμα δεν ευσταθούν διότι σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει περιθώριο εφαρμογής του άρθρου 28 του Συντάγματος. Ειδικότερα:
Εν πρώτοις, η ψήφιση μιας διεθνούς Συμφωνίας για την επίλυση του προβλήματος δεν έχει –και δεν μπορεί επ’ουδενί να έχει –οποιαδήποτε σχέση με το άρθρο 28 παρ. 2 του Συντάγματος, που απαιτεί πλειοψηφία 3/5 αποκλειστικά και μόνον προκειμένου «να αναγνωρισθούν, με συνθήκη ή συμφωνία, σε όργανα διεθνών οργανισμών αρμοδιότητες που προβλέπονται από το Σύνταγμα».
Πολύ περισσότερο, δεν είναι δυνατόν να γίνει επίκληση της παρ. 3 του ίδιου άρθρου, που απαιτεί απόλυτη πλειοψηφία (151) μόνο στην περίπτωση που η Βουλή πρέπει να ψηφίσει «περιορισμούς ως προς την άσκηση της εθνικής κυριαρχίας εφόσον αυτό υπαγορεύεται από σπουδαίο εθνικό συμφέρον, δεν θίγει τα δικαιώματα του ανθρώπου και τις βάσεις του δημοκρατικού πολιτεύματος και γίνεται με βάση τις αρχές της ισότητας και με τον όρο της αμοιβαιότητας».
Τι ισχύει λοιπόν; Αυτό που ισχύει είναι η συνήθης πλειοψηφία για την κύρωση διεθνών συνθηκών, η οποία, όπως προκύπτει –αναμφισβήτητα κατά την άποψή μου –από τον συνδυασμό των άρθρων 28 παρ. 1, 36 και 67 του Συντάγματος (καθώς και του άρθρου 112 του Κανονισμού της Βουλής), είναι η πλειοψηφία των παρόντων, που δεν μπορεί να είναι μικρότερη από το 1/4 (δηλαδή τουλάχιστον 75).
Από συνταγματική λοιπόν άποψη, η ψήφιση της διεθνούς συμφωνίας μπορεί να γίνει ακόμη και με μόνες τις ψήφους του ΣΥΡΙΖΑ αν υπάρξει απλώς αποχή ενός αριθμού βουλευτών (π.χ. αν απόσχουν 20, η απαιτούμενη πλειοψηφία είναι 141). Ωστόσο, είναι φανερό ότι η απόφαση για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα, το οποίο ταλανίζει επί δεκαετίες τη χώρα μας, απαιτεί πολύ ευρύτερη δημοκρατική νομιμοποίηση από μια τέτοια (σχετική) πλειοψηφία…
Εύχομαι λοιπόν και ελπίζω η μεν συμφωνία που θα έλθει στη Βουλή να κινείται πράγματι στην εθνική γραμμή του Βουκουρεστίου, οι δε πολιτικές δυνάμεις –πλην των γνωστών Λακεδαιμονίων –να σταθούν επιτέλους στο ύψος των ιστορικών ευθυνών τους και να μην αναζητήσουν, και πάλι, «προφάσεις εν αμαρτίαις»…
Ο Γιώργος Χ. Σωτηρέλης είναι καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών
