Την επόμενη Πέμπτη 12 Ιουλίου, στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ο γενικός γραμματέας της Συμμαχίας Γενς Στόλτενμπεργκ θα δώσει στον πρωθυπουργό της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) Ζόραν Ζάεφ την πρόσκληση για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Τυμπανοκρουσίες δεν αναμένεται να υπάρξουν και η πρόσκληση θα δοθεί σε μία σύντομη συνέντευξη Τύπου. Ωστόσο, τα πραγματικά δύσκολα θα αρχίσουν αμέσως μετά, όταν ο Ζάεφ θα πρέπει να αναλάβει το κόστος να περάσει τη Συμφωνία των Πρεσπών από δημοψήφισμα και να προωθήσει τις συνταγματικές αλλαγές που είναι απαραίτητες, ώστε η ονομασία «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας» να υιοθετηθεί και στο εσωτερικό της χώρας.
Με βάση το χρονοδιάγραμμα Ζάεφ, και της μακράς διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος, η κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών από την ελληνική Βουλή, εφόσον γίνει, μετατίθεται πλέον για τους πρώτους μήνες του 2019. Η εξέλιξη αυτή ενδέχεται δε να προσφέρει και ανάσα στην κυβέρνηση συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ που εμφανώς πιέζεται εξαιτίας της ανεύθυνης και καιροσκοπικής εικόνας, όπως καταγγέλλεται και από στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που επιδεικνύει καθημερινώς ο υπουργός Αμυνας, Πάνος Καμμένος. Υπό αυτό το πρίσμα, ο Ζάεφ έχει πλέον αποκτήσει και ρόλο ρυθμιστή των εξελίξεων στην Ελλάδα.
Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ θα έχει την ευκαιρία να συζητήσει επί όλων αυτών με τον Αλέξη Τσίπρα στο περιθώριο της κοινής τους παρουσίας στη Σύνοδο Κορυφής της Διαδικασίας του Βερολίνου για τα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτή θα πραγματοποιηθεί στις 10 Ιουλίου στο Λονδίνο (σ.σ.: η Ελλάδα συμμετέχει φέτος για πρώτη φορά, προφανώς ως ένα είδος… ανταμοιβής για τη συμφωνία στο ονοματολογικό), μία ημέρα πριν από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 11-12 Ιουλίου στο νέο αρχηγείο της Συμμαχίας.
Το χρονοδιάγραμμα των εσωτερικών εξελίξεων στην ΠΓΔΜ και των επομένων βημάτων στο ΝΑΤΟ θα κινηθούν παράλληλα τους προσεχείς μήνες και αναμφίβολα θα θέσουν σε δοκιμασία τις αντοχές του Ζάεφ. Ο πρωθυπουργός της γειτονικής χώρας θα πάει στις Βρυξέλλες έχοντας υπερψηφίσει για δεύτερη φορά τη Συμφωνία των Πρεσπών στο Κοινοβούλιο, έπειτα από την αρχική άρνηση του προέδρου Γκιόργκι Ιβανόφ να υπογράψει τη σχετική απόφαση. Αυτό συνέβη την περασμένη Πέμπτη με συνοπτικές διαδικασίες και πλέον, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Βουλής Ταλάτ Τζαφέρι, ο νόμος με τον οποίο κυρώθηκε η Συμφωνία θα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (όπως έγινε και με τον νόμο για την αλβανική γλώσσα).
Δεν είναι απόλυτα σαφές πόσο θα διαρκέσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις ΠΓΔΜ – ΝΑΤΟ. Ο Ζάεφ αναμένεται όμως να προκηρύξει δημοψήφισμα αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, καθώς απαιτούνται τουλάχιστον δύο μήνες μεταξύ προκήρυξης και διεξαγωγής. Οπως ο ίδιος δήλωσε στην πρόσφατη συνέντευξή του στην ΕΡΤ, υπάρχουν τρεις ημερομηνίες που συζητούνται: η 23η Σεπτεμβρίου, η 30ή Σεπτεμβρίου και η 7η Οκτωβρίου. Είναι σαφές ότι ο Ζάεφ ελπίζει σε ένα υψηλό ποσοστό στο δημοψήφισμα που «θα στριμώξει πολιτικά» τον πρόεδρο Ιβανόφ και το αντιπολιτευόμενο VMRO-DPMNE. Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ περιέγραψε και το πιθανό ερώτημα: «Είστε υπέρ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ υποστηρίζοντας την ονομασία Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας;».
Η διαδικασία της συνταγματικής αναθεώρησης δεν θα είναι όμως εύκολη, αλλά μακρά. Θα έχει τρία στάδια. Το πρώτο στάδιο αφορά την προκαταρκτική απόφαση επί της ανάγκης συνταγματικής αναθεώρησης που απαιτεί πλειοψηφία 2/3 στη Βουλή της ΠΓΔΜ (80 βουλευτές). Το δεύτερο στάδιο αφορά την υιοθέτηση, με απλή πλειοψηφία 61 εδρών, του προσχεδίου των συνταγματικών αλλαγών. Το τρίτο (και τελικό) στάδιο είναι η ψήφιση των αλλαγών όπου και πάλι απαιτούνται 80 έδρες. Η συνολική διαδικασία θα απαιτήσει περίπου τρεις μήνες, όπως και ο Ζάεφ παραδέχθηκε, προσδιορίζοντας τον χρόνο τελικής κύρωσης των συνταγματικών αλλαγών στα μέσα του προσεχούς Ιανουαρίου.
Πηγές του ΝΑΤΟ σημείωναν ότι μόνον εφόσον ολοκληρωθούν το δημοψήφισμα και οι συνταγματικές αλλαγές στην ΠΓΔΜ μπορεί να υπογραφεί το Πρωτόκολλο Ενταξης (Accession Protocol) από τα 29 κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ και να αρχίσει έπειτα η διαδικασία κύρωσής του με βάση τις εσωτερικές έννομες διαδικασίες κάθε χώρας. Η Αθήνα, με βάση τη Συμφωνία των Πρεσπών, θα πρέπει να κυρώσει την ίδια τη συμφωνία και το Πρωτόκολλο Ενταξης σχεδόν ταυτόχρονα. Δεν αποκλείεται όμως αυτό να συμβεί τον Φεβρουάριο, εάν δεν υπάρξει πρόσθετη παράταση του χρονοδιαγράμματος Ζάεφ.
