Μια δέσμευση Ελλάδας – Αλβανίας για την αποφυγή αναφορών και γεωγραφικών προσδιορισμών οι οποίοι «μπορούν δυνητικά να διεγείρουν τα πάθη μεταξύ των δύο λαών», είναι το ένα από τα τρία, σοβαρότερα στοιχεία που θα συμπεριλαμβάνει η επικείμενη συμφωνία Ελλάδας – Αλβανίας, αναφέρουν έγκυρες διπλωματικές πηγές στα Τίρανα. Και προσδιορίζουν ότι πίσω από αυτή την αναφορά, θα βρίσκεται η εγκατάλειψη, και επισήμως, από την Ελλάδα της «Βόρειας Ηπείρου», αλλά και αντιστοίχως από πλευράς Αλβανίας της «Τσιμερία», της λεγόμενης Τσαμουριάς!
Και από την άλλη πλευρά, για πρώτη φορά από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ελληνική κυβέρνηση θέτει σε ίδια μοίρα με την Βόρεια Ηπειρο τις ανιστόρητες διεκδικήσεις διαφόρων αλβανικών κυβερνήσεων σε μία περιοχή της Ηπείρου, στη Θεσπρωτία κυρίως, την οποία προσδιορίζουν ως «Τσαμουριά».
Στο πλαίσιο της εξάλειψης των αλυτρωτικών αναφορών και διεκδικήσεων, η συμφωνία θα προβλέπει τη δημιουργία μεικτών επιστημονικών επιτροπών για την ανασύνταξη των εκπαιδευτικών βιβλίων κ.λπ.
Η ΑΟΖ και η Τουρκία
Και το τρίτο σημείο, το οποίο δημιουργεί την αίσθηση ότι δύσκολα αυτή η συμφωνία μπορεί να υπογραφεί είναι εκείνο που αφορά τον καθορισμό των ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών. Μετά την κατάργηση της (πολύ θετικής για την Ελλάδα) συμφωνίας του 2009, οι Αλβανοί εμφανίζονται σήμερα ιδιαίτερα επιφυλακτικοί, και δείχνουν να αρνούνται να δεχθούν την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, διότι όπως εκτιμούν διπλωματικοί κύκλοι στην Αθήνα κάτι τέτοιο θα προκαλούσε την αντίδραση της Τουρκίας, καθώς θα δημιουργούσε προηγούμενο για το Αιγαίο.
Ελλάδα και Αλβανία σε μια σταθερή, στο χρόνο, συμφωνία.
Το παράδοξο
Ετσι δημιουργείται το πολιτικό παράδοξο, η ελληνική κυβέρνηση να δείχνει ότι βιάζεται να κλείσει μια συμφωνία με τους Αλβανούς, ενώ η αλβανική κυβέρνηση να εμφανίζεται προσγειωμένη και επιφυλακτική.
Ο ρόλος του Μπουσάτι
Το μόνο θετικό στην όλη υπόθεση είναι ότι και οι δυο χώρες συνεχίζουν εντατικά τον διάλογο, και ότι του αλβανικού υπουργείου Εξωτερικών προΐσταται ο Ντιτμίρ Μπουσάτι, ένας σοβαρός πολιτικός, ο οποίος έχει διατελέσει (το 2000) υπότροφος ερευνητής στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και συνεργάτης του Ιδρύματος Δημ. Τσάτσου, θεωρείται δε άριστος γνώστης της ελληνικής πραγματικότητας.
Από την άλλη πλευρά, η πίεση που ασκεί ο Νίκος Κοτζιάς να κλείσει και το Αλβανικό σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα δημιουργεί την αίσθηση ότι αυτό συνδέεται άμεσα με τους πολιτικούς σχεδιασμούς του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος προφανώς επείγεται για κάποιον λόγο να έχουν τελειώσει αυτού του είδους οι εκκρεμότητες πριν από το φθινόπωρο…