Με αφορμή τις χθεσινές εξετάσεις του baccalauréat στο μάθημα της Φιλοσοφίας, οι Γάλλοι θυμήθηκαν το θέμα που είχε πέσει μια προηγούμενη χρονιά: «Τι είναι η τόλμη;». Τον καλύτερο βαθμό τον πήρε ένας μαθητής που άφησε την πρώτη σελίδα κενή και έγραψε στο πίσω μέρος της: «Αυτό είναι η τόλμη».

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για αστικό μύθο. Η προέλευσή του είναι μια γαλλική ταινία του 1978, όπου ο καθηγητής συγχαίρει έναν μαθητή επειδή τόλμησε να ρισκάρει αντί να περιοριστεί στη θεωρητική προσέγγιση του ζητήματος. Πίσω απ’ όλα αυτά, πάντως, βρίσκεται το βασικό παράδοξο του Ζήνωνα: είναι αδύνατο να οριστεί η κίνηση, αφού ένας ορισμός καθηλώνει τα πράγματα, ενώ η κίνηση διαφεύγει εξ ορισμού από οποιαδήποτε καθήλωση.

Ο μόνος τρόπος να αποδείξεις την κίνηση είναι να κινείσαι. Ο μόνος τρόπος να αποδείξεις ότι είσαι τολμηρός είναι να τολμάς. Αντίθετα με τον γάλλο μαθητή, ο Ζόραν Ζάεφ δεν απέδειξε την τόλμη του με μια άδεια κόλλα, αλλά με μια συμφωνία που αλλάζει το όνομα της χώρας του erga omnes. Γιατί, μεταξύ μας, ο μαθητής ήταν λίγο τεμπέλης. Στηρίχθηκε στον αιφνιδιασμό. Ενώ ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας δούλεψε πολύ. Διαπραγματεύτηκε σκληρά. Κι έπρεπε να κάνει συνεχώς ελιγμούς για να αποφεύγει τις τρικλοποδιές των εθνικιστών του. Θυμάστε το Ιλιντεν;

Δεν είναι φυσικά ο μόνος τολμηρός σ’ αυτή την ιστορία. Είναι όμως εκείνος που ρισκάρει τα περισσότερα, και όχι μόνο σε θεωρητική βάση. Η Ελλάδα είναι μια ισχυρή και σταθερή χώρα, η «Βόρεια Μακεδονία» όχι. Εμείς έχουμε τρόπους να αντιμετωπίσουμε όσους μας επιβουλεύονται, οι γείτονες πρέπει να προσδεθούν οπωσδήποτε στην τροχιά της Δύσης, αλλιώς θα τους καταβροχθίσουν τα τουρκικά και τα ρωσικά αρπακτικά.

Η αναφορά του Ζάεφ σε «Ελληνες και Μακεδόνες» ενόχλησε ποικίλες πλευρές. Αλλά δεν προκύπτει από κάποια βαφτίσια του Τσίπρα, όπως είπε η Φώφη Γεννηματά. Πρώτον, επειδή ίσχυε και μερικές δεκάδες δεκαετίες πριν από τις Πρέσπες, τα τελευταία χρόνια δε είχε γίνει αποδεκτή και από τις περισσότερες χώρες του πλανήτη. Δεύτερον, επειδή κανείς δεν μπορεί να επιβάλει σε μια κυβέρνηση κι έναν λαό πώς θα αποκαλούνται μεταξύ τους. Το άρθρο 7 της συμφωνίας, που επικρίθηκε επειδή αναφέρεται σε «εκατέρωθεν αντίληψη» ως προς τους όρους Μακεδονία και Μακεδόνας, επιβεβαιώνει το αυτονόητο δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό. Πολύ ουσιαστικότερη είναι η διευκρίνιση ότι η αντίληψη αυτή αναφέρεται «σε διαφορετικό ιστορικό πλαίσιο και ιστορική κληρονομιά».

Ο Ζόραν Ζάεφ έχει πολλά εμπόδια ακόμη να ξεπεράσει μέχρι να εκπληρώσει το όνειρό του. Πολλές εξετάσεις ακόμη να δώσει, σε ντόπιους και ξένους. Οδηγός του, όμως, μπορεί πάντα να είναι η συμβουλή που είχε δώσει ο Καντ στο «Τι είναι ο Διαφωτισμός;». Sapere aude, τόλμα να σκέφτεσαι μόνος σου. Τόλμα να γνωρίζεις.

Τελευταία Νέα