Το στοίχημα της Ελλάδας θα κερδηθεί πραγματικά αν κατορθώσει να διατηρήσει τη βιώσιμη πορεία των μεταρρυθμίσεών της. Αυτό είναι το μήνυμα που στέλνει με τη συνέντευξή του στα «ΝΕΑ» σήμερα ο γάλλος πρώην πρωθυπουργός Ντομινίκ ντε Βιλπέν. Κι ο λόγος, όπως εξηγεί, είναι απλός: έτσι θα εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των αγορών. Ο Ντομινίκ ντε Βιλπέν τάσσεται υπέρ μιας ρύθμισης του ελληνικού χρέους, αλλά προειδοποιεί: δεν θα επιτευχθεί τίποτα αν ο καθένας μείνει ακλόνητος στις θέσεις του.
Πιστεύετε ότι η Ελλάδα έχει κερδίσει το στοίχημά της και πως θα εξασφαλίσει την καθαρή έξοδο από τα προγράμματα βοήθειας;
Είναι προφανές ότι από το 2010 η Ελλάδα έχει σημειώσει σημαντική πρόοδο όσον αφορά στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων. Πολλές φωνές έχουν χαιρετίσει συλλογικά την αξιοσημείωτη ικανότητα του ελληνικού λαού και του κράτους για κινητοποίηση με σκοπό την ανάκαμψη της χώρας. Μπορεί να έφθασε το πλήρωμα του χρόνου για την Ελλάδα, μετά την Ιρλανδία και την Πορτογαλία, να ανοίξει μια νέα σελίδα στις σχέσεις της με τους διεθνείς πιστωτές. Η έξοδος από το τρίτο διεθνές πρόγραμμα βοήθειας, που ανακοινώθηκε για τις 20 Αυγούστου, ασφαλώς δεν θα πρέπει να πραγματοποιηθεί σε κλίμα αβεβαιότητας. Ωστόσο, αυτή η έξοδος δεν θα απαλλάξει την Ελλάδα, από την πλευρά των πιστωτών της, από έναν κοινό προβληματισμό σχετικά με τον καλύτερο τρόπο αποφυγής του βάρους του χρέους που καταπνίγει την οικονομία της. Μέχρι σήμερα, οι διάφορες δανειοληπτικές πράξεις στις χρηματοπιστωτικές αγορές που πραγματοποίησε η Ελλάδα έτυχαν διεθνώς ικανοποιητικής υποδοχής. Το στοίχημα, όμως, εξακολουθεί να ισχύει και θα κερδηθεί πραγματικά αν η Ελλάδα κατορθώσει να διατηρήσει τη βιώσιμη πορεία των μεταρρυθμίσεών της ώστε να εξασφαλίσει την εμπιστοσύνη των αγορών.
Στην παρούσα συγκυρία, μπορεί η Ελλάδα να ελπίζει σε μία ελάφρυνση του χρέους της;
Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους μού φαίνεται επιθυμητή. Πρώτον, διότι έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση εδώ και πολλά χρόνια και η ασάφεια διήρκεσε πάρα πολύ για το θέμα αυτό. Δεύτερον, επειδή πολλοί πιστωτές την υποστηρίζουν παρά την πραγματική επιφυλακτικότητα της Γερμανίας, η οποία παραμένει ο κύριος ευρωπαίος πιστωτής της Ελλάδας. Ωστόσο, δεν θα επιτευχθεί τίποτα αν ο καθένας μείνει ακλόνητος στις θέσεις του. Το πιο σημαντικό σήμερα είναι ότι η Ελλάδα στρέφεται στο μέλλον και υποστηρίζεται από την ευρωπαϊκή κοινότητα, με μια πραγματική αναπτυξιακή πολιτική και αξιόπιστους στόχους, που εκφράζονται στο πλαίσιο του προγράμματος 2021-2027. Αντί να αντιμετωπίζεται η Ελλάδα ως πρόβλημα, θα ήταν προς το συμφέρον της Ευρώπης να γράψει μαζί της μια ιστορία επιτυχίας. Σε κάθε περίπτωση, σε αυτό το πνεύμα εντάσσονταν ανέκαθεν οι δραστηριότητες της Γαλλίας, επιδιώκοντας νέες λύσεις. Μεταξύ των προτάσεων που έχουν ήδη κατατεθεί, διατηρώ την οδό της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής των αποπληρωμών στα επίπεδα της ελληνικής ανάπτυξης. Η Γαλλία είναι και θα παραμείνει στο πλευρό της Ελλάδας.
Μπορεί η κρίση στην Ιταλία, και γενικά στον Νότο της Ευρώπης, να επηρεάσει το μέλλον της Ελλάδας;
Αυτό που συμβαίνει σήμερα στην Ιταλία και την Ισπανία, οι οποίες αντιμετωπίζουν αντίστοιχα την αύξηση του λαϊκισμού και του κινδύνου αποσχιστικών δυνάμεων, αφορά πρωτίστως τους λαούς των δύο χωρών. Ωστόσο, αυτές οι δύο καταστάσεις καταδεικνύουν την ύπαρξη μιας αντιπαράθεσης μεταξύ δύο οραμάτων του μέλλοντος που θα κριθούν στις επόμενες ευρωεκλογές τον Μάιο του 2019. Θα ήταν αφελές να πιστεύουμε ότι αυτές οι μεταβολές δεν έχουν καμία επίδραση στη σταθερότητα, την αξιοπιστία και την ανθεκτικότητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η στενή ένωση που συγκολλά τα κράτη – μέλη περιλαμβάνει ασφαλώς την ελεύθερη κυκλοφορία προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων, αλλά προκαλεί επίσης την ελεύθερη έκφραση και την εξάπλωση των αμφιβολιών. Οκτώ χρόνια μετά την έκρηξη της κρίσης χρέους, οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν ορισμένα κράτη της Νότιας Ευρώπης πρέπει να αποτελέσουν ευκαιρία για μια αλλαγή μεθόδου και προσανατολισμών. Η Ελλάδα πρέπει να πάρει το μερίδιό της και να επωφεληθεί από αυτό. Οι συνθήκες εξόδου της Ελλάδας από το τρίτο σχέδιο βοήθειας και οι λεπτομέρειες συνεργασίας με τους εταίρους της στη ζώνη του ευρώ θα αποτελέσουν μια σημαντική δοκιμασία για την αφύπνιση του δημιουργικού πνεύματος που προήγαγε την οικοδόμηση της Ευρώπης.
Πρέπει να σκεφτούμε ότι η ευρωζώνη οδηγείται προς μια υπαρξιακή κρίση;
Η ευρωζώνη έχει διανύσει ιστορικές αναταραχές από την κρίση του χρέους το 2010. Σήμερα, ανεξάρτητα από το ιταλικό σενάριο, η ευρωζώνη είναι καλύτερα εξοπλισμένη για να αντιμετωπίσει την αστάθεια. Η δημιουργία του MSE και η εξέλιξή του προς ένα πραγματικό νομισματικό ταμείο, η αλλαγή στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας ή η πρόοδος που σημειώθηκε όσον αφορά την τραπεζική ένωση, συνιστούν την έναρξη των μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στην αντιμετώπιση του κινδύνου του κατακερματισμού. Εντούτοις, ανάμεσα στον ρεαλισμό, τη φιλοδοξία και την αναγκαιότητα, μου φαίνεται ότι οι προτάσεις του Εμανουέλ Μακρόν, ιδίως κατά την ομιλία του στην Αθήνα τον περασμένο Σεπτέμβριο, επέτρεψαν την έναρξη μιας αναγκαίας συζήτησης για το μέλλον της ευρωζώνης και την υποβολή ισχυρών προτάσεων, όπως η δημιουργία ενός προϋπολογισμού ή ενός υπουργού Οικονομικών της ζώνης του ευρώ. Από την ικανότητα του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τον Ιούνιο θα εξαρτηθεί η δυναμική των επόμενων ετών.
