Το Eurogroup της Πέμπτης έχει τρία (και εν τέλει τέσσερα) βασικά θέματα. Το πρώτο είναι το κλείσιμο της 4ης αξιολόγησης. Το δεύτερο είναι το μεταμνημονιακό πλαίσιο παρακολούθησης της ελληνικής οικονομίας. Το τρίτο είναι το ζήτημα της ρύθμισης του ελληνικού χρέους. Τέλος, το τέταρτο αφορά τη συμμετοχή του ΔΝΤ στην ελληνική υπόθεση. Εδώ βεβαίως το Eurogroup δεν παίρνει κάποια απόφαση, αλλά από τον τρόπο που θα χειριστεί τα υπόλοιπα τρία θέματα θα προκύψει και ο χειρισμός του τέταρτου ζητήματος.
Είναι σπουδαία θέματα για τα οποία, εδώ και αρκετό καιρό, ήδη έχουμε μια εικόνα για το περιεχόμενο των αποφάσεών τους όταν τελικά θα συγκεκριμενοποιηθούν. Διότι βεβαίως δεν είναι απαραίτητο ότι θα πάρουν την οριστική τους μορφή στο αυριανό Eurogroup. Ετσι και αλλιώς το πρώτο θέμα είναι πολύ πιο ώριμο ενώ τα υπόλοιπα έχουν πολύ πιο σύνθετες παραμέτρους.
Τι περιμένουμε λοιπόν από τις αποφάσεις:
1. Να κλείσει η 4η αξιολόγηση και ορισμένα σημαντικά ζητήματα που αφορούν τον ευρύτερο δημόσιο χώρο (Ελληνικό, ενέργεια) να μεταφερθούν στη μεταμνημονιακή περίοδο επιτήρησης. Ετσι και αλλιώς είναι μια εξέλιξη που δεν αλλάζει τον χαρακτήρα του κλεισίματος του τρίτου Μνημονίου.
2. Το μεταμνημονιακό πλαίσιο συγκεκριμενοποιείται στο πλαίσιο της απόφασης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου 270/2013 όπου συμφωνείται ένα υβριδικό πλαίσιο με τρεις ετήσιες επιτηρήσεις και στόχο την τήρηση του μεσοπρόθεσμου πλαισίου μακροοικονομικής διαχείρισης και των δράσεων που σχετίζονται με αυτό. Στο ερωτηματικό της εξόδου στις αγορές φαίνεται να διαμορφώνεται μια πολιτική συγκρότησης ενός πρώτου μαξιλαριού ασφαλείας γύρω στα 15-20 δισ. ευρώ που διαμορφώνεται από κεφάλαια των δημοσιονομικών πλεονασμάτων, της παλαιότερης εξόδου στις αγορές και της τελευταίας δόσης του ESM στο τρίτο Πρόγραμμα. Ενα δεύτερο μαξιλάρι «εφεδρικού» χαρακτήρα μπορεί να δημιουργηθεί στον ESM από τα αδιάθετα κεφάλαια (27,5 δισ. του τρίτου Μνημονίου) και ό,τι απομείνει ίσως από τη μερική μάλλον εξόφληση του ΔΝΤ.
3. Στο θέμα του ΔΝΤ φαίνεται ότι αυτό θα παραμείνει αποδυναμωμένο ως τεχνικός σύμβουλος έχοντας πιθανόν αποπληρωθεί κατά ένα μέρος.
4. Αφήσαμε τελευταίο το θέμα της ρύθμισης του χρέους γιατί είναι πολιτικά πιο ευαίσθητο. Η ρύθμιση που προωθείται (reprofiling vs haircut) θα έχει γνωστά χαρακτηριστικά: επιμήκυνση και ενδεχομένως αντικατάσταση ακριβών δανείων (ΔΝΤ και άλλων) και σταδιακή επιστροφή των κερδών των ελληνικών ομολόγων. Το ΔΝΤ δεν είναι ευχαριστημένο αλλά όταν έλθει η ώρα να δημοσιοποιήσει την έκθεσή του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους δεν θα δημιουργήσει εικόνα μη βιωσιμότητας.
Στην οικονομική βιβλιογραφία γνωρίζουμε πολύ καλά από τις εμπειρίες άλλων χωρών ότι μια παρόμοια ρύθμιση βελτιώνει την εικόνα του δημόσιου χρέους άλλα δεν δημιουργεί μια ριζική διαφορετική εικόνα για τους μελλοντικούς επενδυτές του. Γι’ αυτό και οι αναβαθμίσεις που θα γίνουν στο αξιόχρεο θα είναι σταδιακές και θα έλθει σε επενδυτική βαθμίδα στον επόμενο έναν με ενάμιση χρόνο. Προβλέπεται ότι το κόστος χρέους μετά από μια πρόσκαιρη βελτίωση θα παραμείνει με αυξητικές τάσεις περίπου στα σημερινά επίπεδα.
Εάν συγκρίνουμε την έξοδο από το τρίτο Πρόγραμμα με την έξοδο από το δεύτερο Πρόγραμμα θα πρέπει να είμαστε ευχαριστημένοι με ό,τι θα συμβεί από εδώ και πέρα, έστω και εάν αυτό είναι μακριά από τις ελπίδες κάποιων πολιτικών δυνάμεων.
Ομως η τωρινή έξοδος γίνεται σε ένα απαιτητικότερο και για την ακρίβεια δυσμενέστερο διεθνές οικονομικό και ιδιαιτέρως ευρωπαϊκό περιβάλλον. Η ίδια έξοδος πριν από τρία χρόνια θα μας οδηγούσε σε μια πορεία παρόμοια με της Πορτογαλίας, παρ’ όλο που η ελληνική περίπτωση είχε μεγαλύτερα προβλήματα να αντιμετωπίσει.
Σήμερα όμως η θετική συμβολή των αποφάσεων αυτών του Eurogroup στην ελληνική οικονομία θα είναι ασθενέστερη και κανένα αντιστάθμισμα από άλλους χώρους (π.χ. εξωτερική πολιτική) δεν πρόκειται να αλλάξει την πραγματικότητα αυτή.
Συνεπώς αναζητούνται απαιτητικότερες πολιτικές συμπεριφορές για την οικονομική πολιτική στους καιρούς που έρχονται.