Προκειμένου να πείσει την κοινή γνώμη της χώρας του ενόψει δημοψηφίσματος, ο Ζάεφ εξάλειψε στην πράξη το συνθετικό «Βόρεια» από την συμπεφωνημένη erga omnes ονομασία «Βόρεια Μακεδονία». Αφησε έτσι την ελληνική κυβέρνηση εκτεθειμένη και ουσιαστικά μετέτρεψε εκ των υστέρων τη συμφωνία των Πρεσπών σε πλήρη, άνευ όρων και ανταλλαγμάτων υποχώρηση της ελληνικής πλευράς.
Παρά ταύτα, σοβαρή πολιτική κρίση (που ενδέχεται να προσλάβει διαστάσεις πολιτειακής αποσταθεροποίησης) σοβεί στα Σκόπια. Εκεί όμως το δέλεαρ της ένταξης σε ΝΑΤΟ και ΕΕ και οι αναμενόμενοι πακτωλοί βοήθειας ενδεχομένως να πείσουν το εκλογικό σώμα να υιοθετήσει τη συμφωνία.
Πολύ πιο σοβαρές είναι οι πολιτικές συνέπειες στην Ελλάδα. Η συμφωνία αποδόμησε ήδη ένα κόμμα (ΑΝΕΛ) που τη στήριξε κοινοβουλευτικά, ακυρώνοντας έτσι τις επίσημες ιδρυτικές του διακηρύξεις. Διέσπασε ένα δεύτερο κόμμα (ΚΙΝΑΛ), διότι κατέδειξε το ιδεολογικό χάσμα ανάμεσα στην πασοκική και την ποταμική συνιστώσα του. Και καταβυθίζει καθημερινώς τον ΣΥΡΙΖΑ, που ήρθε σε μείζονα αντίθεση με το κοινό αίσθημα περί Μακεδονίας. Επίσης, έχουν εμφανιστεί εκ νέου τα φαινόμενα του 2011-12, με συνεχείς διαδηλώσεις, προπηλακισμούς, απαξίωση πολιτευτών κ.λπ., ενώ συνεχίζονται αμείωτα τα συλλαλητήρια.
Η πραγματική ώρα της αλήθειας, όμως, θα έρθει όταν αργά ή γρήγορα η Βουλή κληθεί να επικυρώσει τη συμφωνία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν κάθετη αντίθεση στη συμφωνία ακόμα και των ψηφοφόρων του κυβερνώντος κόμματος. Είναι εξαιρετικά δύσκολο για τη Βουλή να υπερψηφίσει μία συμφωνία με την οποία η κοινωνία είναι συντριπτικά αντίθετη. Οχι μόνον αυξημένη πλειοψηφία 180 βουλευτών δεν διαφαίνεται, αλλά ούτε απλή πλειοψηφία. Οσοι βουλευτές υπερψηφίσουν τη συμφωνία, θα γνωρίζουν ότι διακινδυνεύουν την επανεκλογή τους.
Αντιθέτως από την επισπεύδουσα (άνευ λόγου) ελληνική κυβέρνηση, το ΝΑΤΟ δεν έσπευσε να θεωρήσει μέλος του την ΠΓΔΜ. Εχει θέσει ως όρο να προηγηθεί η διαδικασία κύρωσης και από τα Σκόπια και από την Αθήνα. Επίσης η Γαλλία και άλλες χώρες – μέλη έχουν εκφράσει σοβαρές ενστάσεις για την ένταξη της ΠΓΔΜ, που δεν είναι εύκολο να αγνοηθούν. Οι ενστάσεις τους εδράζονται στη διαφθορά, σε θεσμικές ανεπάρκειες και άλλα ζητήματα. Αλλά και οι ΗΠΑ, που πολλοί εμφανίζουν ως κηδεμόνα της συμφωνίας, δεν έδειξαν κάποια ιδιαίτερη ζέση.
Η ΕΕ και το ΝΑΤΟ δεν διανύουν την καλύτερη φάση τους, ώστε να είναι πρόθυμα να δεχθούν νέα μέλη και μάλιστα με ιδιαιτερότητες. Ισως το μεγαλύτερο εμπόδιο στην ολοκλήρωση της συμφωνίας των Πρεσπών να είναι τελικά οι επιφυλάξεις του διεθνούς περιβάλλοντος. Ισως οι δυτικές διπλωματίες να αντιλαμβάνονται καλύτερα από την ελληνική πλευρά ότι μια ασθενής και εύθραυστη συμφωνία για το όνομα δεν είναι ικανή να εξαερώσει τον δομικό αναθεωρητισμό και μεγαλομακεδονισμό των Σκοπίων.
Ο Μελέτης Η. Μελετόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Γενεύης
