Μαθήματα από το Παγκόσμιο Κύπελλο

Κάθε Παγκόσμιο Κύπελλο είναι μια διαδικασία ζύμωσης. Οχι μόνο ποδοσφαιρικής, αλλά και κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής, πολιτιστικής.

Ιδέες σβήνουν, ιδέες γεννιούνται. Νέα αγωνιστικά συστήματα, εφαρμογή νέων κανονισμών, ηλεκτρονικά βοηθήματα. Ενας νέος κόσμος αναδύεται, νέες λεωφόροι ανοίγονται και νέες συνθήκες δημιουργούνται.

Το Παγκόσμιο Κύπελλο οδεύει προς το τέλος του. Μία ομάδα θα ανέβει στην κορυφή του ποδοσφαιρικού Ολύμπου για να απολαύσει το νέκταρ του νικητή, ωστόσο την παρακαταθήκη θα την υπογράψουν και οι 32 φιναλίστ του 21ου Μουντιάλ. Να κάποια από τα σημεία της «κοινής διακήρυξης»:

Το τέλος του τίκι τάκα

Η εμφάνισή του στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας στο Καμπ Νου και στη συνέχεια στην Εθνική Ισπανίας συνοδεύτηκε με σημαντικές επιτυχίες. Τουλάχιστον όσο καιρό οι αντίπαλοι αναζητούσαν το αντίδοτο. Το 2010 στη Νότια Αφρική και την επόμενη χρονιά όταν η Μπαρτσελόνα κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ, το τίκι τάκα θεωρήθηκε ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει το ποδόσφαιρο μεταπολεμικά. Οι πρώτες υποψίες πως το «τέλειο σύστημα» δεν ήταν τόσο τέλειο γεννήθηκαν όταν η Μπαρτσελόνα έπαψε να κατακτά ευρωπαϊκούς τίτλους –με εξαίρεση το 2015 –και ο Γκουαρντιόλα απέτυχε με την Μπάγερν στην Ευρώπη και στην πρώτη του χρονιά στη Μάντσεστερ Σίτι. Η Ισπανία το 2014 στα γήπεδα της Βραζιλίας ήταν απογοητευτική. Για όλα υπήρχαν σοβαρές δικαιολογίες, που όμως στέρεψαν στη Ρωσία.

Η στιγμή της ποδοσφαιρικής Αποκάλυψης ήρθε στο παιχνίδι της Ισπανίας με τη Ρωσία. Οι παίκτες της Φούρια Ρόχα επιχείρησαν 1.137 πάσες και ολοκλήρωσαν 1.031, ενώ το ποσοστό κατοχής της μπάλας έφτασε στο δυσθεώρητο 75%. «Η ασθένεια της Ισπανίας που λέγεται τίκι τάκα» έγραψε η «Ελ Μούντο» και πολλοί συμφώνησαν μαζί της. Το Μουντιάλ της Ρωσίας αποτέλεσε το κύκνειο άσμα της ποδοσφαιρικής φιλοσοφίας του Γιόχαν Κρόιφ και του πνευματικού του υιού Πεπ Γκουαρντιόλα.

Ομαδικό σπορ

Το γνωρίζουμε, αλλά πολλές φορές το λησμονούμε όταν προσπαθούμε να δημιουργήσουμε ήρωες. Σπουδαίος παίκτης ο Μέσι, υπεραθλητής ο Ρονάλντο, ταλαντούχος ο Νεϊμάρ, σφαίρα ο Εμπαπέ, αλλά μόνοι τους δεν μπορούν να κατακτήσουν το Παγκόσμιο Κύπελλο, και όχι μόνο φυσικά. Πρόκειται για την κατάρρευση του μύθου που δημιουργήθηκε από τους συνεπαρμένους Αργεντινούς το 1986, τον οποίον έχτισαν γύρω από τον Μαραντόνα. Ο πόλεμος των Φόκλαντ ήταν ακόμα νωπός στη μνήμη, ο Μαραντόνα προσωποποίησε τη ρεβάνς με τους Αγγλους, χρησιμοποίησε εκατοντάδες φορές την προσωπική αντωνυμία «εγώ» και όλα πήραν τον δρόμο τους για κακή τύχη –κυρίως –του Μέσι.

Το VAR

Ο βιντεοδιαιτητής άλλαξε το Παγκόσμιο Κύπελλο. Εχουν κατατεθεί –αυτή του Μαροκινού Αμραμπατ ενώπιον της κάμερας ήταν η πιο χαρακτηριστική –και θα συνεχίσουν να κατατίθενται ενστάσεις για τη χρησιμότητά του. Οι υπέρμαχοι συστήνουν σε αυτούς που το κατακρίνουν να ελέγξουν τα στατιστικά στοιχεία.

Από τα 24 πέναλτι που καταλογίστηκαν στην πρώτη φάση, στα 10 χρειάστηκε η βοήθεια του VAR.

Το ποσοστό των σωστών αποφάσεων των διαιτητών αυξήθηκε στο 99,3%, ενώ οι ρέφερι που βρίσκονται πίσω από τις οθόνες έλεγξαν 335 φάσεις.

Ο αρχιδιαιτητής Πιερλουίτζι Κολίνα τονίζει συνεχώς πως τελειότητα δεν υπάρχει. Ομως με το VAR οι διαιτητές μπορούν να την προσεγγίσουν. Παραδέχτηκε επίσης πως γίνονται λάθη, υπογραμμίζοντας όμως πως «πριν αρχίσει κάποιος να τρέχει, πρέπει πρώτα να μάθει να περπατά».

Στη χρήση του VAR αποδίδεται επίσης η τεράστια πτώση των κόκκινων καρτών. Στη φάση των ομίλων οι διαιτητές έβγαλαν από το τσεπάκι τους μόλις τρεις φορές την κόκκινη κάρτα, όταν αντίστοιχα το 2014 αυτό είχε συμβεί 9 φορές, το 2010 13 φορές και το 2006 στη Γερμανία 16 φορές. Το VAR λειτουργεί και ως Μεγάλος Αδελφός και όταν οι ποδοσφαιριστές το γνωρίζουν αυτό, πράττουν και ανάλογα.

Γκολ από στημένες φάσεις

Το ποσοστό είναι εντυπωσιακό. Το 43% των γκολ της πρώτης φάσης, σχεδόν τα μισά τέρματα, σημειώθηκε από στημένες φάσεις. Στο προηγούμενο Μουντιάλ, στη Βραζιλία, το αντίστοιχο ποσοστό ήταν μόλις 28%, το 2010 ήταν 31% και στη Γερμανία το 2006 κυμάνθηκε στο 35%.

Οι στημένες φάσεις είναι ένα βασικό στοιχείο του παιχνιδιού, το οποίο ωστόσο πολλές ομάδες υποτιμούν. Οι Αγγλοι αρκετά πάνω σε αυτόν τον τομέα σε αυτή τη διοργάνωση, γεγονός σπάνιο όπως σημειώνουν και οι ίδιοι.

Τα πέντε από τα οκτώ πρώτα γκολ της Αγγλίας στη διοργάνωση σημειώθηκαν από εκτελέσεις φάουλ ή κόρνερ.

Οπως σημειώνει η «Ντέιλι Μέιλ», ο προπονητής Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ και ο βοηθός του Στιβ Χόλαντ δούλεψαν πολύ με τους παίκτες στις προπονήσεις σε αυτόν τον τομέα. Εκλεψαν μάλιστα αρκετά tips από το αμερικάνικο φούτμπολ (NFL) και το NBA για τον τρόπο που μπλοκάρονται οι αντίπαλοι, καθώς και επιθετικές και αμυντικές στρατηγικές.

Οι Γερμανοί δεν κερδίζουν πάντα

Ακόμα και ο Γκάρι Λίνεκερ αναγκάστηκε να ανασκευάσει την περίφημη πια φράση του. Για πρώτη φορά στην ιστορία της η Γερμανία αποκλείστηκε στη φάση των ομίλων και μάλιστα με τον ίδιο τρόπο που συνήθως τιμωρεί τους αντιπάλους της: με δύο γκολ που δέχτηκε στις καθυστερήσεις από τους Νοτιοκορεάτες.

Μέσι εναντίον Ρονάλντο

Η πορεία τους μοιάζει κοινή από την άνοδο μέχρι την πτώση. Εκατομμύρια ονειρεύονταν να τους δουν να αναμετρώνται στα προημιτελικά. Αντί να συναντηθούν στο γήπεδο, βρέθηκαν τελικά στο αεροδρόμιο, καθώς αποκλείστηκαν από το Μουντιάλ την ίδια ημέρα, με μερικές ώρες διαφορά. Η σκιά του Εμπαπέ έπεσε βαριά πάνω τους σηματοδοτώντας την ανατολή μιας νέας εποχής.

Fair play κατά το δοκούν

Η Σενεγάλη έγινε η πρώτη ομάδα στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου που χάνει στην ισοβαθμία και αποκλείεται λόγω φερ πλέι. Οι παίκτες της είχαν περισσότερες κίτρινες κάρτες από τους παίκτες της Ιαπωνίας και έμειναν εκτός φάσης των 16. Το ευ αγωνίζεσθαι περιορίστηκε στις κάρτες, ενώ δεν έγινε καμία μέριμνα για την εν γένει αγωνιστική συμπεριφορά. Οι ωφελημένοι από το φερ πλέι Ιάπωνες κράτησαν ανερυθρίαστα για σχεδόν δέκα λεπτά την μπάλα στο παιχνίδι με την Πολωνία περιμένοντας να τελειώσει και να πάρουν την πρόκριση. Ενα φερ πλέι κατά το δοκούν.