Ηπιο μεγάλη μέρα είναι σήμερα για το ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ, ύστερα από έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, διεργασίες, επαφές και υποχωρήσεις εκατέρωθεν. Επειτα από ένα τέταρτο του αιώνα, η σημερινή μέρα θεωρείται ως η πιο κρίσιμη, καθώς, όπως όλες οι πληροφορίες συγκλίνουν, αναμένεται να υπάρξει το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι».
Μέχρι τα ξημερώματα της Τρίτης, τελική συμφωνία δεν υπήρχε μεταξύ της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, αλλά μετά το ομιχλώδες τοπίο των τελευταίων εικοσιτετραώρων πολλά άλλαξαν χθες το μεσημέρι μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα και του σκοπιανού ομολόγου του Ζόραν Ζάεφ. Το τηλεφώνημα, διάρκειας περίπου μιας ώρας, ξεδιάλυνε αρκετά την ατμόσφαιρα και έδειξε ότι οδεύουμε σε συμφωνία, η οποία όμως δεν ήταν εφικτό να ανακοινωθεί χθες. Και αυτό διότι ο Ζάεφ είχε να αντιμετωπίσει ένα ιδιαίτερα πολεμικό κλίμα στην ΠΓΔΜ κυρίως από εθνικιστικούς κύκλους. Η μεγάλη αντίσταση όμως προέρχεται από την πλευρά του προέδρου της χώρας Γκιόργκι Ιβάνοφ, ένα πρόσωπο που τηρεί την πιο σκληρή στάση τους τελευταίους μήνες, όπως και ο υπουργός Εξωτερικών Νίκολα Ντιμιτρόφ που εσχάτως έχει γίνει πιο διαλλακτικός –αμφότεροι βασικά μέλη του εθνικιστικού κόμματος VMRO.
Διπλωματικές πιέσεις. Υπό την ασφυκτική πίεση της Γερμανίας, όπου είναι προγραμματισμένο να βρεθεί εντός των ημερών ο Ζάεφ, που όμως ενδέχεται να ακυρώσει το ταξίδι του εάν υπάρξει συμφωνία, έγιναν οι αναγκαίες κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα και από την ελληνική και από την σκοπιανή πλευρά.
Αγκάθι έδειχνε να παραμένει έως χθες το θέμα του erga omnes (δηλ. μιας ονομασίας για συνολική χρήση έναντι όλων) καθώς ο Ιβάνοφ παρέμενε αμετακίνητος και δεν το αποδεχόταν.
Στην τηλεφωνική επικοινωνία Τσίπρα – Ζάεφ ετέθη το θέμα, με τον σκοπιανό πολιτικό να ζητεί να υποχωρήσει η Αθήνα, κάτι όμως που αρνήθηκε πεισματικά και απόλυτα ο έλληνας Πρωθυπουργός. Ως εκ τούτου, η κίνηση στη σκακιέρα πρέπει να γίνει από την πλευρά της ΠΓΔΜ και γι’ αυτό ο Ζάεφ ζήτησε μια μέρα ακόμα παράταση ώστε να διαπραγματευθεί στο εσωτερικό της χώρας του και να βρει κοινή συνισταμένη.
Τα ονόματα. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι στο τραπέζι ήταν τα ονόματα Δημοκρατία της Ανω Μακεδονίας και Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας και ο Ζάεφ έχει επιλέξει όπως είπε χθες ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς (Κontra), ενώ η ΠΓΔΜ απέρριψε την ονομασία «Μακεδονία του Βαρδάρη» και η Ελλάδα το «Μακεδονία – Σκόπια».
Το κρίσιμο στοιχείο είναι ότι σε περίπτωση που σήμερα υπάρξει συμφωνία, όπως θεωρείται πολύ πιθανόν να γίνει, η σκοπιανή πλευρά θα αποδεχθεί το erga omnes, ενώ η τελική λύση θα περιλαμβάνει τον όρο Μακεδονία με την κυρίαρχη τάση να δείχνει την ονομασία «Βόρεια Μακεδονία».
Βέβαια μένει να φανεί σε μια τέτοια περίπτωση ποιες θα είναι οι πρόνοιες της συμφωνίας, δηλ. εάν θα δίνεται στην ΠΓΔΜ η δυνατότητα μιας μεταβατικής περιόδου (12-18 μηνών ίσως, αν και η σκοπιανή πλευρά ζητούσε 24 μήνες) για να προχωρήσει τις αλλαγές στο Σύνταγμά της και να αφαιρεθούν οι αλυτρωτικές αναφορές, αλλά και άλλες κινήσεις.
Ο Νίμιτς. Σε περίπτωση που υπάρξει σήμερα συμφωνία θα γίνει ανακοίνωση όπως πρέπει θεσμικά από τον ειδικό διαπραγματευτή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς και στη συνέχεια θα υπάρξει ένας οδικός χάρτης για τις επόμενες κινήσεις. Σύμφωνα με την ελληνική κυβέρνηση, θα είναι μια μεγάλη διπλωματική επιτυχία η αλλαγή του Συντάγματος από την ΠΓΔΜ, ενώ τονίζεται αρμοδίως ότι με την επικείμενη συμφωνία ξεκαθαρίζεται και το πρόβλημα του αλυτρωτισμού των γειτόνων, αλλά και της γλώσσας.
Από τη στιγμή που θα υπάρξει συμφωνία ο Τσίπρας θα ενημερώσει τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο και τους πολιτικούς αρχηγούς πριν μεταβεί στη Μεγάλη Πρέσπα για τη συνάντηση με τον Ζάεφ.