Σαν πληγωμένος ταύρος στην αρένα

Με μία τέλεια καταιγίδα μοιάζει να βρίσκεται αντιμέτωπος ο ευρωπαϊκός Νότος. Στη δίνη πολιτικής κρίσης έχει βυθιστεί, εκτός από την Ιταλία, και η Ισπανία. Με έναν πληγωμένο ταύρο που περιμένει το τελειωτικό χτύπημα παρομοίαζε χθες την κυβέρνηση μειοψηφίας του Μαριάνο Ραχόι το «Economist». Στο ισπανικό Κοινοβούλιο είχε ήδη αρχίσει να συζητείται η πρόταση μομφής την οποία κατέθεσαν οι Σοσιαλιστές του Πέδρο Σάντσεθ ως αντίδραση στην καταδίκη κάπου 30 στελεχών του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος για διαφθορά. Δεν είχε όμως ακόμα γίνει γνωστό ότι ο Σάντσεθ είχε συγκεντρώσει τις 180 ψήφους που χρειάζεται στη σημερινή ψηφοφορία ώστε να γίνει πρωθυπουργός.

Οπως πρώτοι μετέδωσαν ο ραδιοφωνικός σταθμός Cadena Ser και ο τηλεοπτικός σταθμός La Sexta, το Βασκικό Εθνικιστικό Κόμμα (BNP) αποφάσισε να καταψηφίσει τον Ραχόι, δίνοντας στους αντιπάλους του αρκετές ψήφους ώστε να τον ανατρέψουν. Γιατί το «αντισυστημικό» Podemos είχε ήδη ξεκαθαρίσει την πρόθεσή του να ψηφίσει υπέρ του Σάντσεθ, «για λόγους δημοκρατικής υγείας». Το ίδιο είχαν αφήσει να εννοηθεί τόσο η Ρεπουμπλικανική Αριστερά της Καταλονίας (ERC) όσο και το κόμμα στο οποίο ανήκει ο Κάρλες Πουιτζντεμόν, το Ευρωπαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα της Καταλωνίας (PDeCAT). Αλλωστε ο Σάντσεθ υποσχέθηκε κάτι σε όλους: να επιμείνει στον προϋπολογισμό που ενέκρινε ο Ραχόι, και βρίσκεται επί του παρόντος στην ισπανική Γερουσία (το BVP τον στήριξε με αντάλλαγμα σημαντικά οφέλη για τη Χώρα των Βάσκων, καθώς και μια αύξηση των συντάξεων για όλους τους Ισπανούς), και να ξεκινήσει νέο διάλογο με την ανυπότακτη Καταλωνία. Δύο σημαντικά ερωτήματα, ωστόσο, παρέμεναν ανοιχτά.

Το πρώτο ήταν η στάση του ίδιου του Μαριάνο Ραχόι. Φήμες τον ήθελαν να παραιτείται πριν από τη σημερινή ψηφοφορία, προκειμένου να αποφύγει τον εξευτελισμό να γίνει ο πρώτος πρωθυπουργός της Ισπανίας που χάνει μια πρόταση μομφής. Αλλά όχι μόνο: αν παραιτούνταν, η κυβέρνησή του θα γινόταν αυτόματα μεταβατική κυβέρνηση έως ότου ορκιστεί νέος πρωθυπουργός, κάτι που μπορεί να χρειαστεί εβδομάδες ή και μήνες –σε περίπτωση αποτυχίας ή αδιεξόδου προβλέπονται πρόωρες εκλογές μέσα σε δύο μήνες. Αντιθέτως, αν η ψηφοφορία πραγματοποιηθεί και ο Ραχόι χάσει, ο Σάντσεθ τον αντικαθιστά αμέσως.

«Είστε έτοιμος να παραιτηθείτε; Παραιτηθείτε σήμερα και φύγετε με δική σας βούληση. Είστε κομμάτι του παρελθόντος, ενός κεφαλαίου που η χώρα ετοιμάζεται να κλείσει» τού είπε ο επικεφαλής των Σοσιαλιστών εντός του Κοινοβουλίου. Ο ισπανός πρωθυπουργός δεν επέστρεψε για την απογευματινή συνεδρίαση. Στην παραίτησή του ελπίζουν και οι Ciudadanos, αλλά για διαφορετικούς λόγους: από 14% που πήρε αυτό το κεντρώο κόμμα προ διετίας, σήμερα πιστώνεται με το διπλάσιο ποσοστό κι έρχεται πρώτο στις δημοσκοπήσεις. Για αυτό και αρνείται να στηρίξει την πρόταση μομφής του Σάντσεθ, ζητώντας τον καθορισμό ενός ανεξάρτητου υποψηφίου, μοναδικός στόχος του οποίου θα ήταν να προκηρύξει εκλογές. Αν μάλιστα καταψηφιστεί σήμερα η πρόταση μομφής των Σοσιαλιστών, οι Ciudadanos σκοπεύουν να καταθέσουν την επόμενη εβδομάδα νέα πρόταση, με τη στήριξη του Podemos, με μοναδικό στόχο την αποπομπή του Ραχόι και τη διάλυση του Κοινοβουλίου.

Το άλλο ερώτημα αφορά τον ίδιο τον Σάντσεθ. Το κόμμα του δεν διαθέτει από τις εκλογές του 2016 και μετά παρά μόνο 84 βουλευτές, τους λιγότερους από ποτέ μετά την επιστροφή της δημοκρατίας το 1977. Θεωρητικά, αν όντως συγκεντρώσει τις απαραίτητες ψήφους (τουλάχιστον 176 σε σύνολο 350 βουλευτών), ο Σάντσεθ θα μπορέσει να κυβερνήσει μέχρι το τέλος της σημερινής κοινοβουλευτικής θητείας, τον Ιούνιο του 2020 –ή να προκηρύξει πρόωρες εκλογές. Πώς όμως θα μπορέσει να κυβερνήσει με 84 βουλευτές και μια πλειοψηφία η οποία, όπως γνωρίζει καλά, είναι ανίκανη να συμφωνήσει σε οτιδήποτε άλλο πέραν της εκδίωξης του Μαριάνο Ραχόι;