Πριν από έναν χρόνο, από τον λόφο της Πνύκας, ο Εμανουέλ Μακρόν ανέλυε το όραμά του για το μέλλον της Ευρώπης. «Ο κόσμος χρειάζεται την Ευρώπη. Το να σχεδιάσουμε το τέλος της θα ήταν αυτοκτονία. Θα πρέπει να βρούμε τη δύναμη να την επανεκκινήσουμε» είπε. «Η εθνική κυριαρχία δεν θα πρέπει να είναι μόνο όργανο στα χέρια αυτών που θέλουν να πολεμήσουν την Ευρώπη. Η πραγματική εθνική κυριαρχία πρέπει να οικοδομηθεί μέσα στην Ευρώπη, να μας επιτρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας». Ακόμα και τότε, δεν ήταν πολλοί εκείνοι που κατάλαβαν τι ήθελε να πει. Το σχέδιό του, γνωστό ήδη στους Γάλλους από την προεκλογική περίοδο, έγινε πιο σαφές στις αρχές του χρόνου, όταν, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, προσπάθησε να πείσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να υιοθετήσει πανευρωπαϊκά ψηφοδέλτια για τις επόμενες ευρωεκλογές.
Το σχέδιο ήταν απλό: από τη στιγμή που οι ευρωβουλευτές του Ηνωμένου Βασιλείου δεν θα συμμετείχαν στις εκλογές του 2019, οι θέσεις τους έμεναν κενές. Οι ευρωβουλευτές είχαν δύο επιλογές –από τη μία, να αυξήσουν τις έδρες κάθε κράτους με δημογραφική αναλογία και από την άλλη, για να συμπληρώσουν τον απαιτούμενο αριθμό, να δημιουργήσουν ένα νέο είδος ψηφοδελτίων, κοινών σε όλη την Ευρώπη, όπου θα συμμετέχουν ομοϊδεάτες υποψήφιοι, διαφορετικής όμως εθνικότητας. Ετσι οι πολίτες θα ψήφιζαν με δύο ψηφοδέλτια –ένα εθνικό και ένα ευρωπαϊκής Επικρατείας, και θα εξέλεγαν ευρωβουλευτές και από τα δύο.
Οι αντιδράσεις. Η πρόταση των Γάλλων βρήκε θετική ανταπόκριση από τον ευρωπαϊκό Νότο και ειδικά από την Ιταλία και την Ισπανία. Βρήκε, όμως, σθεναρές αντιδράσεις από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα. Κατηγόρησαν τον Μακρόν για ανακολουθία –δεν γίνεται, έλεγαν, να προμοτάρει την ιδέα των ευρωβουλευτών Επικρατείας, όταν αντιτίθεται στον Spitzenkandidat, τον παρόμοιο, δηλαδή, τρόπο με τον οποίο εκλέγεται ο πρόεδρος της Κομισιόν. Και, παρά την υποστήριξη των εθνικών κυβερνήσεων του Νότου, αμφιβολίες υπήρξαν σε όλες τις ευρωομάδες, με τους ευρωβουλευτές να φοβούνται πως με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθούν δύο ταχύτητες μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο. Οτι η πρωτοβουλία, δηλαδή, θα έφερνε τελικά το αντίθετο αποτέλεσμα, δημιουργώντας επιπλέον διχασμό σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάποιοι ίσως φοβούνταν για τις θέσεις τους ή ακόμα για την αλλαγή συσχετισμών που θα έφερνε μια τέτοια πρόταση.
Ετσι, τον Φεβρουάριο, όταν ήρθε η ώρα να ψηφίσουν, οι ευρωβουλευτές αποφάσισαν να προχωρήσουν συντηρητικά, προωθώντας την αύξηση των εδρών κάθε κράτους – μέλους και καταψηφίζοντας τη δημιουργία πανευρωπαϊκών ψηφοδελτίων. Ο Μακρόν, όμως, δεν το έβαλε κάτω. «Πραγματικά στον κόσμο μας και σε αυτές τις δύσκολες στιγμές η ευρωπαϊκή Δημοκρατία, είναι η μεγαλύτερή μας ευκαιρία. Το χειρότερο για την Ευρώπη θα ήταν να εγκαταλείψουμε το μοντέλο μας, την ταυτότητά μας. Εδώ στο Στρασβούργο, όπως και στις Βρυξέλλες, εσείς δίνετε σάρκα και οστά σε αυτή τη Δημοκρατία της Ευρώπης» είπε τον Απρίλιο στο Στρασβούργο, μπροστά στους ίδιους βουλευτές που απέρριψαν την πρότασή του. Λίγες μέρες μετά, μετέβη στο Βερολίνο, για να συζητήσει με την Ανγκελα Μέρκελ το σχέδιο των μεταρρυθμίσεων για το μέλλον της Ευρώπης. Παρότι η πρόταση για ευρωψηφοδέλτια Επικρατείας ήταν από τις πιο εύκολα διαχειρίσιμες για τη Γερμανία, και πάλι ο Μακρόν προσέκρουσε σε τοίχο –«κάποια στιγμή στο μέλλον» ήταν πάνω – κάτω η απάντηση που πήρε.
Το νέο σχέδιο. Εκείνος, όμως, δεν φαίνεται να υποχωρεί, ψάχνοντας εναλλακτικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα πειραματικό πανευρωπαϊκό ψηφοδέλτιο. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, άλλωστε, ιδιαίτερα αυξημένα τα ποσοστά για το κόμμα του και μιλούν για πρωτιά στις ευρωεκλογές του 2019, δίνοντάς του τη δυνατότητα να σκεφτεί εκτός καθιερωμένων. Σύμφωνα με πληροφορίες, ένα σενάριο που εξετάζεται από το επιτελείο του είναι η συμμετοχή ενός μικρού αριθμού ευρωπαίων πολιτών στο ψηφοδέλτιο, αφενός δείχνοντας στην πράξη πως η Ευρώπη μπορεί να αντέξει μια τέτοια αλλαγή και αφετέρου δημιουργώντας επιπλέον ευρωπαϊκούς δεσμούς με αδελφά κόμματα στον χώρο του φιλελεύθερου Κέντρου –στοιχείο απαραίτητο αν η Γαλλία φιλοδοξεί κάποια στιγμή να διεκδικήσει τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρώπη. Αυτή η αναζήτηση φέρεται ότι έχει ξεκινήσει και στην Ελλάδα. Οι συζητήσεις αφορούν και σημερινούς βουλευτές, που βρίσκονται στον χώρο του προοδευτικού Κέντρου, χωρίς ωστόσο να υπάρχει συμφωνία –η προσέγγιση, άλλωστε, βρίσκεται ακόμα σε θεωρητικό επίπεδο.
