Σχεδόν δυόμισι δεκαετίες πίσω μάς γυρνά ο φετινός Ιούνιος, και συγκεκριμένα στον Ιούνιο του 1994: τότε η χώρα μας είχε ζήσει μια πρωτοφανή κακοκαιρία, η οποία εκδηλώθηκε ακόμη και με χιόνια στη Βόρεια Ελλάδα. Οπως εξηγεί ο διευθυντής της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας Θοδωρής Κολυδάς, ένα μεγάλο μπλοκάρισμα αέριων μαζών πάνω από την Ευρώπη, ένας «εμποδισμός τύπου Ωμέγα» όπως αποκαλείται, είναι ο «φταίχτης» για τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και τον άστατο καιρό των τελευταίων ημερών.
Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο τεκμηριώθηκε επιστημονικά το 1952 και αναλύθηκε πλήρως μόλις το 2001. Στο βόρειο ημισφαίριο εμφανίζεται πιο συχνά την περίοδο της άνοιξης πάνω από τον Ανατολικό Ειρηνικό και τον Ατλαντικό Ωκεανό, ενώ στη χώρα μας μικρότερης κλίμακας ανάλογες ψυχρές εισβολές είχαν σημειωθεί επίσης το 1991, από τις 30 Ιουνίου έως και τις 4 Ιουλίου.
Μεγάλες ποσότητες. Χθες στην Καστοριά το ύψος βροχής έφτασε, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, τα 457 mm όταν ολόκληρο τον προηγούμενο μήνα είχε βρέξει 74 mm. Μεγάλες ποσότητες βροχής δέχτηκαν και αρκετές άλλες περιοχές, ενώ οι θερμοκρασίες κινήθηκαν σε πολύ χαμηλά για την εποχή επίπεδα.
Εξηγώντας το γιατί στην Ελλάδα παρατηρείται πτώση του υδραργύρου και έντονες βροχοπτώσεις ενώ στη Βόρεια Ευρώπη επικρατεί ασυνήθιστη ζέστη και πολύ χαμηλά ύψη βροχής, ο Θοδωρής Κολυδάς επισημαίνει: «Κατά κανόνα τα συστήματα που μας επηρεάζουν κινούνται από τα βορειοδυτικά προς τα νοτιοανατολικά. Ομως υπάρχουν περιπτώσεις που η ροή των αέριων μαζών είναι τέτοια ώστε τα συστήματα εμποδίζονται να κινηθούν. Τότε λέμε ότι δημιουργείται εμποδισμός (blocking). Στο πλανητικό ατμοσφαιρικό σύστημα οι αντικυκλώνες εμποδισμού ορίζονται ως τα μεγάλης κλίμακας μοτίβα της ατμοσφαιρικής πίεσης τα οποία είναι σχεδόν στάσιμα, μπλοκάροντας ουσιαστικά ή ανακατευθύνοντας τους κινούμενους από τα δυτικά κυκλώνες ή χαμηλά. Τέτοιου είδους αντικυκλώνες μπορούν να παραμείνουν στην ίδια θέση για αρκετές ημέρες ή ακόμα και εβδομάδες, προκαλώντας στις περιοχές που επηρεάζονται από αυτούς το ίδιο είδος καιρού για εκτεταμένες χρονικές περιόδους –για παράδειγμα υετό σε ορισμένες περιοχές, καθαρό ουρανό σε άλλες».
Από Το 1952. Οι πρώτες καταγραφές εμποδισμών έγιναν στα μέσα του 19ου αιώνα, ενώ για πρώτη φορά το φαινόμενο μελετήθηκε τεκμηριωμένα το 1952, καθώς η εφεύρεση των ραδιοβολίδων το 1930 είχε βοηθήσει στην αναλυτική εξέταση της ανώτερης ατμόσφαιρας. «Η μεταφορά ενέργειας μεταξύ στρατόσφαιρας και τροπόσφαιρας αναλύθηκε μόλις το 2001 και από τότε σε διεθνές επίπεδο έχουν γίνει πολλές μελέτες που εξετάζουν τα βαθύτερα αίτια των εμποδισμών. Αυτού του είδους τα μπλοκαρίσματα μπορεί να οφείλονται σε πολλούς λόγους, όπως για παράδειγμα στη στρατοσφαιρική θέρμανση, στην κατάρρευση του πολικού στροβίλου και σε άλλες αιτίες» λέει ο Θοδωρής Κολυδάς.
Οι εμποδισμοί τύπου «Ωμέγα» έλαβαν το όνομά τους από το ότι οι ισοϋψείς καμπύλες με τις οποίες σχετίζονται στο βόρειο ημισφαίριο μοιάζουν με το ελληνικό κεφαλαίο γράμμα Ω. Σύμφωνα με την πρόγνωση καιρού της ΕΜΥ, οι καταιγίδες θα συνεχιστούν και σήμερα σε ολόκληρη τη χώρα και κατά διαστήματα θα είναι ισχυρές. Από τις βραδινές ώρες και ξεκινώντας από τα δυτικά τα φαινόμενα βαθμιαία θα εξασθενήσουν. Οι άνεμοι θα πνέουν από δυτικές διευθύνσεις με ένταση από 4 έως 6 μποφόρ και στα νότια τοπικά 7 μποφόρ. Τοπικές βροχές και σποραδικές καταιγίδες αναμένεται να εκδηλωθούν και αύριο, ενώ το Σάββατο τα φαινόμενα θα περιοριστούν στους ορεινούς όγκους.
