Σε μια Βρετανία που βράζει, αλλά όχι μόνο εξαιτίας του, έφτασε χθες το απόγευμα ο Ντόναλντ Τραμπ. Περισσότερες από 100 διαδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί για το επόμενο τριήμερο σε ολόκληρη τη χώρα –ξεκίνησαν ήδη από χθες, με μια διαμαρτυρία κοντά στην Ντάουνινγκ Στριτ και ένα «πάρτι αντικαλωσορίσματος» κοντά στο Ουίνφιλντ Χάουζ, την κατοικία του αμερικανού πρεσβευτή στο Ρίτζεντ Παρκ του Λονδίνου, όπου επρόκειτο να καταλύσει χθες το βράδυ το αμερικανικό προεδρικό ζεύγος έπειτα από επίσημο δείπνο της βρετανίδας πρωθυπουργού στο ανάκτορο Μπλενχάιμ, την αρχοντική κατοικία του Οξφορντσαϊρ όπου γεννήθηκε ο Τσόρτσιλ.
Η λίστα των διαδηλώσεων είναι μεγάλη και ο θυμός πολλών Βρετανών επίσης –σχεδόν οκτώ στους δέκα άλλωστε αντιπαθούν τον Τραμπ, κι ας θεωρεί ο ίδιος ότι τον «συμπαθούν πολύ» στη Βρετανία επειδή «συμφωνούν μαζί του στη μετανάστευση». Και μάλλον δεν έγινε περισσότερο συμπαθής ούτε στην Τερίζα Μέι, κι ας επιδιώκει αυτή μια «μοναδική εμπορική σχέση» με τις ΗΠΑ μετά το Brexit, περιγράφοντας από τις Βρυξέλλες τη χώρα της ως «ένα hotspot» όπου υπάρχουν «πολλές παραιτήσεις» και δηλώνοντας ευθαρσώς πως οι προτάσεις της για το Brexit δεν ανταποκρίνονται σε αυτό που είχαν ζητήσει οι Βρετανοί με το δημοψήφισμα.
Η επίσκεψη Τραμπ, η οποία περιλαμβάνει συνομιλίες με την Τερίζα Μέι, τσάι με τη βασίλισσα Ελισάβετ και μια διήμερη «ιδιωτική» επίσκεψη στη Σκωτία –έχει εκεί δύο γήπεδα γκολφ -, άρχισε λίγες ώρες μετά τη θυελλώδη παρουσίαση στο βρετανικό Κοινοβούλιο της Λευκής Βίβλου, του λεπτομερούς κυβερνητικού σχεδίου για τη μετά Brexit σχέση της Βρετανίας με την ΕΕ, που προκάλεσε την παραίτηση των υπουργών Brexit Ντέιβιντ Ντέιβις και Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον.
Το Λονδίνο, λοιπόν, επιδιώκει ένα «πρακτικό, βασισμένο σε αρχές» Brexit και μια νέα σχέση με την ΕΕ, «ευρύτερη από ό,τι οποιαδήποτε άλλη ανάμεσα στην ΕΕ και μια τρίτη χώρα». Επιθυμεί, πιο συγκεκριμένα, να δημιουργήσει μια νέα «ζώνη ελεύθερων συναλλαγών για τα αγαθά» και ένα «συνδυασμένο τελωνειακό έδαφος» με την ΕΕ, ώστε αφενός να διατηρηθεί «απρόσκοπτο» το εμπόριο εκατέρωθεν της Μάγχης, αφετέρου «να αποφευχθεί ένα σκληρό σύνορο ανάμεσα στη Βόρεια Ιρλανδία και τη Δημοκρατία της Ιρλανδίας». Ενα ήπιο Brexit, δηλαδή, με την παραμονή της Βρετανίας σε ευρωπαϊκές υπηρεσίες, όπως ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας της Αεροπορίας και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, καθώς και τη συμμετοχή της στη Europol –που όμως δεν επεκτείνεται στον τομέα των χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών: αυτός θα αποτελέσει αντικείμενο νέας συμφωνίας, με το Λονδίνο να διεκδικεί «την ελευθερία να χαράξει τον δικό του δρόμο στους σημαντικότερους τομείς της οικονομίας του». Για «ένα σκληρό πλήγμα» έκανε λόγο κατόπιν αυτού το Σίτι.
Ακόμα πιο σκληρό πλήγμα δέχεται ωστόσο η ευρωπαϊκή αρχή της ελεύθερης μετακίνησης. Η Λευκή Βίβλος δηλώνει ρητά πως η ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων από την ΕΕ στη Βρετανία θα λάβει τέλος μαζί με τη μεταβατική περίοδο, τον Δεκέμβριο του 2020. Οπως σημειώνει πάντως, είναι απαραίτητο να αναγνωριστεί «το βάθος της σχέσης… ανάμεσα στους λαούς του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ». Που σημαίνει ότι η κυβέρνηση Μέι είναι έτοιμη να επιτρέψει στους πολίτες της ΕΕ να ταξιδεύουν χωρίς βίζα στη Βρετανία για τουρισμό ή επαγγελματικούς λόγους, και στους ευρωπαίους φοιτητές να σπουδάζουν στη Βρετανία. Οσο για τις επιχειρήσεις, αυτές πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να μετακινούν «τους ταλαντούχους ανθρώπους τους» από τη Βρετανία στην ΕΕ και τούμπαλιν.
Οι Βρυξέλλες διαμήνυσαν πως θα αξιολογήσουν τις τελευταίες προτάσεις –οι διαπραγματευτές των δύο πλευρών αναμένεται να συναντηθούν την επόμενη εβδομάδα. Στη Βρετανία, ωστόσο, οι υπέρμαχοι ενός σκληρού Brexit δεν το βάζουν κάτω. Το Συντηρητικό Κόμμα παραμένει διχασμένο, η Μέι εξακολουθεί να δέχεται έντονη αμφισβήτηση. Και ποιος ξέρει πόσες ακόμη εμπρηστικές δηλώσεις πρόκειται να κάνει, από τον ίδιο τον τόπο του «εγκλήματος», ο Ντόναλντ Τραμπ.