Νέο σκηνικό διαμορφώνεται από χθες το απόγευμα μέσα από τον μεγάλο συμβιβασμό που οδήγησε στη συμφωνία των Πρωθυπουργών Ελλάδας και ΠΓΔΜ, Αλέξη Τσίπρα και Ζόραν Ζάεφ, και τη μετονομασία της γειτονικής χώρας σε «Republika Severna Makedonija (Σεβέρνα Μακεντόνιγια)», δηλαδή στα ελληνικά, «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας».
Η φάση επίλυσης στην οποία εισέρχεται –με τα εύσημα από ΕΕ, ΟΗΕ και ΝΑΤΟ –ένα μεγάλο εθνικό θέμα που παρέμενε ανοικτό περίπου ένα τέταρτο του αιώνα, συνοδεύεται από ερωτηματικά, ενώ οι αντοχές του συμβιβασμού θα δοκιμαστούν από την κοινή γνώμη και στις δύο χώρες. Το Μέγαρο Μαξίμου προτάσσει ήδη το μήνυμα «παίρνουμε πίσω το “Μακεδονία” και την Ιστορία μας», επιδιώκοντας να αποφύγει μια πορεία σε αχαρτογράφητα νερά.
Η Αθήνα κερδίζει την αλλαγή της συνταγματικής ονομασίας της ΠΓΔΜ για όλες τις χρήσεις και έναντι όλων (erga omnes) και την επιβεβαίωση του τέλους του αλυτρωτισμού, ενώ η πλευρά των Σκοπίων μετρά στα δικά της κέρδη έναν γεωγραφικό προσδιορισμό με τον όρο «Μακεδονία», τη γλώσσα και την εθνικότητα. Τα στοιχεία αυτά είναι αρκετά για την άρνηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης να συναινέσει –ο Κυριάκος Μητσοτάκης κάλεσε ήδη τον Πρωθυπουργό να μην υπογράψει τη συμφωνία, κάνοντας λόγο για «μη αποδεκτή εθνική υποχώρηση».
Εντάσεις. Για την επόμενη περίοδο προμηνύονται εντάσεις στο εσωτερικό πολιτικό τοπίο, καθώς ήδη από τις πρώτες αντιδράσεις της ΝΔ δίνεται η αίσθηση πως οδηγούμαστε σε μετωπική σύγκρουση. Σε αυτό το κλίμα, ο Αλέξης Τσίπρας θα κληθεί να αντιμετωπίσει και ενδεχόμενες αρρυθμίες στην κυβέρνησή του λόγω και της αρνητικής στάσης των ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου. Βέβαια, μέχρι να έρθει η συμφωνία στην ελληνική Βουλή για κύρωση θα περάσει πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα, ενδεχομένως να κατατεθεί αρχές του 2019, καθώς πρέπει να προχωρήσουν οι διαδικασίες στην ΠΓΔΜ, δηλ. να διεξαχθεί το δημοψήφισμα, να γίνουν οι συνταγματικές αλλαγές, κ.ά.
Από εκεί και πέρα, αν και έγινε η αρχή, μέχρι να κλείσει οριστικά το θέμα υπάρχει πολύ μακρύς δρόμος. Και επειδή ως γνωστόν «ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες», καθώς δεν έχει γίνει γνωστό το πλήρες κείμενο της συμφωνίας, πολλοί στην ελληνική αντιπολίτευση, πέρα από τις δικές τους αντιδράσεις, επενδύουν πολλά στη στάση των σκοπιανών εθνικιστών του VMRO, όπου ανήκει και πρόεδρος της ΠΓΔΜ Γκιόργκι Ιβάνοφ.
Στις Πρέσπες. Ολα τα φώτα πλέον πέφτουν στις Πρέσπες, όπου –πιθανότατα το Σάββατο –αναμένεται να υπογραφεί η συμφωνία από τους υπουργούς Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά (μιλά για καλή συμφωνία) και Νίκολα Ντιμιτρόφ, παρουσία Τσίπρα και Ζάεφ. Εκεί δεν αποκλείεται να βρεθεί ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες, ενώ σίγουρα θα παραβρεθεί η ύπατη εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας Φεντερίκα Μογκερίνι, όπως και ο ειδικός διαπραγματευτής για το Σκοπιανό επί δυόμισι δεκαετίες Μάθιου Νίμιτς, τον οποίο επίσης ενημέρωσε ο Τσίπρας μετά τη χθεσινή συνομιλία του με τον Ζάεφ.
Εξάλλου, η επιθυμία των μεγάλων δυνάμεων της Δύσης –ΗΠΑ, Γερμανίας, κ.ά. –ήταν να βρεθεί λύση και χαρακτηριστικά της μεγάλης πίεσης να υπάρξει συμβιβασμός σε ένα χρονίζον θέμα ήταν και τα χθεσινά συγχαρητήρια του ΝΑΤΟ, της ΕΕ (ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ απευθυνόμενος σε Τσίπρα και Ζάεφ είπε: «Χάρη σε εσάς το αδύνατο γίνεται δυνατό») και του Νίμιτς που χαιρέτησε τη συμφωνία.
Το μήνυμα που μεταδίδεται από το πρωθυπουργικό επιτελείο είναι ότι πρόκειται για μεγάλη διπλωματική νίκη, αλλά και μια μεγάλη ιστορική ευκαιρία, καθώς και ότι η ελληνική κυβέρνηση υπερασπίστηκε στο ακέραιο όλες τις κόκκινες γραμμές της εθνικής θέσης, όπως αυτή διαμορφώθηκε τα τελευταία 20 χρόνια.Σε αυτή τη γραμμή θα κινηθεί ο Αλέξης Τσίπρας και στη συζήτηση που προγραμματίστηκε να πραγματοποιηθεί την Παρασκευή στη Βουλή.
«Με τη Συμφωνία επιτυγχάνεται ένας σαφής διαχωρισμός μεταξύ της ελληνικής Μακεδονίας και των βόρειων γειτόνων μας και μπαίνει οριστικό τέλος στον αλυτρωτισμό που ενέχει η σημερινή συνταγματική τους ονομασία» ανέφερε μεταξύ άλλων στο διάγγελμά του ο Πρωθυπουργός, ρίχνοντας παράλληλα το μπαλάκι στην πλευρά της ΠΓΔΜ: «Εφόσον η συνταγματική αναθεώρηση δεν ευδοκιμήσει και δεν απαλειφθούν οι αλυτρωτικές αναφορές, τότε αυτοδικαίως ακυρώνεται η πρόσκληση για ένταξη στο ΝΑΤΟ και δεν εκκινούν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την ΕΕ».
Κέρδη και θολά σημεία. Από τη συμφωνία υπάρχουν κέρδη (π.χ. απάλειψη από το Σύνταγμα της γειτονικής χώρας αναφορών σε «προστασία μακεδονικών μειονοτήτων» εκτός συνόρων και το άρθρο 7) και σημεία που χρήζουν ακόμα ερμηνειών. Από την κυβέρνηση έλεγαν ότι για πρώτη φορά προβλέπεται ότι οι βόρειοι γείτονές μας δεν έχουν και δεν μπορούν να διεκδικήσουν στο μέλλον καμία σχέση με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό της Μακεδονίας. Επίσης, η συμφωνία αναγνωρίζει τις σχετικές αποφάσεις του ΟΗΕ από το 1977 για την καταγραφή της γλώσσας των γειτόνων μας ως μακεδονικής γλώσσας, με την πρόσθετη, όμως, και σαφή διατύπωση ότι αυτή ανήκει στην οικογένεια των νοτιοσλαβικών γλωσσών, γεγονός που, όπως ρητά αναγνωρίζεται, τη διαχωρίζει απολύτως από την ελληνομακεδονική γλωσσική κληρονομιά και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Ακόμη, προβλέπει ότι η υπηκοότητα που θα αναγράφεται στα ταξιδιωτικά έγγραφα των γειτόνων μας δεν θα είναι Μακεδόνας σκέτο, όπως μέχρι σήμερα, αλλά Μακεδόνας / Πολίτης της Βόρειας Μακεδονίας. Η Ελλάδα θα αναγνωρίζει την υπηκοότητα των γειτόνων πολιτών ως «πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας».
