Μαλγκορζάτα Γκέρσντορφ: αυτό το όνομα έχει πλέον η αντίσταση στην κατάλυση του κράτους δικαίου που επιχειρεί στην Πολωνία το εθνικολαϊκιστικό κυβερνών κόμμα, το Νόμος και Δικαιοσύνη (PiS). Είναι η πρώτη πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Η εξαετής θητεία της λήγει κανονικά το 2020. Βάσει του νέου νόμου που τέθηκε σε εφαρμογή τα μεσάνυχτα, όμως, έχει βγει πλέον σε σύνταξη. Το ίδιο και ακόμη 26 από τους συνολικά 63 δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου: ο νόμος κατεβάζει αυθαίρετα το όριο συνταξιοδότησης από τα 70, που ήταν επί δεκαετίες, στα 65 έτη. Ο μόνος που μπορούσε να τους δώσει μια τριετή παράταση θητείας, ο πολωνός πρόεδρος Αντρέι Ντούντα, ξεκαθάρισε χθες πως η Γκέρσντορφ συνταξιοδοτείται –είναι άλλωστε σύμμαχος του PiS. Η ίδια ωστόσο σκοπεύει να πάει σήμερα κανονικά στη δουλειά της. Το ίδιο και αρκετοί άλλοι «συνταξιοδοτηθέντες» συνάδελφοί της. Οι διαδηλώσεις στη Βαρσοβία και άλλες πόλεις της Πολωνίας φουντώνουν εκ νέου. Το ίδιο και η διαμάχη με τις Βρυξέλλες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε κινήσει ήδη από τη Δευτέρα διαδικασία επί παραβάσει, αποστέλλοντας προειδοποιητική επιστολή στην Πολωνία για τον νόμο περί του Ανωτάτου Δικαστηρίου. Τα επίμαχα μέτρα υπονομεύουν την αρχή της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης καθώς και τη μονιμότητα των δικαστών, επισήμανε. Και τι με αυτό; Η Βαρσοβία έχει ήδη παραπεμφθεί, από τον Δεκέμβριο του 2017, στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης λόγω ενός άλλου νόμου, για τα τακτικά δικαστήρια αυτή τη φορά, που οδήγησε στην αποπομπή περισσότερων από 200 προέδρων και αντιπροέδρων τους. Η Κομισιόν έχει επίσης ενεργοποιήσει από τον περασμένο Δεκέμβριο, λόγω της συστημικής απειλής κατά του κράτους δικαίου στην Πολωνία, το άρθρο 7 της ευρωπαϊκής Συνθήκης –μια κίνηση πρωτοφανής στην ευρωπαϊκή Ιστορία, που μπορεί θεωρητικά να στερήσει τη Βαρσοβία από το δικαίωμα ψήφου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Χρειάζεται όμως ομοφωνία για να καταλήξει αυτή η διαδικασία. Και η Ουγγαρία –μία ακόμα χώρα υπό εθνολαϊκιστική κυβέρνηση –έχει αφήσει να εννοηθεί πως δεν θα ψηφίσει ποτέ κατά της Πολωνίας.

Μένει η δυνατότητα των οικονομικών κυρώσεων. Και η αντίσταση της κοινωνίας των πολιτών. Τα τρία μεγαλύτερα κόμματα της πολωνικής αντιπολίτευσης πραγματοποίησαν χθες το βράδυ μεγάλη διαδήλωση μπροστά στο Ανώτατο Δικαστήριο. Διαδηλώσεις «προς υπεράσπιση του Ανωτάτου Δικαστηρίου» αναμένονται και σήμερα. Ανάμεσα σε αυτούς που δήλωσαν πρόθυμοι να δώσουν το «παρών», ηγούμενος μάλιστα «μιας φυσικής απομάκρυνσης του βασικού υπευθύνου όλων των δεινών», του ηγέτη του PiS Γιάροσλαβ Κατσίνσκι, είναι και ο Λεχ Βαλέσα, ο βραβευμένος με Νομπέλ Ειρήνης ηγέτης της επανάστασης που ανέτρεψε το κομμουνιστικό καθεστώς στην Πολωνία.

Η πολωνική κυβέρνηση βάλθηκε να αναλάβει τον έλεγχο της Δικαιοσύνης με το που ανήλθε στην εξουσία, το 2015. Αρχικά, προκάλεσε παράλυση στο Συνταγματικό Δικαστήριο, την ανώτατη δικαστική Αρχή, και έπειτα το έθεσε υπό κηδεμονία. Στη συνέχεια, «μεταρρύθμισε» το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο –όλα του τα μέλη πια διορίζονται από το πολωνικό Κοινοβούλιο. Από το Εθνικό Δικαστικό Συμβούλιο θα διορίζονται πλέον οι δικαστές του Ανωτάτου Δικαστηρίου στη «δημοκρατία» του Κατσίνσκι –δηλαδή, εμμέσως πλην σαφώς, από το Κοινοβούλιο, και αυτοί. «Δεν πρόκειται να αποδεχθώ την επιστολή του προέδρου περί συνταξιοδότησής μου. Στα δικά μου μάτια είμαι πρόεδρος του Ανωτάτου Δικαστηρίου έως το 2020» δήλωσε η πρώτη πρόεδρος του Σώματος, η Μαλγκορζάτα Γκέρσντορφ. Αλλά ο Ντούντα απέρριψε τις αιτιάσεις της. Αν είχε αντιρρήσεις, της διαμήνυσε, έπρεπε να προσφύγει στο Συνταγματικό Δικαστήριο –το οποίο ελέγχεται επίσης από την κυβέρνηση. Η Πολωνία λαμβάνει κάθε χρόνο από τις Βρυξέλλες συνολικά 7 δισ. ευρώ.