Η Ευρώπη δεν μπορεί να λύσει το Προσφυγικό – Μεταναστευτικό. Ουσιαστικά κάνει πολιτικές αναβολών, μεταθέσεων προσπαθώντας να επιλύσει τη δύσκολη εξίσωση: ανθρωπιστικές παραδοχές και ευρωπαϊκό κεκτημένο, σεβασμός του διεθνούς δικαίου, ντε φάκτο διάρρηξη της ευρωπαϊκής συνέχειας με τις πολιτικές Βίσεγκραντ και δεξιάς ριζοσπαστικοποίησης μεγάλων τμημάτων πολιτών, με κέντρο το Προσφυγικό – Μεταναστευτικό. Το τελευταίο φαινόμενο είναι και το δραστικότερο στοιχείο για την πολιτική αυτοσυντήρηση του συστήματος. Μεγάλο μέρος του κοινού των παραδοσιακών δυνάμεων της Κεντροδεξιάς και της Κεντροαριστεράς διαρρέει προς λαϊκιστικούς σχηματισμούς, που φυσικά κολακεύουν όλους τους κοινωνικούς αυτοματισμούς. Το βλέπουμε στη χώρα μας από την αγωνία κομμάτων αντιπολίτευσης, ιδίως της αξιωματικής, να υπερθεματίσουν σε λαϊκιστική ρητορική με ακραίο και πρωτόγονο λόγο.
Προτάσεις πιθανά σωστές στην πρόσφατη σύνοδο ακούστηκαν, είναι όμως αργή και δύσκολη η εφαρμογή. Το πλοιάριο που φέρνει ακόμα μια εκατοντάδα, η ασφυκτική κατάσταση στα κέντρα υποδοχής, η κοινωνική κόπωση και η πολιτισμική ανασφάλεια χρειάζονται γρήγορες δράσεις, ώστε να προληφθεί η παγίωση των ιδεολογικών μεταπτώσεων.Ολόκληρη η ήπειρος αδυνατεί στη σύλληψη του προβλήματος, στην επινόηση πολιτικών. Υπάρχει βέβαια και μια άλλη πλευρά που δεν μπαίνει στη συζήτηση. Οι ευθύνες και οι δυνατότητες πιέσεων στις χώρες εκκίνησης. Π.χ. το Πακιστάν επενδύει τεράστια ποσά στο πυρηνικό του οπλοστάσιο, δημιουργεί όμως οικονομικούς μετανάστες, εξάγοντας ουσιαστικά το οικονομικό του πρόβλημα και τις τερατώδεις αναπτυξιακές του ασυμμετρίες. Η Αλγερία έχει ΑΕΠ 612 δισ. και 40 εκατομμύρια κατοίκους. Η Λιβύη όμως 33 δισ. με 6,5 εκατομμύρια κατοίκους. Ο Νίγηρας, νότια, έχει 22 εκατομμύρια κατοίκους και ΑΕΠ 20 δισεκατομμύρια, το 1/9 του σημερινού ελληνικού ΑΕΠ των 10 εκατομμυρίων κατοίκων. Οι χώρες του Μαγκρέμπ δεν βρίσκονται σε πόλεμο, τυπικά και χώρες της Κεντρικής Αφρικής, υπάρχουν όμως τεράστιες ανισότητες, δύσκολες κλιματικές συνθήκες, λειψυδρία, συμμοριτικοί πόλεμοι και ισλαμοφασιστικά φαινόμενα. Οι ροές λοιπόν έχουν ποικίλα χαρακτηριστικά, σε όλες όμως τις περιπτώσεις υπάρχει αδράνεια στις πολιτικές και στα στηρικτικά προγράμματα αυτών των χωρών. Η λεγόμενη «αραβική άνοιξη» μάλλον αποδόμησε περαιτέρω τις εύθραυστες κρατικές οντότητες, ενίσχυσε και τον αυταρχισμό και την ανομία συγχρόνως. Ετσι διαμορφώθηκαν ευρύτατες δουλεμπορικές δομές, που λειτουργούν στις καλοσχεδιασμένες κερδοφόρες ρωγμές του επίσημου συστήματος. Οι περιπλοκές που δημιουργούνται από τις άτυπες και επίσημες κρατικές οργανωτικές δομές, αφήνουν όλο το κακό ξέφραγο. Μορφές δουλεμπορίου, μορφές διακρατικών ανταγωνισμών, ένα απίστευτο εμπόριο συμπόνιας και κτηνωδίας. Οίκτος και απέχθεια. Κράτος και παρακράτος. Και τα δύο.
Στο κουβάρι η Ευρώπη αδυνατεί. Η μπάρα του Βίσεγκραντ είναι σχεδόν αδύνατον να μη επεκταθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη. Η κουρελιασμένη συνθήκη Σένγκεν ακολουθεί την κουρελιασμένη συνθήκη του Δουβλίνου. Οι άλυτες αντιφάσεις, πέρα από την ιδεολογική σκλήρυνση και τους ακροδεξιούς αναχρονισμούς που ήδη φέρουν στο πολιτικό σώμα του μέσου Ευρωπαίου, φοβάμαι ότι θα εξελιχθούν σε ακρότητες, παρεμφερείς με αυτές που επέτρεπε ο Μπερλουσκόνι πριν από χρόνια.