Αυτό το άγαλμα στην κεντρική πλατεία των Σκοπίων είναι όντως ο Μέγας Αλέξανδρος ο Μακεδόνας; Αυτή η χώρα η MKD που παίζει μπάλα στην οθόνη είναι η Βόρεια Μακεδονία; Θα μουντζουρώνει η ΕΡΤ τον κωδικό της βορειομακεδονικής συμμετοχής στη Γιουροβίζιον;

Το Ονοματολογικό της ΠΓΔΜ αποτέλεσε μία από τις πιο πολύχρονες διαμάχες στην Ιστορία των Βαλκανίων. Μετρά ήδη σχεδόν τρεις δεκαετίες αντιπαράθεσης μεταξύ Αθήνας και Σκοπίων. Σήμερα, πιο πολύ από ποτέ, μοιάζει να φτάνει στο τέλος του. Και η αλήθεια είναι πως πίσω από τα μεγάλα ζητήματα υπάρχουν πάντα μικρές, καθημερινές παράμετροι. Πόσο θα αλλάξει η σχέση μας με τους γείτονές μας από τη στιγμή που δεν θα λέγονται πια ΠΓΔΜ;

«ΤΑ ΝΕΑ» απαντούν σε 13 ερωτήματα για το μέλλον των δύο λαών, αποκωδικοποιώντας μια συμφωνία που από άλλους αποκαλείται «έντιμος συμβιβασμός» και από άλλους «προδοσία».

1. Πώς θα αποκαλούμε τους γείτονες από εδώ και πέρα;

Τέρμα πια ο ανεπίσημος όρος «Σκοπιανός». Οι πολίτες της γειτονικής χώρας θα ονομάζονται πλέον «Μακεδόνες / πολίτες της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας». Τα ταξιδιωτικά τους έγγραφα αλλά και οι ταυτότητές τους θα αναγνωρίζουν την ιθαγένειά τους ως «μακεδονική».

2. Τι γλώσσα θα μιλάνε;

«Μακεδονικά». Με βάση τη συμφωνία, η γλώσσα τους ονομάζεται «μακεδονική», με την υποσημείωση ωστόσο πως ανήκει στην ομάδα των νότιων σλαβικών γλωσσών και δεν έχει σχέση με την αρχαία ελληνική κληρονομιά.

3. Πώς θα λέγεται το νόμισμά τους;

Το νόμισμα, όπως και οτιδήποτε δεν αποτελεί επίσημο κρατικό όργανο ή δημόσια οντότητα, θα συνεχίσει να φέρει το επίθετο «μακεδονικό» – πάντα με βάση το άρθρο 7 της συμφωνίας για διαφοροποίηση της σλαβικής ιστορίας της «Βόρειας Μακεδονίας». Το «μακεδονικό» δηνάριο, επομένως, θα συνεχίσει ως έχει.

4. Πώς θα τους αναζητούμε στο Διαδίκτυο;

Ο ιντερνετικός κωδικός τους δεν πρόκειται να αλλάξει. Η συντομογραφία .mk θα συνεχίσει να χρησιμοποιείται ως έχει.

5. Με τι κωδικό θα συμμετέχουν σε ποδοσφαιρικούς αγώνες;

Με αυτόν που έχει ήδη αποδοθεί στη χώρα από τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης, δηλαδή το MK και το MKD. Από την υπογραφή της συμφωνίας και έπειτα, μάλιστα, δεν θα επιτρέπεται στα ελληνικά Μέσα να μπορούν να «σβήνουν», όπως έκαναν μέχρι τώρα, τον κωδικό κατά τη διάρκεια της μετάδοσης.

6. Ποιες θα είναι οι πινακίδες των αυτοκινήτων τους;

Ο μοναδικός κωδικός που όντως θα αλλάξει είναι αυτός στα αυτοκίνητα, όπου πλέον το ΜΚ θα αντικαστασταθεί από το ΝΜ και το ΝΜΚ. Σύμφωνα με τον Ζόραν Ζάεφ, η απόφαση λήφθηκε με σκοπό να αποφευχθούν «προκλητικές συμπεριφορές» απέναντι στους ταξιδιώτες από τη γείτονα χώρα.

7. Ο εθνικός ύμνος και η σημαία τους θα παραμείνουν ίδια;

Ολόιδια. Από τη στιγμή που στη συμφωνία υπάρχει όρος που διαχωρίζει την αρχαία ελληνική Ιστορία από τη σλαβική, η «μακεδονική» ταυτότητα των γειτόνων υπάγεται σε αυτή την ερμηνεία και, ως εκ τούτου, κανένα εθνικό σύμβολο δεν αλλάζει.

8. Θα χρησιμοποιούν ακόμα τον «ήλιο της Βεργίνας»;

Εδώ τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Παρόλο που ο όρος «ήλιος της Βεργίνας» δεν αναφέρεται ρητά στη συμφωνία, υπάρχει ξεχωριστή παράγραφος του άρθρου 8 που τονίζει πως η Βόρεια Μακεδονία «δεν θα χρησιμοποιήσει ξανά καθ’ οιονδήποτε τρόπο και σε όλες τις μορφές του το σύμβολο που πριν απεικονιζόταν στην προηγούμενη εθνική σημαία της». Δεσμεύεται, επίσης, πως θα έχει αφαιρέσει το σύμβολο «από όλους τους δημόσιους χώρους και δημόσιες χρήσεις στην επικράτειά της». Εξαιρούνται, φυσικά, τα «αρχαιολογικά τεχνουργήματα».

9. Θα παραμείνει το άγαλμα του Εφιππου Πολεμιστή στο κέντρο των Σκοπίων;

Κατά πάσα πιθανότητα, ναι. Το άγαλμα τοποθετήθηκε εκεί στο πλαίσιο του πολιτιστικού προγράμματος «Σκόπια 2014». Οπως, όμως, και στα υπόλοιπα μνημεία που δεν θα αφαιρεθούν από τους δημόσιους χώρους, θα τοποθετηθεί σχετική διευκρίνιση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, με βάση τις πληροφορίες από τα Σκόπια, η διευκρίνιση θα αναφέρει πως πρόκειται για ένα άγαλμα – φόρο τιμής στον Μέγα Αλέξανδρο, που αποτελεί σύμβολο της ελληνιστικής περιόδου και της ελληνομακεδονικής φιλίας. Παρόμοια επεξήγηση θα υπάρχει και στο μνημείο του Φιλίππου και της Ολυμπιάδας.

10. Ο μακεδονικός χαλβάς θα συνεχίσει να είναι ελληνικός;

Ο μακεδονικός χαλβάς θα είναι πάντα και ελληνικός και νόστιμος. Οι εμπορικές χρήσεις και ονομασίες, όμως, αποτελούν ακόμα γκρίζο σημείο. Με βάση τα ψιλά γράμματα της συμφωνίας, στόχος είναι να αναζητηθούν αμοιβαίως αποδεκτές λύσεις, ενώ θα δημιουργηθεί και αντίστοιχη ομάδα ειδικών, στην οποία θα συμμετάσχουν και εμπειρογνώμονες από την Ευρωπαϊκή Ενωση, με τη συνεισφορά των Ηνωμένων Εθνών και του Διεθνούς Οργανισμού Τουρισμού. Στόχος είναι η ομάδα αυτή να συγκροτηθεί μέσα στο επόμενο έτος και το ζήτημα να έχει επιλυθεί πλήρως έως το 2022. Μέχρι τότε, καμία εμπορική ονομασία σε Ελλάδα και Βόρεια Μακεδονία δεν πρόκειται να αλλάξει. Από εκεί και πέρα, βέβαια, τίποτα δεν αποκλείεται – ένα ενδεχόμενο θέλει τον εμπορικό όρο «μακεδονικός» να συνοδεύεται από σχετικό αστερίσκο – διευκρίνιση για το εάν αφορά ελληνικό προϊόν ή προϊόν προερχόμενο από τους βόρειους γείτονες.

11. Θα υπάρχει πρεσβεία της Βόρειας Μακεδονίας στην Ελλάδα;

Με βάση την ενδιάμεση συμφωνία του 1995, στις δύο χώρες λειτουργούν ήδη Γραφεία Διασύνδεσης και Γραφεία Προξενικών, Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων, ένα στην Μπίτολα (Μοναστήρι) και ένα στη Θεσσαλονίκη. Με την υπογραφή της νέας συμφωνίας, τα Γραφεία Διασύνδεσης αναβαθμίζονται το ταχύτερο δυνατό σε πρεσβείες, ενώ Μπίτολα και Θεσσαλονίκη θα αποκτήσουν από ένα γενικό προξενείο.

12. Θα μπουν στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ενωση;

Αν όλα τηρηθούν κατά γράμμα, η Ελλάδα, ως μέλος και των δύο, θα υποστηρίξει την ενταξιακή τους πορεία. Η υποστήριξη της πρότασης ένταξης, τόσο για το ένα όσο και για το άλλο, θα έρθει μόνο μετά την ολοκλήρωση της συνταγματικής αναθεώρησης και του δημοψηφίσματος που θα λάβει χώρα στην ΠΓΔΜ.

13. Πότε θα γίνουν όλα αυτά;

Οταν η συμφωνία τεθεί σε ισχύ. Από εκεί και πέρα υπάρχουν διαφορετικές προθεσμίες για διαφορετικά πράγματα. Εντός έξι μηνών, για παράδειγμα, θα πρέπει να αφαιρεθεί ο «ήλιος της Βεργίνας» και να τοποθετηθούν οι διευκρινίσεις στα μνημεία. Για την αλλαγή των επίσημων εγγράφων θα υπάρξουν δύο ταχύτητες: μια «τεχνική», που θα δίνει περιθώριο πέντε χρόνων για την αλλαγή όσων μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο εξωτερικό, και μια «πολιτική», που επιτρέπει αλλαγές σε εσωτερικά έγγραφα μέχρι και δέκα χρόνια μετά την επικύρωση της συμφωνίας. Σε αυτό το σημείο κάποιοι εξ αυτών που διαφωνούν με τη συμφωνία βλέπουν και καταπάτηση του erga omnes, της γενικής χρήσης δηλαδή του ονόματος.