Edgard Varese: Οι πλήρεις ηχογραφήσεις, τόμος Ι, Cherry red records, 3 CD

Ο γάλλος συνθέτης Edgard Varese υπήρξε ένας από τους πιο ουσιαστικούς πρωτοπόρους της ανανέωσης της μουσικής γλώσσας στον 20ό αιώνα. Μη μπορώντας να υπερνικήσει τον ακαδημαϊσμό που κυριαρχούσε σε μεγάλο βαθμό, ακόμα και όταν επρόκειτο για νέα μουσική, στη μουσική ζωή του Παρισιού, εγκαταστάθηκε νωρίς στη Νέα Υόρκη, όπου κι εκεί τα πράγματα δεν ήταν εύκολα: η ζωή του υπήρξε σε μεγάλο βαθμό ένα διαρκές αδιέξοδο συναρτημένο με την απειθαρχία του στους παλιούς κανόνες και τις φόρμες τους. Η πορεία προς την αναγνώριση του ιδίου όσο, κυρίως, του έργου και των κατευθύνσεών του υπήρξε μακρά και αγωνιώδης. Υπήρξε όμως, τελικά, επιτυχής. Η μουσική του συγκροτεί ένα δικό της σύμπαν που όμοιό του ούτε πριν αλλά ούτε και ύστερα από αυτόν άλλος ποτέ δημιούργησε. Πολύ μεγάλη σημασία για την εξάπλωση του έργου του είχε ο μαγνητισμός που αυτό άσκησε σε έναν καλλιτέχνη με εντελώς διαφορετική προέλευση και κατεύθυνση, αλλά με μεγάλη επίδραση: τον Φρανκ Ζάπα, ο οποίος έκανε περισσότερα για την ανάδειξη αυτής της μουσικής στο ευρύτερο κοινό από οποιονδήποτε άλλο. Εδώ έχουν συγκεντρωθεί κορυφαίες στιγμές της δισκογραφίας του Varese με τη συμμετοχή ορισμένων από τους επίσης κορυφαίους μουσικούς της εποχής του ανθρώπου που πήρε τους ήχους από τις πυροσβεστικές σειρήνες της Νέας Υόρκης και τις μετέπλασε σε μουσική. Μεταξύ αυτών: Severino Gazzelloni, New York Wind Ensemble, Orchestre National de France, Columbia Symphony Orchestra, New York Philharmonic, Hermann Scherchen, Robert Craft, Nicolas Slonimsky. Ενα κεφάλαιο χωρίς το οποίο η μουσική του 20ού αιώνα, αλλά και του 21ου, είναι απλώς ημιτελείς.

Ο Γιάκουμπ Χρούσα αναλαμβάνει επικεφαλής μιας από τις πιο σημαντικές ορχήστρες της Ευρώπης, της Τσεχικής Φιλαρμονικής, μετά τον θάνατο του δασκάλου του Γίρι Μπελοχλάβεκ. Οχι άδικα: πρόκειται για έναν από τους πλέον χαρισματικούς μουσικούς της νέας γενιάς, όπως αποδεικνύουν και αυτές οι εξαιρετικές ηχογραφήσεις του στα Κοντσέρτα για ορχήστρα του Μπάρτοκ και του Κόνταλι με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας του Βερολίνου. Το να αναμετρηθεί κανείς με αυτά τα έργα, ιδίως του Μπάρτοκ, δεν είναι απλή υπόθεση. Ακόμα λιγότερο απλή είναι το να δώσει αναγνώσεις που αναμφίβολα συγκαταλέγονται ανάμεσα στις πιο βαθιές και οξυδερκείς μουσικά της εποχής μας. Η ηχογράφηση αλλά και η δυνατότητα αναπαραγωγής σε Sacd μεγιστοποιούν το εμπειρικό αποτέλεσμα.

Ο Stenhammar δεν είναι συνθέτης επαρκώς γνωστός στο κοινό έξω από τη Σκανδιναβία, στην οποία, στις αρχές της δεκαετίας του ’30 η Δεύτερη Συμφωνία του θεωρήθηκε ως ένα είδος μανιφέστου της νέας μουσικής παρά το γεγονός ότι αγνοεί τις εξελίξεις που είχε επιφέρει η Δεύτερη Σχολή της Βιέννης. Φίλος του Σιμπέλιους, αφιέρωσαν ο ένας στον άλλο σημαντικά έργα –ο Σιμπέλιους την προτελευταία συμφωνία του, την Εκτη. Ευτυχώς, τα τελευταία χρόνια, το έργο του Stenhammar αρχίζει να βρίσκει όλο και περισσότερο τη θέση που του αξίζει στο διεθνές μουσικό προσκήνιο, τόσο ως συμφωνιστής όσο και ως συνθέτης μουσικής δωματίου: ο κύκλος των κουαρτέτων του αποτελεί κορυφαία έκφραση του απαιτητικού αυτού είδους. Ενα μεγάλο προνόμιο της μουσικής του είναι ότι σε σχέση με την πολυπλοκότητα και το βάθος της είναι γραμμένη με τρόπο αιφνιδιαστικά προσιτό στο μέσο ακροατή. Και αυτή η ηχογράφηση της Δεύτερης Συμφωνίας είναι από την αρχή μέχρι το τέλος ό,τι καλύτερο έχει υπάρξει μέχρι σήμερα.