Αναζήτηση
Πώς θα μας φαινόταν εάν μπορούσαμε να ψηφίζουμε ηλεκτρονικά ή να συμπληρώναμε τη φορολογική μας δήλωση σε περίπου πέντε λεπτά; Τι σκεφτόμαστε όταν ακούμε πως για να δημιουργήσουμε μία επιχείρηση χρειαζόμαστε έναν ηλεκτρονικό υπολογιστή, την ταυτότητα και λιγότερο από δύο ώρες;
Για τους περισσότερους από εμάς όλα αυτά φαντάζουν εξωπραγματικά, ωστόσο συμβαίνουν μερικές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μας, στην Εσθονία, ή καλύτερα στην e-Εσθονία. Πρωτεργάτης της μεταρρύθμισης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην ευρωπαϊκή χώρα των μόλις 1,3 εκατ. κατοίκων ο καθηγητής Δημόσιας Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Tάρτου της Εσθονίας και αργότερα βουλευτής Ιβάρ Τάλο. «Δίδασκα το μάθημα Πληροφορία και Διακυβέρνηση και επικοινώνησε μαζί μου η τότε κυβέρνηση για το πώς μπορούμε να εντάξουμε τις νέες τεχνολογίες στη λειτουργία του κράτους. Είμαστε μια πολύ μικρή χώρα, χωρίς ορυκτούς πόρους, χωρίς καλό κλίμα όπως έχετε στην Ελλάδα. Διαπιστώσαμε πως το μόνο που είχαμε στην πραγματικότητα ήταν οι άνθρωποι. Αποφασίσαμε, λοιπόν, ότι θέλουμε να γίνουμε καλοί στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση», δηλώνει στα «ΝΕΑ».
Πρώτα ξεκίνησαν με τη σύνδεση όλων των σχολείων με το Διαδίκτυο και τη μεταξύ τους διασύνδεση. «Στη συνέχεια διαπιστώσαμε πως με τις νέες τεχνολογίες μπορούμε λοιπόν να πληρώσουμε τους φόρους. Σε κανέναν δεν αρέσει να πληρώνει φόρους, ωστόσο εάν μπορούμε να το κάνουμε πολύ πιο εύκολο, χωρίς να χρειάζεται να ξοδεύουν χρόνο, τότε είναι λιγότερο οδυνηρό για τους πολίτες. Ετσι, ξεκινήσαμε να πληρώνουμε φόρους ηλεκτρονικά από το 2000».
Πριν από 18 χρόνια η Εσθονία άρχισε να πληρώνει για θέσεις στάθμευσης μέσω κινητών τηλεφώνων ενώ από το 2003 οι Εσθονοί κυκλοφορούν με μία κάρτα η οποία στην πραγματικότητα είναι το κλειδί για όλες τις υπηρεσίες. «Μετά την ανεξαρτησία της χώρας, αρχίσαμε το 1993 να χρησιμοποιούμε τα νέα διαβατήρια. Γνωρίζαμε πως το 2003 αυτά θα λήξουν και θα είχαμε πολλές αιτήσεις για την έκδοση νέων. Είπαμε, λοιπόν, πως αντί για νέα διαβατήρια, θα πρέπει να έχουμε μία ID κάρτα, ένα ηλεκτρονικό πιστοποιητικό με μικροτσίπ, με το μοναδικό προσωπικό μας αριθμό». Οι επισκέψεις στα ιατρεία για συνταγογράφηση φαρμάκων ή τα βιβλιάρια σε περίπτωση που απαιτείται νοσηλεία σε νοσοκομείο ανήκουν πια στο μακρινό παρελθόν για την ευρωπαϊκή χώρα.
«Από το 2009 έχουμε ψηφιακούς ιατρικούς φακέλους, μπορεί δηλαδή ο ασθενής να δει ηλεκτρονικά ποιος είναι ο γιατρός του, τι είδους φαρμακευτική αγωγή πρέπει να παίρνει ενώ με την επίδειξη της ID κάρτας μπορεί να πάει απευθείας στο φαρμακείο, όπου μέσω του ηλεκτρονικού συστήματος ο φαρμακοποιός μπορεί να δει on line τα φάρμακα που χρειάζεται», επισημαίνει ο Τάλο.
Από το 2005. Αλλά και στην πολιτική και στην άσκησή της οι νέες τεχνολογίες έχουν για τα καλά μπει στη ζωή των Εσθονών. Από το 2005, η χώρα ψηφίζει διαδικτυακά είτε πρόκειται για τοπικές, εθνικές ή ευρωεκλογές. «Δουλεύω σε διαφορετικές χώρες αλλά θέλω να συμμετέχω στα πράγματα της χώρας μου. Και με την ηλεκτρονική ψήφο μου δίνεται αυτή η δυνατότητα, χωρίς, βέβαια, να περιορίζει όποιον θέλει να ψηφίσει στο τοπικό εκλογικό κέντρο. Η Εσθονία είναι η πρώτη και δυστυχώς αυτή τη στιγμή και η μοναδική που το εφαρμόζει σε τέτοιο βαθμό. Ηδη, το ένα τρίτο των ψήφων είναι ηλεκτρονικό».
Το έχουν ονομάσει e-Υπουργικό Συμβούλιο και όχι άδικα, αφού στις συνεδριάσεις δεν υπάρχει χαρτί ούτε για δείγμα καθώς από το 2000 οι υπουργοί χρησιμοποιούν μόνο υπολογιστές. Οπως χαρακτηριστικά λέει, προηγουμένως οι συνεδριάσεις διαρκούσαν συνήθως 4 – 5 ώρες, τώρα πλέον δεν ξεπερνούν τη μία ώρα. «Το όφελος της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για τους πολίτες είναι ότι έχουν ευκολότερη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες. Πολλά είναι τα οφέλη και για το ίδιο το κράτος, αφού δεν χρειάζεται να απασχολεί πολύ προσωπικό. Για παράδειγμα, το προσωπικό της Εφορίας μειώθηκε από 2.000 σε περίπου 800 άτομα. Οι υπάλληλοι δεν απολύθηκαν αλλά αξιοποιήθηκαν σε άλλες υπηρεσίες όπου υπήρχε ανάγκη».
Οπως σημειώνει ο Ιβάρ Τάλο, υπάρχουν δύο βασικά συστατικά για να γίνει η χώρα συνώνυμη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. «Αρχικά θα πρέπει οι ίδιοι οι άνθρωποι να πιέσουν την κυβέρνηση ότι χρειάζονται καλύτερες υπηρεσίες, ότι δεν θέλουν να στέκονται στην ουρά ή να μεταφέρουν χαρτιά από το ένα γραφείο στο άλλο. Το δεύτερο στοιχείο είναι οι ίδιοι οι πολιτικοί να το θέλουν. Δεν αρκεί να το λέει απλώς ο Πρωθυπουργός, αλλά θα πρέπει να αναλάβει ενεργό ρόλο».
Σύμφωνα, ωστόσο, με έρευνες, η χώρα μας έχει πολύ δρόμο ακόμη να διανύσει για την επίτευξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Είναι ενδεικτικό ότι για το 2018 η Ελλάδα κατέλαβε την προτελευταία θέση –τελευταία είναι η Ρουμανία –ανάμεσα στα 28 κράτη-μέλη της ΕΕ στον δείκτη Ψηφιακής Οικονομίας και Κοινωνίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στον τομέα των δημόσιων υπηρεσιών. Την ίδια στιγμή, η Ισπανία, η Κύπρος και η Ιρλανδία έχουν σημειώσει τη μεγαλύτερη πρόοδο τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Με την αναβάθμιση υπηρεσιών και λειτουργιών στο εσωτερικό της Δημόσιας Διοίκησης ξεκινά η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, όπως τόνισε η υπουργός Διοικητικής Ανασυγκρότησης, Ολγα Γεροβασίλη, μιλώντας την Τρίτη σε φόρουμ με θέμα: «Στρατηγική για τη διακυβέρνηση του 21ου αιώνα. Αναζητώντας την καινοτομία. Από την Ελλάδα στην Εσθονία». Οπως σημείωσε η Ολγα Γεροβασίλη, σήμερα έχουν αναρτηθεί περισσότερα από 7.500 σύνολα ανοιχτών δεδομένωνστο Μητρώο Ανοικτών Δεδομένων του Δημοσίου, ενώ τον Ιούνιο του 2016 το ίδιο Μητρώο φιλοξενούσε 1.925 σύνολα από 110 φορείς.
