Απέχει η επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα όσο οι επόμενες εκλογές στη Βρετανία; Εάν τις κερδίσει ο Τζέρεμι Κόρμπιν, ίσως. Η δέσμευση του αρχηγού του Εργατικού Κόμματος –στην αποκλειστική συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» –ότι εάν γίνει πρωθυπουργός θα δρομολογήσει την επανένωση των Γλυπτών αναπτέρωσε τις ελπίδες ορισμένων από τους εμπλεκομένους στην υπόθεση. Αλλοι, πάλι, την αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό. Τα σχόλια στο Twitter έπεφταν βροχή, ενώ τα μεγαλύτερα βρετανικά ΜΜΕ –από το BBC και το Sky News μέχρι τους «Τάιμς» και την «Γκάρντιαν» –κάλυψαν εκτενώς τις δηλώσεις του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Δεν είναι η πρώτη φορά που ηγέτης των Εργατικών τάσσεται υπέρ του επαναπατρισμού των Γλυπτών. Τόσο ο Μάικλ Φουτ όσο και ο Νιλ Κίνοκ υποστήριξαν ενθέρμως το ελληνικό αίτημα τη δεκαετία του 1980 και στις αρχές του 1990. Ωστόσο, δεν κατάφεραν ποτέ να γίνουν πρωθυπουργοί –σε αντίθεση με τον Τόνι Μπλερ, ο οποίος μόλις εξελέγη απέκλεισε κατηγορηματικά κάθε συζήτηση. Την ίδια τακτική ακολούθησαν όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις, παρά το γεγονός ότι η επιστροφή των Γλυπτών υποστηρίζεται από την πλειονότητα των Βρετανών (σε δημοσκόπηση του YouGov τη Δευτέρα μόλις το 20% απάντησε ότι ανήκουν στη Βρετανία).
Τα ηλικίας 2.500 ετών Γλυπτά αφαιρέθηκαν βιαίως από τον λόρδο Ελγιν στις αρχές του 19ου αιώνα. Σήμερα μετράμε 202 χρόνια «αιχμαλωσίας» στο Βρετανικό Μουσείο και 36 χρόνια από τότε που η Μελίνα Μερκούρη τα διεκδίκησε επισήμως για πρώτη φορά. Το θέμα επανέρχεται συχνά στην επικαιρότητα –πιο πρόσφατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας το έθεσε στον πρίγκιπα Κάρολο κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα. Ωστόσο, η θέση των Βρετανών παραμένει αμετάβλητη. Κάθε φορά που ερωτάται σχετικώς, η κυβέρνηση πετάει το μπαλάκι στο Μουσείο. «Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι ιδιοκτησία του Βρετανικού Μουσείου. Οι αποφάσεις που τα αφορούν λαμβάνονται από τους επιτρόπους του Μουσείου, χωρίς πολιτικές παρεμβάσεις» δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο εκπρόσωπος της πρωθυπουργού Τερίζα Μέι. Τι απαντά το Μουσείο; «Σεβόμαστε τις απόψεις του Τζέρεμι Κόρμπιν, αλλά πιστεύουμε ότι προκύπτει μεγάλο δημόσιο όφελος από την έκθεση ορισμένων από τα Γλυπτά του Παρθενώνα σε μια παγκόσμια συλλογή, καθώς βοηθά εκατομμύρια επισκέπτες να κατανοήσουν τη διασυνδεσιμότητα της ανθρώπινης Ιστορίας. Τα Γλυπτά αποτελούν μέρος της κοινής παγκόσμιας κληρονομιάς και υπερβαίνουν τα πολιτικά όρια» είπε στα «ΝΕΑ» η εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείου, ουσιαστικά απορρίπτοντας κάθε συζήτηση για τη μόνιμη επιστροφή τους.
Οι υπέρμαχοι της επανένωσης, όμως, δεν το βάζουν κάτω. «Αυτά τα Γλυπτά, τα οποία προτιμούμε να αποδίδουμε στον Παρθενώνα από όπου τα άρπαξαν, και όχι στον Ελγιν τον άρπαγα, πρέπει να παραδοθούν στην πόλη που κάποτε έστεφαν. Ενέπνευσαν και συνάρπασαν εκατομμύρια ανθρώπους στο Βρετανικό Μουσείο για αρκετό καιρό, αλλά τώρα η χώρα της καταγωγής τους αξίζει να γευθεί τη δόξα τους στο μουσείο που χτίστηκε ειδικά για να τα φιλοξενήσει απέναντι από την Ακρόπολη και από το κτίριο που ως διά μαγείας στέκεται ακόμη όρθιο, το οποίο κάποτε κοσμούσαν» τόνισε στα «ΝΕΑ» η πρόεδρος της Βρετανικής Επιτροπής για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα Τζάνετ Σούζμαν.
Σύμφωνα με τον νόμο περί Βρετανικού Μουσείου του 1963, απαγορεύεται η εκχώρηση εκθεμάτων εκτός εάν πρόκειται για αντίγραφα αντικειμένων που βρίσκονται ήδη στη συλλογή ή εάν κριθούν «ακατάλληλα», οπότε μπορούν να εκχωρηθούν «εφόσον δεν βλάπτονται τα συμφέροντα των επισκεπτών του Μουσείου». Θα ήταν σε θέση ο Κόρμπιν ως πρωθυπουργός να υλοποιήσει τη δέσμευσή του; «Μια κυβέρνηση θα μπορούσε να εκκινήσει τη διαδικασία αυτή, αλλά το αν θα πετύχαινε είναι άλλο θέμα. Είτε οι επίτροποι του Μουσείου συμφωνήσουν είτε όχι, η κυβέρνηση θα πρέπει να νομοθετήσει και να εξασφαλίσει τη συμφωνία και των δύο σωμάτων της Βουλής. Η θέση των επιτρόπων δεν μπορεί να αγνοηθεί και θα επηρέαζε τη στάση της Βουλής των Λόρδων» δήλωσε στα «ΝΕΑ» πηγή με γνώση του θέματος. Βέβαια, οι 19 από τους 25 επιτρόπους (trustees) του Βρετανικού Μουσείου διορίζονται από την κυβέρνηση. Ο Κόρμπιν θα μπορούσε να επιλέξει άτομα που ασπάζονται τη θέση του και να εξασφαλίσει τη συναίνεσή τους, κερδίζοντας και την έγκριση των βουλευτών, καθώς αφενός θα διαθέτει πλειοψηφία στη Βουλή των Κοινοτήτων (σε περίπτωση αυτοδυναμίας και με την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξουν αντάρτες) και αφετέρου η Βουλή των Λόρδων σπανίως αντιτίθεται στις αποφάσεις της Κάτω Βουλής.
Οι πολέμιοι του επαναπατρισμού υποστηρίζουν ότι θα προκαλούσε μπαράζ αιτημάτων από δεκάδες χώρες για επιστροφή χιλιάδων έργων τέχνης. «Είναι σαν να τους λες “φέρτε φορτηγά και αδειάστε τα μουσεία μας”» υποστήριξε κυβερνητική πηγή. Την απάντηση έχει δώσει η ίδια η Μελίνα όταν ρωτήθηκε αν θα ζητήσει την επιστροφή και της Αφροδίτης της Μήλου: «Αυτό είναι ένα μεμονωμένο άγαλμα. Τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι μέρος ενός μοναδικού μνημείου που έχει χάσει την ακεραιότητά του».
