«Ο Δρομέας είναι ένα σκίτσο με μολύβι στον αέρα»

Τον γνωρίζουμε ως γλύπτη, αλλά εκείνος συστήνεται ως ζωγράφος και street artist. Αν και έχει ταυτιστεί με τη μεγάλη κλίμακα και τους δημόσιους χώρους, επιλέγει να «ξαναδιαβάσει» 35 και πλέον χρόνια δουλειάς από τις αίθουσες του Ιδρύματος Θεοχαράκη. Με αφορμή την αναδρομική έκθεση «Ο ποιητής της γλυπτικής», ο Κ. Βαρώτσος δηλώνει ότι δεν υπήρξε κύριος όταν έπρεπε να εγκαταστήσει έργα του, μιλά για τον ανταγωνιστή του Δρομέα και για το χρώμα που βρίσκεται για χρόνια καταπιεσμένο μέσα του.

Δεν είμαι καθόλου κύριος όταν πρόκειται να τοποθετήσω ένα έργο μου. Η έννοια της παρανομίας υπάρχει κατά 70% στη δουλειά μου. Ως άνθρωπος φοβάμαι να παρανομήσω. Είμαι δειλός. Για τον Δρομέα δεν είχαμε πάρει καμία άδεια όταν τοποθετήθηκε αρχικά στην Ομόνοια. Μια ωραία πρωία ένας γερανός κατέβηκε την Πανεπιστημίου, έκανε όπισθεν και έκλεισε την Ομόνοια. Είχα βάλει ένα φουλάρι, είχα κρεμάσει μια φωτογραφική μηχανή και μίλαγα με το ρ. Με ρωτούσαν «τι κάνετε εδώ; Εχετε άδεια;». Τους απαντούσα ότι είχα πάει το πρωί στην Αστυνομία. Ψέματα. Υπήρχε ένας υπεύθυνος σιντριβανιών κι εκεί που δουλεύαμε ανοίγει το νερό και βρέχει όλα τα γυαλιά. Καταστροφή. Του ζητάμε να κλείσει τα σιντριβάνια και μας δείχνει μια πινακίδα που έγραφε «Κυριακάς και εορτάς ανοίγουμε τα σιντριβάνια». «Κυριακή σήμερα. Ανοιξα ως όφειλα το σιντριβάνι. Για να μην το ανοίξω θέλω χαρτί». Χαρτί όμως δεν υπήρχε.

Η επιλογή να κάνω την αναδρομική μου έκθεση σε κλειστό χώρο κρύβει μια αντίφαση και μάλιστα σε μια στιγμή που όλοι έχουν την τάση να κάνουν street art και να βγουν στον δρόμο, ενώ εγώ έκανα street art όλη μου τη ζωή. Από τη στιγμή που αισθάνθηκα την ανάγκη να επικοινωνήσω με το ευρύ κοινό θεώρησα σημαντικό να το συναντήσω σ’ έναν χώρο που να του δημιουργεί μια σιγουριά, που να έχει κινηθεί ώς τώρα σε ασφαλή λιμάνια.

Είναι σαν να καλώ τον κόσμο στο ατελιέ μου, σε μια ιδιωτική στιγμή, σαν να βγάζω λίγο τα άπλυτα στη φόρα, τις σκέψεις μου, τους προβληματισμούς μου. Στον κλειστό χώρο έχω τη δυνατότητα να πειραματιστώ περισσότερο κάνοντας πράγματα σχετικά εφήμερα. Μπορώ να κάνω κι ένα λάθος, να το ξηλώσω, όπως επίσης να εκθέσω κάποιες σκέψεις, να θέσω ερωτήματα, να είμαι πιο αναλυτικός. Μου δίνεται η δυνατότητα να αυτοσχεδιάσω ελπίζοντας να βγει κάτι καινούργιο.

Στον εξωτερικό χώρο κάνω μόνιμα έργα και δουλεύω με τρόπο πιο απόλυτο και συνθετικό. Το έργο στον δημόσιο χώρο είναι πολεμικό. Δεν θέτει ερωτήματα. Πολλές φορές δημιουργεί και πολιτισμικό σοκ.

Η ζωγραφική είναι μέσα σε αυτά που κάνω και που μοιάζουν να μην είναι ζωγραφική. Γι’ αυτό και θα τολμούσα να συστηθώ ως ζωγράφος. Σπούδασα ζωγραφική. Εχω μεγαλώσει με ζωγραφική κουλτούρα. Δεν είμαι μέλος στον σύλλογο γλυπτών. Ο Δρομέας, επί παραδείγματι, είναι ένα ζωγραφικό έργο. Μπορεί να είναι γλυπτό, αλλά είναι σαν να έκανες μια πινελιά πάνω στον δρόμο. Είναι ένα σκίτσο με μολύβι που το σήκωσα στον αέρα στα 10 μ. Μια ζωγραφική προσέγγιση της γλυπτικής.

Το χρώμα είναι καταπιεσμένο μέσα μου διότι είναι συνδεδεμένο με μια αφηγηματικότητα που δεν με ενδιαφέρει. Στόχος μου είναι να μπορέσει να βρει ο θεατής το χρώμα μέσα από το ίδιο το φως. Αυτό το έκαναν οι ιμπρεσιονιστές κι έτσι έχουμε την υποταγή του χρώματος στους κανόνες του φωτός. Είναι ένα από τα καινούργια εγχειρήματα που δουλεύω στο μυαλό μου.

Στη δουλειά μου υπάρχει έντονα ο ελληνικός πολιτισμός. Δεν πρόκειται για μια φορμαλιστική υπόθεση, αλλά για υπόθεση κουλτούρας και συμπεριφοράς απέναντι στη γεωγραφική περιοχή όπου βρίσκομαι και στο μέγεθος της γνώσης που παράγεται εδώ. Η συνείδηση αυτή μου δίνει πολύ δυνατές ρίζες κι αναγκαίες για να πάω μπροστά.

Για να λειτουργήσεις σε διεθνές επίπεδο (σ.σ.: έργα του υπάρχουν από το Σιάτλ των ΗΠΑ ώς τη Μότζια της Ιταλίας) πρέπει να μπορέσεις καταρχάς να φυτρώσεις εδώ. Οσοι νομίζουν ότι μπορούν να φυτρώσουν μόνον εκτός, κάνουν λάθος. Ενα πράγμα είναι διεθνές όταν είναι πολιτισμικά προσδιορισμένο και αληθινό και κατά συνέπεια έχει δική του ταυτότητα.

Ο Δρομέας είναι η σύνθεση των θραυσμάτων σε μια κίνηση. Δημιουργεί ένα βάρος, διότι αποτελεί σύνθεση πολιτισμικής δύναμης. Οταν θραύσματα ενώνονται με έναν σκοπό, τότε ο σκοπός πολλαπλασιάζεται. Πολλοί Ιταλοί αυθόρμητα τον χαρακτηρίζουν ως φουτουριστικό έργο, αλλά δεν είναι. Ο φουτουρισμός ανέλυε τη φιγούρα του ανθρώπου σε κίνηση, σε μια εποχή που η κίνηση ήταν ιδεολογικό ζητούμενο με την ανάπτυξη του αυτοκινήτου, του αεροπλάνου. Ο Δρομέας είναι το εκ διαμέτρου αντίθετο. Και δεν μπόρεσε να βρει ανταγωνιστή. Ορισε μια εποχή και όρισε κι εμένα. Μου άνοιξε διάπλατα τη σχέση που απέκτησα με τον κόσμο.

Ενα γλυπτό σε δημόσιο χώρο μπαίνει σε μια επικίνδυνη ζώνη. Θα έχει μια ιστορία που εξαρτάται από την απόφαση της κοινωνίας να το χαρακτηρίσει ως καλό, κι αυτό δεν διαρκεί αιώνια. Στην εξέλιξη της Ιστορίας μπορεί να πάψει να είναι χαρακτηριστικό στοιχείο του πολιτισμού και η κοινωνία η ίδια να το βανδαλίσει ή να το καταστρέψει. Αυτή είναι η μοίρα των δημόσιων γλυπτών. Εξαρτάται από το ίδιο το γλυπτό πώς θα αντισταθεί. Δεν μπορεί να το προστατεύσει ο καλλιτέχνης.