Ξέρετε γιατί θα υπάρξει ανατροπή του πολιτικού σκηνικού; Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα χάσει μόνο για την κυνική του μεταστροφή σε νεοφιλελεύθερες πολιτικές και για τις ανεπάρκειές του στο μέτωπο της καθημερινότητας του πολίτη. Το πολιτικό σκηνικό θα αλλάξει γιατί άλλαξαν –ή μάλλον μετεξελίχθηκαν –τα ρεύματα στην ελληνική κοινωνία που διαμόρφωσαν πολιτικούς συσχετισμούς. Εξηγούμαι…
Από το 2010 με αφορμή τα Μνημόνια και την οικονομική κρίση διαμορφώθηκε ένα ισχυρό εθνολαϊκιστικό ρεύμα με πρόσχημα το Μνημόνιο και την εργαλειακή χρήση του όρου «λαός». Κυριάρχησε η ισοπέδωση του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος και η κοινωνική διαμαρτυρία. Αυτό «πέρασε πάνω» και από τα όρια –ακόμα και τις προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ –διαμορφώνοντας ένα δυνατό στερεότυπο και τις σχετικές διαιρέσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ αποφάσισε να το εκπροσωπήσει και κέρδισε. Σήμερα όμως το ρεύμα έχει άλλη πορεία. Ερχεται από την Ευρώπη με άνεμο τον Ορμπαν, τον Σαλβίνι, τη Λεπέν. Τους νέους συσχετισμούς σε Γερμανία, σε Σλοβενία. Ακόμα και την ανάδειξη του Τραμπ. Εχει σοβαρές αντιφάσεις όπως και στην περίπτωση του συμπαθούς Τζέρεμι Κόρμπιν, που φαίνεται πως μαζί με τη μαχητική κοινωνική του ατζέντα σιώπησε στην παλινόρθωση του βρετανικού εθνικισμού στο Brexit. Με απλά λόγια το εθνολαϊκιστικό ρεύμα έχει σήμερα –στο «δεύτερο κύμα» –το πρόσχημα της εθνικής ταυτότητας και τη χρήση του όρου «Εθνος». Ενισχύεται από τις μεταναστευτικές ροές και την αμφισβήτηση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Αυτό το ρεύμα έχει στα χαρακτηριστικά του και άλλα συναφή στοιχεία. Τη θρησκοληψία, την αντιμεταναστευτική υστερία, την άνοδο του ρατσισμού, την ιδεολογία της «τάξης και ηθικής». Φαίνεται πως και πάλι θα «περάσει πάνω» από τις προθέσεις και τα όρια της ΝΔ. Και μάλλον η ΝΔ αποφασίζει να το εκπροσωπήσει. Και έτσι πιθανά θα κερδίσει.
Ομως με τούτα και με εκείνα μιλάμε για αδιέξοδα, για επιστροφή στον πολιτικαντισμό των «Μαυρογιαλούρων», για πολιτικές που χαράζονται από τις δημοσκοπήσεις και ευνοούν γκρίζες καταστάσεις και γκρίζο μέλλον. Γιατί υποκύπτουν στα κύματα του λαϊκισμού που ποτέ δεν έδωσαν αξιόπιστες λύσεις.
Αυτή η απαισιόδοξη ανάγνωση των εξελίξεων δεν σημαίνει ούτε παραίτηση ούτε φυσικά υπαναχώρηση από μια προοδευτική μάχη. Γιατί αυτή η μάχη αφορά σε τελευταία ανάλυση το μοντέλο της κοινωνίας, την τύχη της Ευρώπης, την υπερνίκηση της ακροδεξιάς απόφυσης του εθνολαϊκισμού, την υπεράσπιση της Δημοκρατίας.
Οποιοι σχεδιάζουν μόνο με τη στρατηγική για τα «κουκιά» μπορεί να καταφέρουν να κυβερνήσουν. Ανεπιτυχώς και αφού θα έχουν χάσει τον ίδιο τους τον εαυτό. Οπως με κάποιον τρόπο τον έχασε και ο ΣΥΡΙΖΑ. Αλλά με τον ίδιο τρόπο που η πραγματικότητα απέδειξε πως πίσω από την αντιμνημονιακή φλυαρία κρυβόταν μεγάλη μπουρδολογία η οποία δεν έλυνε τα προβλήματα, έτσι και πίσω από την έξαρση του εθνικισμού κρύβονται η μισαλλοδοξία, η βία, οι πολεμικές διαθέσεις και τελικά το ανθρώπινο αίμα.
Επομένως ο δρόμος του ρεαλισμού, της προοδευτικής όχθης παραμένει ο μόνος δρόμος που δεν οδηγεί στην κατηφόρα.
Και όπως θα χρειαζόταν μια ισχυρή διαπραγμάτευση –σε συνθήκες εθνικής συνεννόησης και όχι διχασμού –ώστε τα Μνημόνια να μην εφαρμοστούν τελικά με τον πιο σκληρό και άδικο τρόπο, έτσι και η υπόθεση της λεγομένης «εθνικής ταυτότητας» δεν πρέπει να αφήσουμε να υπερκεράσει τις αξίες του διαφωτισμού και της νεωτερικότητας.
Αν θέλουμε βέβαια να μιλάμε για το μέλλον και όχι για την επιστροφή στο παρελθόν. Και αν θέλουμε η πολιτική να είναι πάνω από τα ένστικτα, τον φόβο, το μίσος και την παρακμή. Δηλαδή να θυμίζει κάτι από… την αλήθεια!
Ο Θόδωρος Μαργαρίτης είναι μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΔΗΜΑΡ και της Εκτελεστικής Γραμματείας του Κινήματος Αλλαγής
Τελευταία Νέα