Ο καρκίνος του νεφρού αποτελεί μια συχνή κακοήθεια, με μέσο όρο ηλικίας διάγνωσης τα 64 έτη. Περίπου 20% των ασθενών διαγιγνώσκονται εξαρχής με μεταστατική νόσο, ενώ επιπλέον 20% των ασθενών θα υποτροπιάσουν έπειτα από την εξαίρεση της τοπικής νόσου. Τρεις είναι πλέον οι βασικοί πυλώνες αντιμετώπισης του προχωρημένου/μεταστατικού καρκίνου νεφρού: α. Οι στοχευμένες θεραπείες, πρωτίστως οι αναστολείς τυροσινικής κινάσης που στοχεύουν τον ενδοθηλιακό αυξητικό παράγοντα των αγγείων (VEGF) και δευτερευόντως οι αναστολείς του mTOR, β. η ανοσοθεραπεία και γ. η χειρουργική εξαίρεση της πρωτοπαθούς νόσου ή των μεταστάσεων σε ασθενείς που κρίνονται κατάλληλοι.
Ο θεραπευτικός αλγόριθμος του μεταστατικού καρκίνου νεφρού μεταβάλλεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα, πολύ πρόσφατα ένας νεότερος αναστολέας τυροσινικής κινάσης, η καμπζατινίμπη, απέδειξε την υπεροχή της έναντι της κλασικής αγωγής με σουνιτινίμπη και η ένδειξη χρήσης του φαρμάκου θα επεκταθεί στην 1η γραμμή θεραπείας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει όμως και η δραστικότητα της ανοσοθεραπείας σε αυτούς τους ασθενείς. Η μονοθεραπεία με νιβολουμάμπη είναι εγκεκριμένη έπειτα από αποτυχία των αναστολέων του VEGF. Ο συνδυασμός όμως ανοσοθεραπευτικών φαρμάκων (νιβολουμάμπη και ιπιλιμουμάμπη) κατέδειξε υπεροχή έναντι των αναστολέων VEGF στην αρχική αντιμετώπιση της νόσου και σε ασθενείς με ενδιάμεση ή κακή πρόγνωση και αναμένεται να αποτελέσει την καθιερωμένη αγωγή στο άμεσο μέλλον για αυτή την κατηγορία ασθενών. Επίσης, ο συνδυασμός ανοσοθεραπείας και αναστολέων του VEGF είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρος και αναμένονται σύντομα τα αποτελέσματα μεγάλων τυχαιοποιημένων μελετών για να καταδειχθεί τελικά σε ποιους ασθενείς οι θεραπείες αυτές πρέπει να συνδυάζονται εξαρχής για να επιτευχθεί το μέγιστο θεραπευτικό όφελος.
Τέλος, στο πρόσφατο συνέδριο της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας παρουσιάστηκε η μελέτη CARMENA που ανατρέπει τα δεδομένα στη χειρουργική αντιμετώπιση της νόσου. Για δεκαετίες η χειρουργική εξαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου του νεφρού θεωρούνταν μια καθιερωμένη επιλογή και στη μεταστατική νόσο στη βάση αναδρομικών δεδομένων. Η μελέτη CARMENA απέδειξε ότι στην εποχή των στοχευμένων θεραπειών, η χειρουργική εξαίρεση της νόσου δεν προσφέρει επιπλέον όφελος στην επιβίωση των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο νεφρού. Παρά την κριτική, η μελέτη αυτή παρέχει αρκετά δεδομένα για την ορθότερη επιλογή των ασθενών με μεταστατικό καρκίνο νεφρού που θα τους προταθεί η χειρουργική εξαίρεση του πρωτοπαθούς όγκου.
Ο Θάνος Δημόπουλος είναι καθηγητής Θεραπευτικής Αιματολογίας – Ογκολογίας, πρύτανης του ΕΚΠΑ