Project Syndicate

Η πλειοψηφία των Ιταλών θέλει δύο πράγματα: μια νέα πολιτική ηγεσία και το ευρώ. Το ερώτημα είναι κατά πόσο μπορούν να έχουν και τα δύο. Το σημείο περί νέας ηγεσίας δεν είναι αμφιλεγόμενο. Τα δύο κυβερνώντα λαϊκιστικά κόμματα, η Λέγκα και το Κίνημα Πέντε Αστέρων, απέσπασαν μαζί 50% στις εκλογές της 4ης Μαρτίου και ως εκ τούτου διαθέτουν πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κοινοβουλίου. Μπορεί οι πλειοψηφίες αυτές να είναι μικρές, όμως οι εκλογές, στις οποίες τα βασικά κεντροδεξιά και κεντροαριστερά κόμματα έλαβαν μόλις 33%, ήταν μια ηχηρή αποκήρυξη του στάτους κβο.

Το δεύτερο σημείο είναι λιγότερο γνωστό, αλλά ακόμα λιγότερο αμφιλεγόμενο: πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ένα 60%-72% των Ιταλών θέλει το ευρώ. Κάποιοι πιστεύουν πως το κοινό νόμισμα προστατεύει τις αποταμιεύσεις τους, άλλοι το βλέπουν σαν ένα έμβλημα της θέσης της Ιταλίας ως ιδρυτικού μέλους της ΕΕ. Τα κίνητρα διαφέρουν, αλλά η ισορροπία της κοινής γνώμης είναι σταθερή.
Υποτασσόμενοι σε αυτή την πραγματικότητα, οι κυβερνητικοί εταίροι έχουν πλέον εγκαταλείψει την ιδέα της εξόδου από το ευρώ. Ο Πάολο Σαβόνα, ένας φανατικός πολέμιος του ευρώ, βρήκε τον δρόμο για το υπουργείο Οικονομικών κλειστό. Εξίσου κλειστό όμως βρήκε τον δρόμο για την κεφαλή μιας τεχνοκρατικής κυβέρνησης ο Κάρλο Κοταρέλι, ο διορισμός του οποίου θα είχε στερήσει από μια πλειοψηφία των ψηφοφόρων τα πολιτικά τους δικαιώματα. Οπως αρμόζει στα εκλογικά αποτελέσματα, οι Ιταλοί έχουν τώρα και τη λαϊκιστική τους κυβέρνηση και το ευρώ.
Η διατήρησή τους θα είναι ένα άλλο ζήτημα. Αν τα αρχικά της μέτρα δεν καταφέρουν να εξασφαλίσουν οικονομική ανάπτυξη, η νέα κυβέρνηση θα χάσει τη λαϊκή στήριξη. Απελπισμένοι και οργισμένοι, οι ηγέτες της μπορεί τότε να καταφύγουν σε ακόμα πιο ακραίες πολιτικές. Η υποστήριξη στο ευρώ θα φθίνει επίσης, διότι η κυβέρνηση και οι υποστηρικτές της θα κατηγορήσουν την ΕΕ και το πλέον ορατό επίτευγμά της, το ευρώ, για την αποτυχία των καλοκαταστρωμένων σχεδίων τους.
Πράγματι, δεν είναι δύσκολο να φανταστούμε πως αν η κυβέρνηση συνασπισμού προχωρήσει στα πιο φιλόδοξα φορολογικά της σχέδια, θεσπίζοντας και έναν ενιαίο φόρο, όπως προτείνει η Λέγκα, και ένα οικουμενικό βασικό εισόδημα, όπως θέλει το M5S, μπορεί να εκτινάξει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Στη συνέχεια θα τιμωρούνταν με κυρώσεις από την Κομισιόν, θα κρινόταν μη επιλέξιμη για οικονομική στήριξη από την ΕΚΤ και θα αντιμετώπιζε φυγή κεφαλαίων. Η Ιταλία θα μπορούσε να βρεθεί σύντομα εκτός ευρωζώνης.
Η άποψη που επικρατεί στις Βρυξέλλες είναι πως, όταν υποστεί κυρώσεις από την Κομισιόν και τις χρηματοπιστωτικές αγορές, η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας θα αλλάξει ρου, προκειμένου να αποφύγει την καταστροφή. Η άποψη που επικρατεί στη Ρώμη όμως είναι ότι η νέα κυβέρνηση έχει μαζί της τους ψηφοφόρους και ότι η Ιταλία είναι υπερβολικά μεγάλη για να χρεοκοπήσει, άρα εκείνοι που θα ανοιγοκλείσουν πρώτοι τα μάτια είναι η Κομισιόν και τα άλλα κράτη-μέλη. Τα παιχνίδια αυτού του είδους δεν έχουν πάντα καλό τέλος.

Ο Μπάρι Αϊχενγκριν είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, στο Μπέρκλεϊ, και πρώην ανώτερος σύμβουλος πολιτικής στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο
Τελευταία Νέα