Δικαιοσύνη είναι η τέχνη του αγαθού και του ίσου. Ομως είναι έργο ανθρώπινο η απονομή του Δικαίου και οι άνθρωποι μόνο προς το ανθρώπινο ιδεώδες έχουν δικαίωμα να ατενίσουν, όχι προς το απόλυτο, που θα είχε ως αποτέλεσμα την τελειότητα της Δικαιοσύνης. Εχει λεχθεί ότι τίποτα στον κόσμο δεν είναι δυσκολότερο από την απονομή Δικαιοσύνης. Μόνο η Θεία Δικαιοσύνη και ο Λόγος του Θεού περικλείουν την απόλυτη Αλήθεια.
Αποστολή της Δικαιοσύνης είναι η διερεύνηση και η αποκάλυψη της αντικειμενικής αλήθειας με την ακριβοδίκαιη εκτίμηση των αποδείξεων και η ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των νόμων. Η απονομή του Δικαίου προς όλες τις κατευθύνσεις με πνεύμα απόλυτης ισότητας εκφράζεται κατά συμβολισμό με την αμερόληπτη μυθολογική Θέμιδα και πρέπει να υλοποιείται από μια ανεξάρτητη, απροκατάληπτη, αταξική Δικαιοσύνη. Μια Δικαιοσύνη που στηρίζεται όχι στην άνωθεν υλική και ιδεολογική επιβολή, μα στην κοινωνική αναγνώριση και συναίνεση, οι οποίες κατακτώνται από τον Δικαστή με την καθημερινή έμπρακτη απόδειξη της ικανότητας, της εντιμότητας και της ανεπηρέαστης κρίσης του. Ενθεν κακείθεν της δικαιοσύνης ο Αριστοτέλης τάσσει το κέρδος και τη ζημία. Κέρδος σημαίνει περισσότερα αγαθά ή λιγότερα κακά, όσα λαμβάνει για τον εαυτό του ο αδικών, με σκοπό τη βλάβη του άλλου. Από την άλλη η ζημία παριστάνει τα περισσότερα κακά ή λιγότερα αγαθά που περιέρχονται στον αδικούμενο. Εργο της Δικαιοσύνης είναι η, κατά το δυνατόν, εξίσωση και των αγαθών αλλά και των κακών στους μετέχοντες του κοινωνικού βίου σε μικρές ή μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Αδικούμε ή παραβαίνουμε τη Δικαιοσύνη όχι μόνο όταν βλάπτουμε κάποιον αλλά κι όταν, αν και μπορούμε να εμποδίσουμε την επερχόμενη βλάβη άλλων, αδιαφορούμε. Ο Σόλων, με τη νομοθεσία του, αυτή την απάθεια όρισε ως έγκλημα. Κατά τον Χρύσιππο δε, στο στάδιο της ζωής έχουμε την άδεια να αποκτούμε αγαθά. Η Δικαιοσύνη όμως εμποδίζει την αρπαγή τους.
Ολοι όσοι υπηρετούν τη Δικαιοσύνη, με οποιαδήποτε ιδιότητα, φέρουν μεγάλη ευθύνη. Και ο Δικηγόρος, φυσικός υπερασπιστής της δικαστικής ανεξαρτησίας, που θα υπερασπιστεί τα δίκαια του εντολέως του, πάντοτε όμως στα πλαίσια της ηθικής τάξεως και της δεοντολογίας, διότι αλλιώς κινδυνεύει να παραπλανήσει τη Δικαιοσύνη. Και ο Εισαγγελέας, που θα υποστηρίξει την κατηγορία, μόνο όμως αν η δικαστική του συνείδηση του επιτρέπει να την υποστηρίξει, αλλιώς έχει το χρέος έναντι της ίδιας της Δικαιοσύνης να την εγκαταλείψει. Και ο Δικαστής, που πριν διατυπώσει την έγγραφη απόφασή του σε οποιαδήποτε υπόθεση οφείλει να εκδώσει μια άλλη απόφαση, άγραφη μεν, με γνώμονα την αυτοκριτική. Την περί Δικαίου αντίληψη της κοινωνίας εκφράζει με την απόφασή του ο Δικαστής, που απονέμει Δικαιοσύνη. Την ιερή αποστολή για την ορθή απονομή της Δικαιοσύνης υπηρετούν οι Δικηγόροι, αναγκαίοι συμμέτοχοι στην ικανοποίηση του αιτήματος ορθής απονομής της και αναγκαίοι ομόδικοι στην αξίωση για δίκαιες δίκες κατά τον Εισαγγελέα Κρουσταλλάκη, Εισαγγελέα ΑΠ.
Η Δικαιοσύνη δεν είναι μόνο υπόθεση των δικαστικών λειτουργών και ουδείς μπορεί να μονοπωλεί την αγάπη του γι’ αυτήν. Ο ελληνικός λαός, στο όνομα του οποίου απονέμεται η Δικαιοσύνη, την έχει εμπιστευτεί «και απαιτεί να μη γίνεται μάρτυρας σκηνών ζηλοτυπίας», που εκφεύγουν της αποστολής της και εμπλέκεται σε πολιτικές διενέξεις που διχάζουν, μολύνουν και δυναμιτίζουν την ευνομία και την ειρηνική συνύπαρξη.
Οι λαοί μπορούν να υποφέρουν κάθε είδους φόρο, δεσποτική εξουσία, ακόμη κάθε είδους ταλαιπωρία, όμως όταν βρίσκουν Δικαιοσύνη στις συναλλαγές, στις διαφορές τους με τους συνανθρώπους και τη Διοίκηση τότε έχουν, νιώθουν και απολαμβάνουν, ασφάλεια στη ζωή τους, στην τιμή τους, στην αξιοπρέπειά τους και στην ιδιοκτησία τους.
Ας το έχουν υπόψη τους άπαντες. Τα κράτη διαλύθηκαν και οι λαοί εξαφανίσθηκαν όταν χάθηκε η Δικαιοσύνη από τη ζωή τους.
Ο Δημήτρης Χ. Παξινός είναι πρώην πρόεδρος του ΔΣΑ