Είναι το αριστούργημα του Θερβάντες, το σημαντικότερο βιβλίο του ισπανικού Κανόνα και ένα από τα κορυφαία της δυτικής λογοτεχνίας, που έχει δώσει ουκ ολίγες αφορμές για διασκευή και «μεταφορά» σε άλλες τέχνες. Τελευταίο παράδειγμα στα καθ’ ημάς η παράσταση «Δον Κιχώτης, Βιβλίο 2ο, κεφ. 23ο», που σκηνοθετεί η Εφη Μπίρμπα στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, στην πέμπτη της σκηνοθετική δουλειά, και μάλιστα με μια «πολυπολιτισμική» ομάδα ερμηνευτών με επικεφαλής τον Αρη Σερβετάλη και τους Αχιλλέα Χαρίσκο, Ιωάννα Τουμπακάρη, Εφη Ράμπσιλμπερ, Διογένη Σκαλτσά, Τζέμα Γκαλιάνα και Κυριάκο Σαλή.
«Με τον Θερβάντες ως συνέχεια των παραστάσεων Σαίξπηρ, Ντοστογέφσκι, Μπέκετ, αισθάνομαι ότι κυκλώνω την ανθρώπινη συνθήκη στο σύνολό της, έτσι όπως έχει χαρτογραφηθεί από τους μεγάλους της λογοτεχνίας. Το “Ατιτλο” περί εξομολόγησης, ο “Σωσίας” περί της τραγωδίας της ταυτότητας, ο “Ριχάρδος” περί παθών, ο “Κιχώτης” περί μοναχικής πολιτείας. Με ενδιάμεση εργασία περί μνήμης θανάτου, στα “Ωραία Χέρια μας” του Ευθύμη Φιλίππου. Είναι εργασίες που ζυμώνονται η μία μέσα στην άλλη, φτιαγμένες από τα ίδια υλικά, το ίδιο προζύμι. Το πρόσωπο του Κιχώτη-Θερβάντες, ο αυτοεξόριστος ιδαλγός που αναζητεί τις μεγάλες αναμετρήσεις για να συναντηθεί με τις μεγάλες ιδέες, με τον κάθετο άξονα που συνδέει τον άνθρωπο με τον Θεό, ένας καθαρός λογοτεχνικός ασκητής, ένας μεταφυσικός θεατρίνος» τονίζει η Μπίρμπα μιλώντας στο «Νσυν».
Από το μεγαλειώδες μυθιστόρημα η ίδια αποφάσισε να ανεβάσει μόνο το 23ο κεφάλαιο από το δεύτερο βιβλίο του. «Ολο το 2ο βιβλίο είναι τοποθετημένο στη μεταφυσική και στην οντολογία. Στο 23ο κεφάλαιο ο Κιχώτης επιχειρεί μια δαντική κατάβαση στο σπήλαιο του Μοντεσίνου όπου μένει για περίπου μισή ώρα, κοιμώμενος. Οταν τον ανεβάζουν με σχοινιά στην επιφάνεια εξιστορεί μια σειρά σπουδαίων γεγονότων που συνέβησαν εκεί, βεβαιώνοντας τους συντρόφους του πως δεν έμεινε μισή ώρα αλλά τρία μερόνυχτα» επισημαίνει η σκηνοθέτρια.
Αυτή η πορεία του Κιχώτη προς το σπήλαιο επί σκηνής θα δοθεί με έναν καθαρά σωματικό τρόπο, όπως συνηθίζει η σκηνοθέτρια στις παραστάσεις της. «Εχω βεβαιωθεί ότι η σωματικότητα παρουσιάζει ισχυρότερες αφηγήσεις από τα κείμενα. Φέρει το ιδίωμα της ποίησης, παράγει ισχυρές εικόνες σε πυκνή ύφανση. Υπάρχει πάντα λόγος, αυτός που σχεδιάζει η ίδια η παράσταση, όχι ο λόγος του Θερβάντες αυτός καθαυτός. Η λογοτεχνία του Θερβάντες αποθηκεύεται στις παραστασιακές εικόνες και ο σκηνικός λόγος που ακούμε και διαβάζουμε έχει ευθεία σχέση με την παράσταση. Λέω διαβάζουμε γιατί στην παράσταση χρησιμοποιούμε υπέρτιτλους αφού ο λόγος ακούγεται από τη γερμανίδα περφόρμερ Εφη Ράμπσιλμπερ» υπογραμμίζει η Μπίρμπα.
