Η προεκλογική φιέστα που ήθελε να στήσει η Αγκυρα με την παράδοση των μαχητικών F-35 από τις ΗΠΑ στην Τουρκία φαίνεται ότι χαλάει, έστω και εν μέρει, καθώς η αμερικανική Γερουσία ενέκρινε τροπολογία η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ακυρωθεί ή να καθυστερήσει η αγορά των υπερσύγχρονων αεροπλάνων.
Η απόφαση, όπως ήταν επόμενο, προκάλεσε νευρική κρίση στη γείτονα, με τον υπουργό Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου να επιμένει χθες ότι η παράδοση των F-35 είναι κανονικά προγραμματισμένη να γίνει αύριο διαμηνύοντας ταυτόχρονα πως η Τουρκία δεν θα εγκαταλείψει την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού συστήματος S-400. Αλλά και ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ χαρακτήρισε «ατυχή» την έγκριση της τροπολογίας από την αμερικανική Γερουσία.
Το νέο μπλόκο της πώλησης των F-35, που δεν ικανοποιεί καθόλου την Αγκυρα, αποτελεί συνέχεια των σοβαρότατων ενστάσεων που διατυπώνουν εδώ και αρκετό καιρό Ρεπουμπλικανοί αλλά και Δημοκρατικοί τόσο στη Γερουσία όσο και στη Βουλή των Αντιπροσώπων των ΗΠΑ για την παράδοση των μαχητικών 5ης γενιάς στην Τουρκία. Βασικές αιτίες των αντιδράσεων που έχουν εκφράσει οι αμερικανοί βουλευτές και γερουσιαστές είναι η πρόθεση της Αγκυρας να αγοράσει τους ρωσικούς πυραύλους S-400, μολονότι είναι μέλος του ΝΑΤΟ, η συνεχιζόμενη κράτηση του αμερικανού πάστορα Αντριου Μπράνσον αλλά και η προκλητική στάση της Τουρκίας απέναντι σε Ελλάδα και Κύπρο στο Αιγαίο.
Σημειώνεται πως το κείμενο της Γερουσίας προβλέπει πάγωμα της μεταφοράς τεχνολογίας, τεχνογνωσίας και αεροσκαφών μέχρι το αμερικανικό Πεντάγωνο να καταρτίσει σχεδιασμούς προκειμένου η Αγκυρα να αποβληθεί από το πρόγραμμα.
Η συμφωνία προέβλεπε πως η Τουρκία θα παραλάβει 100 αεροσκάφη F-35.
Οι δηλώσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Τουρκίας είναι ενδεικτικές της έντονης ενόχλησης που έχει προκαλέσει στην Αγκυρα η απόφαση της αμερικανικής Γερουσίας. Η Τουρκία και η κυβέρνηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχαν επενδύσει και επικοινωνιακά στα F-35 θέλοντας να δώσουν πανηγυρικό και προεκλογικό τόνο στην παράδοση του πρώτου αεροσκάφους που έχει προγραμματιστεί να γίνει στις ΗΠΑ. Ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ χαρακτήρισε την κίνηση της Γερουσίας ατυχή και αντίθετη με το πνεύμα στρατηγικής σύμπραξης. Πρόσθεσε δε πως η Τουρκία διαθέτει εναλλακτικές. Υπενθυμίζεται ότι και στο παρελθόν πηγές της τουρκικής κυβέρνησης είχαν επισημάνει πως αν τελικώς ακυρωθεί το πρόγραμμα μπορεί να απαντήσουν με αγορά ρωσικών μαχητικών Su-57.
Ακόμη πιο επικριτικός απέναντι στις ΗΠΑ ήταν ο υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου.«Εμείς έχουμε εκπληρώσει τις υποχρεώσεις μας για το πρόγραμμα των F-35 και έχουμε πληρώσει αυτό που μας αναλογούσε» ανέφερε. Και πρόσθεσε πως η Τουρκία έχει προσκληθεί για την παράδοση των πρώτων αεροπλάνων στις 21 Ιουνίου και έπειτα θα ακολουθήσει η εκπαίδευση των πιλότων». Υποστήριξε ακόμη πως πρόκειται για ένα πολυμερές πρότζεκτ, εννοώντας ότι η γειτονική χώρα συμμετέχει στο πρόγραμμα κατασκευής των F-35 ως συμπαραγωγός και συνεπώς δεν είναι εύκολο να αποβληθεί.
Ομως ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου δεν περιορίστηκε στις παραπάνω επικρίσεις αλλά εξαπέλυσε επίθεση στις ΗΠΑ και για την αυστηρή κριτική που ασκούν για την αγορά των ρωσικών πυραύλων S-400. «Δεν μας πουλήσατε το αντιπυραυλικό σύστημα Patriot. Θέλαμε να το προμηθευτούμε από έναν σύμμαχό μας αλλά δεν μας το δώσατε. Συνεπώς πρέπει να προστατεύσουμε τη χώρα μας».
Στο ελληνικό Πεντάγωνο οι επιτελείς παρακολουθούν προσεκτικά τις εξελίξεις. Κάθε καθυστέρηση της παράδοσης των F-35 στην Τουρκία οπωσδήποτε εξυπηρετεί την ελληνική Πολεμική Αεροπορία, πόσω μάλλον μία ακύρωση του προγράμματος, καθώς οι οικονομικές δυνατότητες της χώρας μας για αγορά ενός όπλου όπως τα υπερσύγχρονα μαχητικά είναι εξαιρετικά περιορισμένες. Αυτός είναι ο λόγος άλλωστε, η οικονομική δυσπραγία, που η αναβάθμιση των ελληνικών F-16 «θα πάει σε βάθος δεκαετίας» σημείωναν πηγές της Πολεμικής Αεροπορίας.