Αναζήτηση
Στις κάλπες για μία από τις πλέον σημαντικές εκλογικές αναμετρήσεις στη νεότερη ιστορία της Τουρκικής Δημοκρατίας κλήθηκαν την Κυριακή 59.391.328 ψηφοφόροι. Ακόμα 1.486.408 τούρκοι πολίτες έχουν ασκήσει το εκλογικό τους δικαίωμα στο εξωτερικό, σε κάλπες που στήθηκαν σε 123 αντιπροσωπείες της Τουρκίας σε 60 χώρες μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Οι κάλπες αυτές βρίσκονται ήδη στην Αγκυρα και θα είναι οι πρώτες που θα ανοίξουν στις 5μμ που θα ξεκινήσει η καταμέτρηση.
Οι τούρκοι ψηφοφόροι ψηφίζουν σήμερα τόσο για πρόεδρο – για δεύτερη φορά από το 2014 – καθώς επίσης και για κοινοβούλιο. Ο πρόεδρος για να εκλεγεί από την πρώτη Κυριακή θα πρέπει να ξεπεράσει το ποσοστό του 50%. Σε αντίθετη περίπτωση θα υπάρξει δεύτερος γύρος στις 8 Ιουλίου.
Τα κόμματα που έχουν πάρει έγκριση συμμετοχής στις εκλογές από το Ανώτατο Εκλογικό Συμβούλιο για να εξασφαλίσουν είσοδο τους στη Βουλή και να καταλάβουν έδρα πρέπει να σπάσουν το φράγμα το 10% σε εθνικό επίπεδο, αλλιώς αποκλείονται. Το συγκεκριμένο μέτρο είχε στόχο τον αποκλεισμό κομμάτων από το κοινοβούλιο αλλά και τον αποκλεισμό των κουρδικών κομμάτων στην Εθνοσυνέλευση, κάτι που αναιρέθηκε εν τοις πράγμασι στις προηγούμενες εκλογές. Το 10% δεν ισχύει για τους ανεξάρτητους υποψήφιους, ένας δρόμος που επιλέγουν και κόμματα που έχουν αποκλειστεί ως πολιτικοί σχηματισμοί από τις εκλογές.
Η αυλαία της προεκλογικής εκστρατείας έπεσε χθες το απόγευμα με τις δύο μεγάλες προεκλογικές συγκεντρώσεις του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και του Μουχαρρέμ Ιντζέ στην ευρωπαϊκή και την ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Και οι δύο μεγαλειώδης. Και οι δύο συγκινησιακά φορτισμένες. Και οι δύο με δηλητηριώδη σχόλια. Και οι δύο με στοιχεία υπερβολής, λαϊκισμού και αγωνιώδη προσπάθεια εντυπωσιασμού.
Οι κάλπες ανοίγουν στις 8 το πρωί και κλείνουν στι πέντε το απόγευμα, με βάση την απόφαση του Ανώτατου Εκλογικού Συμβουλίου.
Μπορεί να χάσει ο Ερντογάν;
Όλες οι δημοσκοπήσεις – φιλοκυβερνητικές και μη – δίνουν πρώτο τον Ρ. Ερντογάν και δεύτερο τον Μ. Ιντζέ με μεγάλη διαφορά. Τρίτη η Μεράλ Ακσενέρ και τέταρτος ο Σελαχατίν Ντεμιρτάς. Το ερώτημα που τίθεται – και για πολλούς θα κρίνει το παιχνίδι -είναι αν θα υπάρξει δεύτερος γύρος ή αν τελικά ο «σουλτάνος»θα περάσει στο θρόνο από την πρώτη Κυριακή. Για κάποιους αναλυτές εάν υπάρξει δεύτερος γύρος θα δώσει δυνατότητα ήττας για το Ρ. Ερντογάν καθώς οι αντίπαλοι του ελπίζουν ότι το σύνολο όσων δεν τον θέλουν στην προεδρία θα ενωθεί στον αντίπαλο του σε μία ενδεχόμενη δεύτερη Κυριακή και θα τον αναδείξουν νικητή.
Να σημειωθεί ότι οι δημοσκόποι έως και την τελευταία μέρα που επιτρεπόντουσαν οι προεκλογικές έρευνες δεν κατέγραψαν με σαφήνεια αν ο Ερντογάν θα επικρατήσει στον πρώτο γύρο ή θα χρειαστεί να δοθεί και δεύτερη μάχη στις 8 Ιουλίου…
Στο μέτωπο της κοινοβουλευτικής αναμέτρησης ενδιαφέρον θα έχει αν τελικά το κόμμα του HDP του φυλακισμένου Ντεμιρτάς, που δεν υπήρχε καν στο χάρτη των ΜΜΕ θα μπορέσει να ξεπεράσει τον σκόπελο του 10% και να μπει στη Βουλή, καθορίζοντας σε μεγάλο βαθμό ποιος θα κερδίσει την πλειοψηφία.
Πρόκληση
Οι συγκεκριμένες εκλογές αποτελούν την πρώτη ουσιασιατκή πρόκληση για τον Ερντογάν από το 2002 που εξελέγη για πρώτη φορά στην θέση του πρωθυπουργού της χώρας. Τα ερωτηματικά που τίθενται είναι αν ο «σουλτάνος» θα μπορέσει – με όλα τα μέσα που διαθέτει να κερδίσει μία καθαρή νίκη επικρατώντας σε κοινοβούλιο και προεδρία.
Αν θα χάσει το κοινοβούλιο διατηρώντας την προεδρία, που για κάποιους ίσως να τον δυσκόλευε, για κάποιους άλλους πάλι, ίσως να είναι και ένα σενάριο που θα μπορούσε να τον εξυπηρετήσει. Για να εξηγήσουμε. Με το νέο σύστημα ο παντοδύναμος πρόεδρος πολύ λίγο επηεράζεται και δεσμεύεται από τις κοινοβουλευτικές αποφάσεις. Επομένως ο ερντογάν χωρίς το κοινοβούλιο ίσως να δεχτεί κάποια αμφισβήτηση, ωστόσο σύμφωνα με μία άλλη ανάγνωση των εξελίξεων θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει ως ένα μέσο πλήρους απαξίωσης της σημερινής αντιπολίτευσης, φορτώνοντας της το βάθεμα της οικονομικής κρίσης, την περαιτέρω απαξίωση της τουρκικής λίρας, που θα τον έκανε να επαναφέρει με πρόωρες εκλογές, το κόμμα του στην εξουσία ως θριαμβευτή και καλύτερο διαχειριστή της κατάστασης. Αυτό φυσικά θα εμπεριείχε και τον κίνδυνο να υποστεί μία ολοκληρωτική ήττα.
Τέλος για τους πλέον αισιόδοξους αντιπάλους του τούρκου προέδρου υπάρχει και το ενδεχόμενο η αντιπολίτευση να ελέγξει το κοινοβούλιο και ο Ιντζέ να αναδειχθεί νικητής στο δεύτερο γ΄ύρο των εκλογών, κάτι που θα άλλαζε εντελώς την τουρκική πραγματικότητα. Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα συγκεντρώνει τις ελπίδες για μία δικαιότερη, κοσμικότερη και με μεγαλύτερο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα διακυβέρνηση. Αλήθεια μπορεί να το κάνει; Θα δείξει…
Η πολιτική κρίση στην Τουρκία ξέσπασε σε οξύτατο βαθμό το 2013 με το κίνημα που δημιουργήθηκε με αφορμή τις διαδηλώσεις γιφα το πάρκο Γκεζί.
Τότε ο πρωθυπουργός – ακόμα Ερντογάν – έδειξε για πρώτη φορά σε ευρεία κλίμακα το πραγματικό του πρόσωπο πνίγοντας τις διαδηλώσεις στο αίμα και παγιώνοντας επί της ουσίας ένα μόνιμο κίνημα αμφισβήτησης εναντίον του.
Οικονομική κρίση και εκλογές
Ο βασικός αντίπαλος του Ερντογάν είναι η οικονομία καθώς η προσπάθεια διατήρησης της Τουρκίας ως ιδανικού επενδυτικού προορισμού διαλύεται, το εθνικό νόμισμα καταρρέει, ο πληθωρισμός καλπάζει, οι τιμές σε βασικά αγαθά εκτοξεύονται και οι αποδοχές των τούρκων πολιτών εκμηδενίζονται.
Το ξέσπασμα μίας βαθιάς οικονομικής κρίσης μετά τις εκλογές μπορούν να προκαλέσουν έντονες αναταραχές μετά τις εκλογές, όταν ο λαϊκισμός των προκελογικών εξαγγελιών θα αντικατασταθούν από νέα μέτρα σκληρής λιτότητας και αυξήσεις τιμών.Κάτι που έχει ξαναζήσει η Τουρκία, ακριβώς πριν εκλέξει τον Ρ. Ερντογάν…
Ωστοσο οι εκλογές πραγματοποιούνται με το καθεστώς έκτακτης ανάγκης να παραμένει σε ισχύ, κάτι που δίνει ένα ισχυρό πλεονέκτημα στο Ρ. Ερντογάν. Οι συλλήψεις είναι καθημερινό φαινόμενο, ενώ δεν σταμάτησαν ούτε χθες, με κατηγορίες είτε για συμμετοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα του 2016 και συνεργασία με τους γκιουλενιστές, είτε με την κατηγορία της συμμετοχής στο Εργατικό Κουρδικό Κόμμα (ΡΚΚ).
Ο τρόμος είναι το κυρίαρχο συναίσθημα στην Τουρκία του 2018 που κάποιος μπορεί να φυλακιστεί ακόμα και για μία συζήτηση στο καφενείο…
Η αντιπολίτευση καταγγέλλει φίμωση κατά την προεκλογική εκστρατεία και εκφράζει φόβους εκτεταμένης νοθείας.
Ο Ερντογάν υπόσχεται δίκαιες εκλογές και αναλαμβάνει την ευθύνη να τις εξασφαλίσει… Αλήθεια μπορεί να αντισταθεί στον πειρασμό; Και τελικά σε ένα κλίμα τρομοκρατίας που επικρατεί τα τελευταία χρόνια στην Τουρκία, πόσο απαραίτητη είναι η νοθεία;
Το αποτέλεσμα θα δείξει…
Και η ιστορία ίσως να επαναλαμβάνεται…
