Τον Σεπτέμβριο η χθεσινή μας τρόικα, με αμετάβλητη σύνθεση αλλά χωρίς όνομα, θα βρίσκεται και πάλι στην Αθήνα. Τότε προγραμματίζεται να διεξαχθεί η πρώτη τριμηνιαία αξιολόγηση του Μνημονίου χρέους χωρίς τον πακτωλό φθηνών κεφαλαίων των τριών προηγουμένων προγραμμάτων, αλλά με βαριές δεσμεύσεις δεκαετιών και τα μάτια των αγορών στραμμένα στην ετυμηγορία του Eurogroup κάθε εξάμηνο.
Αν οι δανειστές ανά τρίμηνο και το Eurogroup ανά εξάμηνο διαπιστώνουν παραφωνίες είτε στους στόχους των εξαντλητικών για την οικονομία πρωτογενών πλεονασμάτων (3,5% του ΑΕΠ έως το 2022 και 2,2% έως και το 2060) είτε στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων, η απόφαση του Eurogroup της 21ης Ιουνίου έχει ήδη καταγράψει τις ποινές.

«Για να διασφαλιστεί η αξιοπιστία του πακέτου των μέτρων για το χρέος στην αγορά, συμφωνήσαμε ότι οι δεσμεύσεις εφαρμογής πολιτικών που σχετίζονται με το πρόγραμμα θα συνδέονται με την επιστροφή των κερδών από το πρόγραμμα SMP και τη συμφωνία ANFA καθώς και από την κατάργηση της αύξησης του επιτοκιακού περιθωρίου ώς το 2022». Πρακτικά δύο σημαντικά στοιχεία της συμφωνίας (η απόδοση κερδών από τα ελληνικά ομόλογα 4,8 δισ. ευρώ σε οκτώ εξαμηνιαίες δόσεις και η μείωση των επιτοκίων) τελούν υπό αυστηρή αιρεσιμότητα μνημονιακού τύπου.

Στα υπόλοιπα δύο σκέλη της συμφωνίας –10ετής επιμήκυνση ωριμάσεων των δανείων του EFSF και δεκαετής περίοδος χάριτος –η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ ήταν αυτή η οποία έκανε λόγο για παρεμβάσεις που διασφαλίζουν τη μεσοπρόθεσμη βιωσιμότητα του χρέους, με τα ερωτηματικά για τον μακροπρόθεσμο ορίζοντα να παραμένουν. Η προσέγγιση αυτή καταγράφεται στις χθεσινές αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Στις δύο το μεσημέρι οι αποδόσεις στα πενταετή ομόλογα υποχωρούσαν κατά 6%, στα δεκαετή 3,6% και στους δεκαπενταετείς τίτλους 2,76%. Σε βάθος χρόνου, η ανησυχία παραμένει ισχυρότερη ενώ είναι σαφές ότι η Ελλάδα από ένα καθεστώς χαμηλών επιτοκίων που βρισκόταν έως τώρα θα δοκιμάζει πλέον την τύχη της στις αγορές πληρώνοντας επιτόκια.
Οσον αφορά, δε, την πρόβλεψη για δόση 15 δισ. ευρώ, με τη συνδρομή της οποίας το μαξιλάρι ασφαλείας διαμορφώνεται σε 24,1 δισ. ευρώ, οι διαρροές του Μεγάρου Μαξίμου είναι αυτές που επιβεβαιώνουν στην ουσία πως πρόκειται για μια παραλλαγή προληπτικής γραμμής πίστωσης.
«Η εξέλιξη αυτή (σ.σ. η δόση και το μαξιλάρι ασφαλείας) σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της συζήτησης για πιστοληπτική γραμμή στήριξης, αφού η γραμμή στήριξης υπάρχει ήδη στο δημόσιο ταμείο χωρίς δεσμεύσεις για πιθανές εκταμιεύσεις» αναφέρεται σε κυβερνητικές διαρροές. Η απόφαση του Eurogroup όμως είναι αυτή η οποία αποδεικνύει την ύπαρξη δεσμεύσεων και όρων για πιθανές εκταμιεύσεις, όχι από το μαξιλάρι, αλλά σε συνάρτηση με τις μεταρρυθμίσεις και τους δημοσιονομικούς στόχους.
Η κυβέρνηση έχει δεσμευθεί πως αφενός το Μνημόνιο δεν θα ξηλωθεί, αφετέρου θα τηρηθούν τα προνομοθετημένα μέτρα –μείωση συντάξεων και αφορολογήτου –και, επιπλέον, μεταξύ άλλων, έως το 2020 με ένα ενδιάμεσο βήμα το 2019 οι αντικειμενικές αξίες των ακινήτων θα εξισωθούν με τις εμπορικές. Τα μέτρα, ενδεχομένως στο σύνολό τους, θα αφορούν την επόμενη κυβέρνηση όσο η σημερινή πανηγυρίζει το τέλος των Μνημονίων με φιέστες όπως τη χθεσινή στο Ζάππειο.
Ο Πρωθυπουργός κατά τη χθεσινή του συνάντηση με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας δήλωσε πως «δεν θα γλιτώσω τη γραβάτα, θα τη φορέσω». Η Νέα Δημοκρατία σημείωσε πως οι αυταπάτες του Τσίπρα καθυστέρησαν τέσσερα χρόνια τη συμφωνία για το χρέος ενώ ο Βαγγέλης Βενιζέλος, υπογραμμίζοντας πως το αφήγημα της καθαρής εξόδου αντικαταστάθηκε από την ενισχυμένη εποπτεία και το διαρκές Μνημόνιο χρέους, συνέστησε στον Τσίπρα «αντί για γραβάτα να φορέσει παπιγιόν, δηλαδή φιόγκο».
Τις επόμενες εβδομάδες η κυβέρνηση έχει ένα παράθυρο επικοινωνιακής ευκαιρίας. Σύμφωνα με ορισμένους αναλυτές, έχει ανοίξει και ένα παράθυρο πρόωρων εκλογών, εφόσον παραμείνει αδιαπραγμάτευτη από τους δανειστές η μείωση των συντάξεων από τον Ιανουάριο. Εάν έχουν βάση οι διαρροές περί πιθανής σταδιακής εφαρμογής των μειώσεων από το καλοκαίρι του 2019, το χρονοδιάγραμμα αλλάζει.
Τα δύο πρώτα χτυπήματα στο νέο κυβερνητικό αφήγημα –με διαγραφή της καθαρής εξόδου και ανάδειξη της συμφωνίας για το χρέος –αναμένονται με την έκθεση του άρθρου 4 από το ΔΝΤ εντός Ιουλίου αλλά και την έκδοση της απόφασης της Κομισιόν για την ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία, επίσης εντός του επόμενου μήνα, με τα πλήρη αποκαλυπτήρια των όρων και των προϋποθέσεων συμμόρφωσης τα επόμενα χρόνια.
Από τον Οκτώβριο άλλωστε η υποχρέωση κατάθεσης προσχεδίου προϋπολογισμού στην Κομισιόν τόσο από την Ελλάδα όσο και την Ιταλία δεν αποκλείεται να φέρει αναταραχές έως και τρικυμία στην αγορά ομολόγων.
Τελευταία Νέα