Υστερα απ’ αυτά που ακούσαμε ή διαβάσαμε αυτή την εβδομάδα για την Ιταλία, δεν μπορώ να μη θυμηθώ την εικόνα του Φλεβάρη του 2017, σε στάδιο της Θεσσαλονίκης, όπου γερμανοί οπαδοί κουνούσαν χαρτονομίσματα των 50 ευρώ σε έλληνες οπαδούς. Και θα ήθελα να πω στους φίλους μας τους Ιταλούς, «αυτό σας περιμένει».
Διότι το θέμα δεν είναι τι θα γίνει με την Ιταλία, αλλά το πώς. Το μόνο σίγουρο είναι ότι το γνωστό απόφθεγμα του Ζαν Μονέ, ιδρυτή της ΕΕ, ότι «η Ευρώπη θα φτιαχτεί μέσα από τις κρίσεις και η Ευρώπη θα είναι το σύνολο των απαντήσεων στις κρίσεις αυτές», άλλαξε. Φτάσαμε, ειδικά στην ευρωζώνη, σε ένα σημείο όπου κυριαρχεί η ταπείνωση και το μίσος απέναντι στον φόβο.
Φόβο της ανόδου των ευρωσκεπτικιστών στη Γηραιά Ηπειρο, φόβο του γείτονα, φόβο της επίθεσης των αγορών κατά του ευρώ. Κι όλα φαίνεται να έχουν αφετηρία στο γεγονός πως όταν δημιουργήθηκε το ευρώ δημιουργήθηκε η αίσθηση της πραγματικής σύγκλισης των ευρωπαϊκών οικονομιών. Μόνο που δεν το είδαμε, γιατί ήταν αντικειμενικά δύσκολο.
Η Γερμανία ενίσχυσε την οικονομία της αλλά πολλές άλλες χώρες έχουν γίνει «οικονομικές έρημοι», λόγω κυρίως της μεγάλης ανεργίας. Η Ιταλία, εκτός από τη μεταναστευτική κρίση, βιώνει εδώ και καιρό και οικονομική κρίση. Οι βασικοί της δείκτες υποχωρούν τα τελευταία δώδεκα χρόνια, και όταν ο λαός της αμφισβητεί την ευρωζώνη, κάποιοι, αντί να το πάρουν ψύχραιμα και να μην κάνουν τα ίδια λάθη με την Ελλάδα, τρέχουν να ταπεινώσουν τους Ιταλούς.
Τελικώς είναι φόβος ή μήπως έλλειψη ιδεών, προτάσεων για ένα καλύτερο μέλλον της ευρωζώνης και γενικά της Ευρώπης; Θα ήθελα, για παράδειγμα, να καταλάβω τη δήλωση του γερμανού ευρωβουλευτή Markus Ferber: «Αν η Ιταλία χρεοκοπεί, τότε η τρόικα που στείλαμε στην Ελλάδα θα πρέπει να περπατήσει προς τη Ρώμη και να αναλάβει το υπουργείο Οικονομικών».
Οι οικονομολόγοι φοβούνται περισσότερο την Ιταλία από την Ελλάδα. Διότι εμείς «εκπροσωπούμε» το 2% του ΑΕΠ της ΕΕ αλλά η Ιταλία το 20%. Δηλαδή, εκεί που οι εταίροι δάνεισαν με τόκο 300 δισ. την Ελλάδα θα πρέπει να δανείσουν 3.000 δισ. την Ιταλία –απαγορευτικό ποσόν.
Και κάτι τελευταίο: Αφού οι αγορές και οι οικονομολόγοι χτυπάνε την Ιταλία, πού είναι οι εταίροι; Το μόνο που (ξανα)βλέπουμε είναι ταπείνωση και φόβο, με αποτέλεσμα στην πραγματικότητα να ωθείται η Ιταλία σε δημοψήφισμα υπέρ ή κατά του ευρώ. Γιατί κάπου εκεί θα φτάσουμε στο τέλος της ημέρας. Τελικώς, όταν υπάρχει έλλειψη ιδεών, φαίνεται πόσο εύκολη κατεύθυνση είναι το μίσος. Αλλά είναι λύση;