Ο Μαρκ Μαζάουερ είναι ο πιο δημοφιλής ιστορικός της εποχής μας. Ειδικά στην Ελλάδα, τα βιβλία του που αναφέρονται στη χώρα μας όπως το «Θεσσαλονίκη, Πόλη των φαντασμάτων» και «Στην Ελλάδα του Χίτλερ», παρότι ογκώδη, συναγωνίζονται σε πωλήσεις διάσημους συγγραφείς μυθιστορημάτων. Εχω δει να διαβάζουν (και έχω διαβάσει κι εγώ) Μαζάουερ σε παραλίες. Κάτι που δεν σημαίνει πως όσοι το κάνουν είναι «ανελέητοι» σκληροπυρηνικοί διανοούμενοι ούτε πως τα βιβλία του δεν είναι αμιγώς ιστορικά –όπως ισχυρίζονται κάποιοι επικριτές του. Απλώς, ο βρετανός ιστορικός είναι εξαιρετικός αφηγητής και η ιστορική αφήγηση δεν είναι, κατά τη γνώμη μου, «λιγότερο» Ιστορία. Ισα ίσα είναι το μέσον για να τη μελετήσουν περισσότεροι. Σε τι βοηθά αυτό; Πάντα κατά τη γνώμη μου, στο να απελευθερωθούμε από το παρελθόν που, πολλές φορές, μας κρατά καθηλωμένους και κάνει τις ιδεολογίες και τις απόψεις εμμονές. Ο ίδιος ο Μαζάουερ άλλωστε δίνει ιδιαίτερη σημασία στον ψυχολογικό παράγοντα. Οπως έχει πει σε συνέντευξή του στη «Ναυτεμπορική» το 2012: «…Υπάρχει ένα ψυχόδραμα της κρίσης που είναι εξίσου σημαντικό με τους αριθμούς, τα στοιχεία και τις στατιστικές».

Στο καινούργιο βιβλίο, που δεν έχω διαβάσει ακόμη, μέσα από τις περιπέτειες της οικογένειάς του αναφέρεται στη μεγάλη περιπέτεια της Ευρώπης τον 20ό αιώνα. Ακόμη όμως και τα αμιγώς ιστορικά έργα του στοιχειοθετούνται συχνά από προσωπικές αναφορές. Από το ημερολόγιο του επίτιμου γάλλου πρόξενου στη Σύρο Μαριό Ριγκουτσό έμαθα κι εγώ, διαβάζοντας τον Μαζάουερ, ότι η ιδιαίτερη πατρίδα μου είχε κατά τη διάρκεια της Κατοχής ίσως και περισσότερα σε σχέση με τον πληθυσμό της θύματα του λιμού απ’ όσα η Αθήνα. Οσο για το αιωρούμενο ερώτημα αν οι νικητές ή οι ηττημένοι (ή μήπως οι διανοούμενοι;) γράφουν την Ιστορία, λέει : «Οι χαμένοι της Ιστορίας έχουν να μας διδάξουν περισσότερα από τους νικητές της. Καμία νίκη δεν διαρκεί εσαεί –σημασία έχει το πώς διαχειρίζεσαι την ήττα».

Τελευταία Νέα