«Αχαρτογράφητες» είναι οι επιπτώσεις της απουσίας αρχείων δοτών γενετικού υλικού (σπέρματος και ωαρίων) επί δύο και πλέον δεκαετίες, με αποτέλεσμα να παραμένει άγνωστος ο αριθμός των ετεροθαλών αδελφών που κυκλοφορούν στη χώρα μας όντας άγνωστοι μεταξύ τους.
Ειδικότερα ο νομοθέτης προβλέπει η αναλογία παιδιών ανά δότη να μην υπερβαίνει τα δέκα, σε μια προσπάθεια να ελαχιστοποιηθούν (βάσει πιθανοτήτων) οι μεικτοί γάμοι, στην πράξη όμως ο νόμος παραβιάζεται εν απουσία ελέγχου.
Απλετο φως στο… σκοτεινό αυτό πεδίο επιχειρεί να ρίξει η Εθνική Αρχή Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής. Σε συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε ο απερχόμενος πρόεδρος στη Αρχής και καθηγητής Μαιευτικής – Γυναικολογίας Αριστείδης Αντσακλής, κάνοντας απολογισμό του τετραετούς έργου του, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στη νέα εποχή που σηματοδοτεί η άμεση δρομολόγηση εφαρμογής ηλεκτρονικών αρχείων.
Διασύνδεση. Παράλληλα, η Αρχή αδειοδότησε τα τελευταία χρόνια 45 Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, οι οποίες έως τον ερχόμενο Οκτώβριο θα διασυνδέονται ηλεκτρονικά «ώστε να είναι ξεκάθαρη και απολύτως ελεγχόμενη η εφαρμογή μεθόδων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με όρους απόλυτης ασφάλειας και πλήρους εχεμύθειας».
Στο μικροσκόπιό της, όμως, μπήκαν και οι Τράπεζες Κρυοσυντήρησης, δίνοντας άδεια λειτουργίας σε συνολικά 48 σε όλη τη χώρα. Οι «κατακτήσεις» αυτές αποτέλεσαν αδιαπραγμάτευτους στόχους, τόσο για τον πρόεδρο της Αρχής όσο και για τα μέλη της, αναγνωρίζοντας ότι «επί 21 χρόνια η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή λειτουργούσε χωρίς νομικό πλαίσιο και χωρίς να υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τους δότες σπέρματος και τις δωρήτριες ωαρίων. Οσο δεν υπάρχει αρχείο δοτών γενετικού υλικού, γεννιούνται ανεξέλεγκτα αδέλφια. Και επίσης, εκτός από την ποσότητα του γενετικού υλικού, υπάρχει θέμα και με την ποιότητα, π.χ. με τα γενετικά νοσήματα». Υπενθυμίζεται ότι ως το 2016 οι Μονάδες Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής λειτουργούσαν στα «τυφλά», χωρίς άδεια. Κι όμως, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, το 2015 πραγματοποιήθηκαν στη χώρα μας 13.000 κύκλοι εξωσωματικής γονιμοποίησης. Με το Προεδρικό Διάταγμα που εκδόθηκε πριν από περίπου τρία χρόνια, με πρωτοβουλία της Αρχής, τέθηκαν αυστηροί όροι και προϋποθέσεις. Ετσι, ο νομοθέτης έδωσε το «πράσινο φως» στην Αρχή να διεξαγάγει επιτόπιους ελέγχους ώστε να διαπιστώσει την καταλληλότητα των εγκαταστάσεων και την άρτια λειτουργία του εξοπλισμού τους.
«Πλέον όλες οι ιατρικές διαδικασίες διεξάγονται με ασφάλεια, εγκυρότητα και εχεμύθεια σε χώρους που τηρούν τα προβλεπόμενα από τον νόμο» σημείωσε ο Αριστείδης Αντσακλής.
Εμφαση. Εν τω μεταξύ, τα μέλη της Αρχής έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση και στον ρόλο των δημόσιων δομών, δίνοντας σχετική άδεια σε πέντε δημόσια νοσοκομεία. Αφορμή αποτέλεσε μεταξύ άλλων και η διαπίστωση των ειδικών ότι η οικονομική κρίση αποτελεί εμπόδιο για τα υπογόνιμα ζευγάρια που επιθυμούν να δημιουργήσουν οικογένεια.
Παρά το «νευραλγικό» ρόλο της Αρχής, η πορεία της δεν ήταν ανεμπόδιστη: Επαναλειτούργησε το 2014 –ύστερα από πολλά χρόνια διακοπής -, χωρίς ωστόσο να διαθέτει ούτε τους απαραίτητους πόρους ούτε τους απαραίτητους χώρους αλλά ούτε και το αναγκαίο προσωπικό.
«Οι συνεχείς και με ταχύτατους ρυθμούς εξελίξεις στον τομέα της ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής συνεπάγονται πολύ αυξημένες υποχρεώσεις της Αρχής. Παράλληλα, όμως, υποχρεώσεις γεννώνται και για την πολιτεία αφού υπάρχουν τομείς που εμπίπτουν στη δική της αρμοδιότητα, όπως η ουσιαστική αύξηση του ανθρώπινου δυναμικού της και η πραγματική στήριξη στο δύσκολο έργο της» κατέληξαν τα μέλη της Αρχής.