Η σωτηρία της Γης περνά από το πιάτο

Η αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες αλλά και στον τρόπο που παράγουμε την τροφή μας –πέρα από τα οφέλη στην ανθρώπινη υγεία –μπορεί να δώσει τροφή σε εκατομμύρια ανθρώπους και να σώσει τον πλανήτη! Σύμφωνα με την υπεύθυνη εκστρατείας για τη βιώσιμη γεωργία της περιβαλλοντικής οργάνωσης Greenpeace Ελενα Δανάλη, «η βιομηχανική παραγωγή κρέατος και γαλακτοκομικών προϊόντων επηρεάζει το κλίμα, τα δάση, το νερό και την υγεία μας». Οπως λέει, «εάν όλοι στραφούμε προς μια υγιέστερη διατροφή με περισσότερα λαχανικά και όσπρια και λιγότερο κρέας, θα μπορούσαμε να αποφύγουμε 5 εκατ. θανάτους τον χρόνο –δηλαδή εννέα ανθρώπους το λεπτό».

Από την περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace έχουν προχωρήσει στη συλλογή στοιχείων τόσο από διεθνείς όσο και ελληνικές έρευνες, από τα οποία φαίνεται πως ο βιομηχανικός – χημικός τρόπος παραγωγής τροφίμων επηρεάζει το περιβάλλον και κατά συνέπεια την ανθρώπινη υγεία.

Οπως προκύπτει, η κτηνοτροφία ευθύνεται για περισσότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου απ’ όσο ο τομέας των μεταφορών! Το 2011 πουλήθηκαν 8.481 τόνοι αντιβιοτικών για χρήση στην κτηνοτροφία σε σύνολο 25 χωρών της ΕΕ, ποσότητα που ισοδυναμεί με το βάρος 706 διώροφων λεωφορείων.

Την ίδια ώρα, η ποσότητα νερού (403.000 λίτρα) που χρησιμοποιείται για την παραγωγή κρέατος και γαλακτοκομικών που θα καταναλωθούν σε διάστημα ενός χρόνου ισοδυναμεί με το νερό που χρειάζεται ένας άνθρωπος για να κάνει ντους 17 φορές την ημέρα ή 6.190 ντους τον χρόνο. Στο μεταξύ, σύμφωνα με τους ειδικούς, η μείωση της κατανάλωσης κρέατος στο μισό θα μπορούσε να παρέχει επαρκή τρόφιμα για ακόμη δύο δισεκατομμύρια ανθρώπους.

Οι μέλισσες. Η μεγαλύτερη απειλή για τις μέλισσες είναι τα πολύ τοξικά χημικά φυτοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στις βιομηχανικές καλλιέργειες. Εάν εξαφανιστούν οι μέλισσες, το 71% των σημαντικότερων φυτικών καλλιεργειών που επικονιάζονται από αυτές θα εξαφανιστεί (μήλα, φράουλες, αμύγδαλα κ.ά.). Στην Ευρώπη, πάνω από 4.000 είδη λαχανικών μεγαλώνουν χάρη στις μέλισσες, ενώ η εξαφάνισή τους θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία: η οικονομική αξία της επικονίασης των μελισσών αποτιμάται σε 265 δισ. ευρώ τον χρόνο.

Στην Ελλάδα. Σύμφωνα με έρευνα της Greenpeace (2014), την οποία πραγματοποίησε σε διάφορα δείγματα γύρης που συλλέγουν οι μέλισσες στους ελληνικούς αγρούς –και που μεταφέρουν στις κυψέλες για να ταΐσουν τις προνύμφες -, βρέθηκαν επτά διαφορετικά φυτοφάρμακα σε δέκα δείγματα γύρης. Σύμφωνα με την Ελενα Δανάλη, η αλόγιστη χρήση νεονικοτινοειδών εντομοκτόνων αφανίζει τον πληθυσμό των μελισσών. Πρόκειται για διασυστηματικά εντομοκτόνα (κυκλοφορούν, δηλαδή, σε όλα τα μέρη του φυτού) που έχουν παρόμοια δράση με το φυσικό εντομοκτόνο νικοτίνη, το οποίο δρα στο κεντρικό νευρικό σύστημα.

Φυτοφάρμακα. Από στοιχεία που έχει συλλέξει η Greenpeace προκύπτει πως προϊόντα με απαγορευμένη δραστική ουσία ή που έχουν ανακληθεί εισάγονται και διακινούνται παράνομα στην Ελλάδα. Τα περισσότερα είναι προέλευσης Κίνας και αρκετά από Τουρκία και Βουλγαρία. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία από τον Ελληνικό Σύνδεσμο Φυτοπροστασίας (ΕΣΥΦ), το ποσοστό των παράνομων φυτοφαρμάκων επί της συνολικής ελληνικής αγοράς έφτασε το 7% το 2008, το 10% το 2009 και το 15% το 2010 με αυξητικές τάσεις το 2011, λόγω και της κακής οικονομικής συγκυρίας.

Την ίδια ώρα, σύμφωνα με ειδικούς, βόμβα για το περιβάλλον στην Ελλάδα είναι η απόρριψη των φιαλών από τα φυτοφάρμακα στα χωράφια ή δίπλα σε κανάλια άρδευσης ή φράγματα, αλλά και το κάψιμό τους.

«Στο 55% των δειγμάτων που αξιολογήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) για το 2013 (η έκθεση δημοσιεύεται κάθε τέσσερα χρόνια και η νέα αναμένεται τον επόμενο χρόνο) δεν ανιχνεύτηκαν ίχνη φυτοφαρμάκων, στο 42% εμφανίστηκαν υπολείμματα κάτω από τα όρια και στο 3% πάνω από τα όρια».

Αυτό αναφέρει μιλώντας στα «ΝΕΑ» ο επιστημονικός συνεργάτης του Εθνικού Κέντρου Φυσικών Καταστροφών «Δημόκριτος» και πρώην πρόεδρος του ΕΦΕΤ Νίκος Κατσαρός. Σύμφωνα με τον ίδιο, «η EFSA αξιολογώντας την τρέχουσα έκθεση έφτασε στο συμπέρασμα ότι η παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων είναι απίθανο να έχει μακροχρόνιες ή βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία των πολιτών».

Ωστόσο, όπως υποστηρίζει, εκατοντάδες δημοσιευμένες μελέτες έχουν δείξει πως τρόφιμα με υπολείμματα φυτοφαρμάκων κάτω των ορίων προκαλούν βλάβες στην υγεία των καταναλωτών, στο συκώτι, τα νεφρά, το δέρμα, το ορμονικό σύστημα, ενώ ευθύνονται για καρκίνους και τερατογενέσεις.

Επιπλέον, όπως λέει μεταξύ άλλων, στα τρόφιμα με υπολείμματα φυτοφαρμάκων, τα υπολείμματα αλληλεπιδρούν είτε μεταξύ τους είτε με ουσίες που εισέρχονται στον οργανισμό, όπως είναι οι ατμοσφαιρικοί ρύποι, και επιτείνουν τις βλάβες. Και τα υπολείμματα επηρεάζουν σε μεγαλύτερο βαθμό τα παιδιά.