Είχα την τύχη να περιηγηθώ πρόσφατα το τοπίο της ελληνικής εκστρατείας προς την Αγκυρα του 1921. Ενας έλληνας καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bilkent της τουρκικής πρωτεύουσας ήταν ο ξεναγός μου. Φτάσαμε σε μισή ώρα από το κέντρο της Αγκυρας στην πόλη Χαϊμανά και από εκεί περάσαμε την έρημη στέπα που οδηγεί στο Πολατλί, μια βιομηχανική πόλη με μνημείο και μουσείο αφιερωμένο στην τουρκική νίκη. Κοντά βρίσκεται και η τουρκική αμυντική γραμμή των λόφων του Καλέ Γκρότο και απέναντι η αφετηρία της ελληνικής επίθεσης από τον ελάχιστο σήμερα Σαγγάριο ποταμό. Αυτά από το παρελθόν.
Η σημερινή Αγκυρα είναι σαν τοπίο της εικονικής πραγματικότητας. Κάθε φορά που ο ταξιδιώτης φτάνει εκεί τη βρίσκει διαφορετική. Οι πολυώροφες οικοδομές ξεπετάγονται στον ορίζοντα σαν τις ηλεκτρονικές αναπλάσεις αρχαίων πολιτειών που βλέπουμε στο Ιδρυμα Μείζονος Ελληνισμού.
Ο οικοδομικός αυτός οργασμός εξηγεί ώς ένα σημείο τη ραγδαία ανάπτυξη της Τουρκίας κατά τη μακρά θητεία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην εξουσία. Η οικοδομική φούσκα, που διαρκώς πιέζει το τουρκικό νόμισμα σε υποτίμηση, απειλεί τον τούρκο πρόεδρο στις επερχόμενες εκλογές του Ιουνίου. Αν η φούσκα της υπερβολικής οικοδομικής δραστηριότητας (και μάλιστα με δημόσιες πιστώσεις) σκάσει, τότε πολλοί ισχυροί τής σήμερον θα βρεθούν εκτός εξουσίας.
Ο τούρκος πρόεδρος επέσπευσε τις εκλογές για δύο λόγους: για να αποφύγει τώρα το σκάσιμο της φούσκας και για να προλάβει την ανάδειξη ενός αξιόπιστου αντιπάλου, όπως ο Γκιουλ, στην ηγεσία της ενωμένης αντιπολίτευσης. Η αντιπολίτευση μεν ενώθηκε, όμως χωρίς σημαντικό ηγέτη επικεφαλής.
Οπως φαίνεται ο Ερντογάν θα κερδίσει τις προεδρικές εκλογές, ίσως όμως υποχρεωθεί να συγκατοικήσει με μια διευρυμένη μάλλον πλειοψηφούσα αντιπολίτευση στην τουρκική Βουλή.
Κάθε πόλη και κωμόπολη γύρω από την Αγκυρα είναι σημαιοστολισμένη και οι προεκλογικές αφίσες του Ερντογάν κυριαρχούν. Ως παιδί των τριόδων της Κωνσταντινούπολης ο τούρκος πρόεδρος πιστεύει ότι η εξουσία παραδίνεται στους ισχυρούς όπως η Πόλη αφέθηκε στον Πορθητή για να την κάνει κτήμα του. Ο πρώην δήμαρχος έμαθε πολλά κατά την ανοδική του πορεία. Σήμερα δεν προτίθεται να αφήσει τα κεκτημένα του για κανέναν λόγο. Στις προεκλογικές του ομιλίες εγκαλεί Αμερικανούς, Ευρωπαίους και Ισραηλινούς για συνωμοσίες εναντίον του ίδιου και της χώρας του.
Αναζητώντας συμμάχους στα Βαλκάνια συγκεντρώνει σε συνέδρια Αλβανούς, Κοσοβάρους, Μουσουλμάνους της Βοσνίας και τουρκογενείς της ΠΓΔΜ, ώστε να μεγιστοποιήσει τη βαλκανική επιρροή της Τουρκίας. Η οθωμανική του πατρίδα αναδύεται μέσα από την αχλή της Ιστορίας μεταμορφωμένη σε παράδεισο ανοχής, ειρήνης και πολυπολιτισμικής αγαθότητας. Τι εννοεί ο εκλεγμένος σουλτάνος όταν μιλάει για τα σύνορα της ιδεατής του πατρίδας; Οι εκλογείς με κορίτσια που φορούν παντελόνια τον εχθρεύονται. Τον θαυμάζουν όμως οι γονείς με τις μαντιλοφορούσες κόρες.
Ο Θάνος Μ. Βερέμης είναι ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ
Τελευταία Νέα