Η κοινή προσπάθεια του δήμου Αγ.Νικολάου, φορέων του νησιού, της Περιφέρειας Κρήτης και του υπουργείου Πολιτισμού, προκειμένου να ενταχθεί η γνωστή -πλέον στους πολλούς λόγω και του βιβλίου της Βικτόριας Χίσλοπ και στη συνέχεια της τηλεοπτικής σειράς «Το νησί» (Mega, 2011-12)-, Σπιναλόγκα στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο, συνεχίζεται με προσδοκίες για θετικά αποτελέσματα τον Ιανουάριο του 2019.
Για την δημοσιότητα της υποψηφιότητας στο ευρύ, διεθνές κοινό, ο δήμος Αγ.Νικολάου, σε συνεργασία με το υπουργείο Πολιτισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Λασιθίου, διοργανώνει στις 18 Ιουλίου συναυλία του πρωτότυπου μουσικού έργου «Απόκοπος ή Σπιναλόγκα» που θα πραγματοποιηθεί στο μαρτυρικό νησί, που ως γνωστόν φιλοξενούσε έως καιτο 1957, πάσχοντες από τη νόσο του Χάνσεν.
Το έργο είναι ανάθεση του δήμου Αγ.Νικολάου στον συνθέτη Νίκο Ξυδάκη και στον ποιητή Διονύση Καψάλη και θα ηχογραφηθεί προκειμένου να περιληφθεί ψηφιακά στον φάκελο της υποψηφιότητας.
Για να αποτίσουν φόρο τιμής στη Σπιναλόγκα, ο ποιητής αξιοποίησε «τον ζωντανό, δημώδη λόγο του μεγάλου κρητικού ποιήματος ‘’Απόκοπος” του Μπεγαρδή (16ος αιώνας) όπου περιγράφεται η ονειρική κάθοδος στον άλλο κόσμο, συνδυάζοντας το με στοιχεία από τον Ορφέα και Ευρυδίκη και από την αυτοβιογραφία του Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη, μια μεγάλη φυσιογνωμία που σφράγισε με τη ζωή και την δράση του τον αγώνα των χανσενικών, από το 1936 όταν έφτασε στη Σπιναλόγκα και προσπάθησε να οργανώσει αυτό τον χώρο, όπου δοκιμάστηκε η ανθρώπινη αντοχή» είπε ο Διονύσης Καψάλης, σε συνέντευξη Τύπου.
Ομως, εκτός από την φθορά, την ασθένεια, τον θάνατο, στο έργο κυριαρχεί και η αγάπη τόνισε ο Νίκος Ξυδάκης «η ανάγκη της ομορφιάς να κυριαρχεί πίσω από τον ζόφο των σημαδεμένων προσώπων και η ελπίδα ότι θα υπερβούν τον πόνο».
Για την προετοιμασία του μουσικού έργου, ο σκηνοθέτης Πάνος Καρκανεβάτος επιστράτευσε την κάμερα του και γύρισε ντοκιμαντέρ, με κινηματογραφικά πλάνα που προκαλούν ατόφια συγκίνηση βγαλμένα από τον ερειπωμένο οικισμό της Σπιναλόγκα, με τον Βασίλη Σκουλά -αφηγητή του «Απόκοπου» σ’ αυτή τη μουσική «κάθοδο στον Αδη». Η αφήγηση εναλλάσσεται με λυρικά και οργανικά ιντερμέδια με τραγούδια από τον Θοδωρή Βουτσικάκη και τη σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη. Στη συναυλία συμπράτει η Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ.
Οσο για τον δήμο Αγ.Νικολάου το στοίχημα είναι μεγάλο αφού «η προσπάθεια ένταξης της Σπιναλόγκας στα Μνημεία Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο έχει ξεκινήσει από το 2007 υπό την εποπτεία και καθοδήγηση της νομαρχίας και του Τεχνικού Επιμελητηρίου Λασιθίου. Τον Αύγουστο δέχεται 3.500 επισκέπτες καθημερινά και κάποιοι από αυτούς είναι παιδιά λεπρών τα οποία ζούσαν στο νησί έως έξι ετών και στη συνέχεια εδείνοντο για υιοθεσία στο εξωτερικό, κυρίως στη Σουηδία» είπε μεταξύ άλλων ο δήμαρχος Αγ. Νικολάου Αντώνης Ζερβός.
«Η Σπιναλόγκα, ως κορυφαίος τουριστικός προορισμός», όπως τόνισε η γενική γραμματέας του υπουργείου Πολιτισμού Μαρία Βλαζάκη, «είναι από τους πρώτους σε έσοδα αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα και ο δεύτερος, μετά την Κνωσσό, σε επισκεψιμότητα στην Κρήτη».
Σε περίπτωση επιτυχίας του εγχειρήματος ένταξης της Σπιναλόγκας στην Παγκόσμια Πολιτιστική Κληρονομιά της Ουνέσκο, να σημειωθείθα είναι η πρώτη φορά που θα ενταχθεί μνημείο της Κρήτης.
Παράλληλα, το υπουργείο Πολιτισμού συνεχίζει την έρευνα, αποτύπωση και τεκμηρίωση του χώρου και τη συντήρηση των επιμέρους μνημείων, ώστε να αποδίδονται όλο και περισσότερα στο κοινό. Εχουν δοθεί για τα έργα 4 εκ. ευρώ από ΕΣΠΑ και τώρα άλλες 500 χιλ. ευρώ για την αποκατάσταση των τειχών του οικισμού.